Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 3, 18 January 1879 — KE OLA O KE KANAKA. [ARTICLE]

KE OLA O KE KANAKA.

13 ko llawaii Pae Aina ; Ai.oha oe : Eiu mui kalii mnuno ko halo aku 1» i ou lu, oii. keia mi.lalo nei. 0 ko oln o ko kunnka ho mea nui no io, uka o ko ku kauaka aiiu, he malui no i» i pn-a ho » ualo iho. 0 ka meu oiniojpino, o ko ola o koia Uh«ik»u.»kn. I ku wi> knhiko, lio ola no ia i oi uku kn muikai n mo ku ikniku o na kino. Oia ola ana o i.a k.maka n tno n-.'lii o koi« ain», aia no ia miilulo o ka lapaau looa nnn a nn kaluuia lapaau kauhiua o keia miin " 'I v »ēiuo¥ii7 ōia no o"ls.a"ueiūkiiuia ma, K'poi nm, Kuawo ma, Kunoiknkio ran, Hulipn ma, a he imi wnla >.ku ko lakou uiau lieluua a tne ke knulnnn. No ka inoa, o ko Hawnii uei nno miii. a me kt kuhma o ka m .i knmii, mai nn unikun mni, a uiai n.i kupuua uiai, aolo loa o hiki i ka ike o na kanka hi.olo ko i mai lio u.i.i H iwnii kou, nole loa aknhi kaukn haole o olelo mai ana pela. No ka moii, o ke ka uieu i ako uniia o na kauka haolo, aolo o ke ola io o ka mai ia lakou. Akn, mahulo pilia nao nu ia L K'-unikii, kekuhi o nu n,„ku«. In.iola 0 knkou, oia hooluhi ka haole i olelo uiai, ke lau'eia aku kekahi uuii inaua oua o nana ia ai, nlaihi, e i uiai no kela, ki>, iinlo ko i.i ni'i mai he mai Imole, akn bo in-ū llnwnii no, p 4 >uo o hana ma ko oukou noao Hawaiia puu, ul»,il-, h.wo mai ia'u. Ae, wahi a ka uieu mai, aoka hoilioi io ia mai la no in, u huna in raa ka aoeio Ilawaii a puu, nlailn, lawe hou ia aku la i o Kaiuika hi, a i ka lupanu nua uiai a ua uiakua hniola nei, ua ola io ka mai, ke uialnmaia na nila e liko uie kana kuhikuhi. He mau haneri ka nui o ka poe mai i ola iaia, pela ke ano. Aole peh. ke nno ma ku IL<ukipila e lapanuia nei, ina u<. nele maoli ke kauka haole i ka iko una pela ko iino. lna ho niai Hawaii a hoihoi ia aku i ka Llaukipiln, nolo o olelo inai i.na ke kauka Uaole he mai Hawaii kou, a hookoeno no i ka laan haole, a o ke ano e m;ii ln no ia, n lmla lie mnu 1« muhope ilio, o ka make iho la no in. A uolailn, ho pono au ke olelo ae, nolo o na liana lapuwalo ana a keknhi kahuna. lapauu Hawuii elua a ekolu paba, e olelo ia euai ai e ka mea haku manao o ke liuokoa, "lie poe hoopuuipm.i pt , n loa nn kahuna lapaau Uawnii. L] e nupepu maemae hoi, u ho poo mnemne hoi ku poe uaua ia pep.i, ho piha mea pel.ipela ka lu, pap.uiiun o un pepa h,, fl <, U(1 hookele oia nupepu, ua hoohaahaa in. 0 keia hoike ana o ka'u muk.pani, he ike maoli uo au i ka'n waliine, nu' Kamikni hnna, n ua loua iiiia ka malia, inu he kuuki, haole e uo, aolo loa e ololj mui ana pehi, noh.iln, be mea mnkohewi! 1 ka nupepii kapnia he nupepa maeiuae ke olelo iho kona mea kakau nio he muknpo In, lio hoopuuipuni na kahuna hipnau Elawnii a lio waliahoo. A ke hni nku nei nu ma kn oinio imuu 0 ko akoa o ka poo lieluLiolu, o ka mai hnnlo, ho oh, 1)0 i ka haole, a he ninki', u pelu no ko kuliiiua Inpanu Ilnwaii. Bin ku ninau kiokio, a lio pouo e weho mua oe i ko paniliao o kou noouoo e ka mea kuknu i na uaea Inpuwnlo, a kn p a mni i ko Uaw.uii noi pne kahunu Inpium he hoopunipuni, oia keia. 1 mukeanei ka Moi Kamehameha 111 1 ka 1854« kona innu kupuna i uioamoa ai i ke kahuua lapanu Hawaii ? I m:ike anei o A Liholiho Knmohamelia IV i ka 18G2 i ks kahuna Inpnau Oawnii ? I mnke anei o A Pnki i ka 1855 i ko knhuna lapaau Hawaii ? I aiuke auei o E Konia ka I'aki wnhiue i ke kahnua hipanu Ilawaii ? I mnke Kiiei o R K K.animualu koe aku ke kaikualnne o na M.ū iloko o in uu i ka kaliuua lapuaii Elaw.nii ? I mako nnei ka Moi Kapuuiwu i ke kaliuna lapaiui Hawaii 1 I muke anei U Moi i nlolp nnii-i W 0 Luualilo i kekahuua lapanu līawaii ? I nmke anei kn niakua „lii Chas. Kunaina i ko knhuna lapaau līnwaii ? I im.ko no aiiei kekahi po o alii e m i na kuhuua lapnnu linwi.ii V I m.ike anpi lee knliu 0 ke Keiki Alii W P Leleiohoku i ko kuhuna luuaau ILiwnii ? 1 I mnke anei ke Keiki Alii Wm, Pitt Leloiohoku i ke kahuna h.pauu lUwaii ? Ke puana ae nei au imua 0 nu lani, he ponooo. 0 welie tana i na punihao manonuoa o kon pno, a 0 pnio niai nonn ko k»uhin H innu n 0 kui,» mnu moi., a 0 wehoweho nwi i k a | 0 0

keiu llihu ninau i boikola ■ iualnnn, mni liohe, o uknnka ia nku nunnoi o nu keiki hoolele'poiilu hnn kepnn o lui Pnoa Piii lomlaini okn lliwahiwn ak» Luliui. E ki> Lnnnliooponnpono, ko \ifoma u ko l aloharaloha mui 1 Mo kn mnhnlo. S B Kanakaole. Uw»po o Honolulu,. Inn. 8, 1870. [Aole i liko ko mpkou noonoo ma ko kh mea Unkiin nmhiiin i»e m' knnn mou e kainnilio noi, uki», oini na kn lohulohu ka niipepn, ut* ae inukon o hookouio. L. H ]