Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 4, 25 January 1879 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

e^. 50 OUa TTi'la Kunnkn iiin na opnnn o l?wa !\ mu AVainiiae nu Ua ni;tkaHiUi_lSTSj he 1,11.00 kn īiui. Haxav.—Lm. 23, 18*10, '«a Ilonolulu nei, uftJianau mui he kaikanuiliine n» ī\lax Ec;kurt. a nie ]<aiia wahino. 1 kekuhi lao koia pule, ua iii ma Ho/ioniuni ka moku kuna Pueokalii, nole maopopo kona liopena. \Ja holo aUn ka mokuahi "Likoii ke" iuo ka liopo ole i-iin oeliu a k;i ino o keia mau la ak'n nei. no Mnni a nio ke knapuni ia Hawaii, a i keia kakahiaka oia o haukawewo mni ai. I keia imlo ae, o hoopuka akn ana makou i knkahi manao i kakuuia o .1 W -Al Poohoa o Molokai, nona ke poo " llu ho'.>* inana liaristo hou*" 23?™ Ua malinkn aku uialnua o ka mokwahi " Kulanakauhale o Nu loku," he elua mau haolu hoopao opiuma e kali ia uei no ka hookolokoio ia.

E li(.nmi;in;m ua liou o ka Pnali Kin:i.i Alii lli'U» 4 i kti haluwni kmkiiwii i k.n liwi-ii "i n mv a0 iniuuie o koin aliiahi Piiiiouo, e like mu k:i hoolnlm o pulea aku Ka \Vak*. Tei.ep.ink —TJii jin:i pono loa ao iiui ka \v;iea. i(jlul'jnu mawmuwi o K;i--i inuiki u nie Ilonoiulu nei, u0 ka inoku inilii ioii i iniiiu tii:ii ma uii wima uei, oi;i 110 kaln moknnlii piinaiiniki " liapioliiiii'* i ku mai ;ii i ke k;ik;ihi;ika Sab;iti aku ikh i | haln. L'a lohe m;ii ui;ilcoii, u.i oluolu i keKuhina lv:ihii-iinu ka houkolm aim aku iu Mv. T IC«li»ev>iie o Aiialioln, Kauni, i Lmia Hooiaio Paliiplu Ki-pa no ku Apau;i 0 Kawaihuu, a bc niuiiuoliuia ko inakou, e uknliin kaua uiau laweUiwe e ka holojjuiio iue ku pololi'i. ( Akei.kki:i.k su ka —lloko uku nti ona la iiuu pnlii ;v ka iuo, iu» niu'iuie lou ka , moku knna "Kini" o l':lo i lunhi 11.1 ua kuaau ako'iiko'a o Nawiliwili, Kauui. Un pakule wale mtii no nai' ma ka iipuu, u lio ea innalahi tnai una i Houolulu vka Poa,lua iho īK'i, makau 010 no. Ua kahalia lon mnkou akanalua uo hoii ka liookuaiu ana o kekahi mau liaoli? i ikoia ka hewa lioopau opimna, a ninhuka ioa nkn la »o kii nina ninmao malnna o ka mokuahi i holo iho tioi i kein j pule. Oka hoo|»ai no k:i hoop ne opiuma, he lioop.ialiao, uka, mahuka e uku la nai> | auhe hoo|mahao i koe. Xla ku aku ke Kilaneii Hou i KaImlui i ka auina laoki Poaono i liala mahope o kona hanlele ana miii j a Kou nei ike ahiahi Poalini.i aka. Ua halawai uiai iio ka oia nie nu wdel.ni pakuikui o ka po Poalima, aole nne hoi he ilikani loa, aka iie nno malani wale no. Pola na laniihea i kololio mai. llanau m* ka moana,—3Li keia huakai hopo aku nei a ka Likelike no naawa o ka I-likinu, ua hauaui-.i mahiua o kona oneki he kama.wahina opio, mailoko mai o kekahi ninkuahino Hawaii, aua ka|iai a kona inoa e ke Kupakako, o "Mukolii," a iua lioi ia makiMi, e hea no makou iaia o "Kawaliinehniiniiikamoaua," la —'lle ekolu msu moku kalepa nini kapalukiko mai,ī hoau muano nei ma ke awa o Kahnlui, me ka piha kuinekī 1 » a waiwai o ka Ona Miliona o Knleponi, no kona mahiko nni ma ke kulaoKumanniao. Ma ka lono i loaa mai, aole i makohi mni, nkn,' oka welolan wale mni la uokeia, ina nku ka makohikoln a hoea mni nialiope. &P" Ma k:i Poalua iho nei, ua aponoia inai b na Lunakiinawai Kiekio, ka poo noiia iii. inoa iiīiilnln iu»i o lawolawu i kn Oi' hana Loio : T Kalaoon'i, no ka Alia Apana O Kawaihiiu, Kauai; Snmuel Kaai, nn ka Aha Apiiua o Ilana, Maui •, a o .T "W M Poohc!i no kn Alia Apana o Molokai n me ke kanpnni ma ke Koena, ke noho ma ia moknpuni, PAPA HIIWAII Pae Aina.—Ua imokiekin ia ae rau ka Pnpa Hiinohano o kii poe hookaa pnlna dala i 1<(? olii o ka niipepn " Kn Hawaii Pae Airm," no ka mnknhiki 1879, keia nr,vu a nie na Keonīmana nialulu iho aei: Hooipo, Honolulu, Oalm, I Puahiohio, Makaha, Waianae " iMnno. Niinnknli, » ' <• Kooni Uil.ima, Halawa, Ewa " Anakalea, Waimano, ,l ' Lui.u Dai.a Lu.MiiNi.-E hoo'<o m ana ka olelo no kn Lulu Luakini o Kaumakni pili i kt?ia S:ibati iho la <2c, e liko me ka ! hpolaliii ana ma kela pule. Ko. lana nei jko makoa uinnao e nuUu ia ana ka m;i. kou nwalo oka ~,il,. i |, n i a) ;i 11;l I kan makou e hookipa aloha mai i im t ,iaI kamaka a nie na Lani ke naue niai, ina aole o nauo miii na kino 0 na hipuu 'wale inai no a ko aloha, e apo nloha no makou ino he la o knna kino pn kekahi. Ko kau akn nei ko nialenu man mnW i kohoia no na Apana e hole Inulnn niiii ana lakou me na nknna » ke alnha, no ko ln. kou ia hookahakaha a paipnnahelo i na Lani e naue uiai ann. 0 nn kiimu oliva kumau, nohu leanalua, . JLkiiljtiuiii.kLhm : uaila f 41 p nna ko I laua ii'eli. Mo ke alolia kuilimii, M Kuaea, Kahn Eka]esin.

Pokonmha !iO, 1818, ma Kaihia, Koolau|'c>ko, Onliu, ua hauau o Rosu Kaninupio, he kaikaiuahino na iMr. Jn.o. Kaaiaupio a mo Mrfc. K.oaloha Kahiaupio, Ilk Leo Kaiiea —lfa niakemako nniia e ka I\niku Aiii na Lata a piw o ka Alialini ()piojiio, e akoakoa ao nia ke Koona llaiawai i kvi;\ ahiaiii l'oaono, lan, '25, luu-a 7, no ko lakou mau Auhmi Knleana io iloko oka Ahahiii. Nolaila, eia ka raana<iMv no ou.kou e kalieaia aku nei o ko ksikou Puuku Alii, o liulin mai, oini, o ka Ilapalm hope leeia oka mnkahiki. A miv ia po no hoi e kolio hou ia ai i mnu lvma uui .no oukou. M» ko Kauolia. llk makk wai.ouu—Mn ka ln 15 o koia maliunn, 187P, nm Leleo, Ilonohiln, na haalolo mai la i koia ola ann o Kahelo Mailiilii (w). Ua hauum oia ma Ivai\wa--1« >«, Koun Aknu, Ilawaii, ika mnlnina o Iniai, I'B'2B, a hoolniiia maua iim ka lxa'ita. uiarc i liin. IT, IBTI, a uolaila, he 7 mak , U inal., me 20 la ko uinua uoho ana maloko o ka horita uiai'o, a ho 5l ona inau inakahiki oko ulu ana. Ua haalole iho oia in'n ko kune, a nio ka ohana « nolio u aku nonn mnhope nui. G Kae. O ko "Konolii" o na Pake 1 ka Poakuln iho n.ii. Lnniiii'i 22. . na llnoa ma.L . ia mo ke kani ana o na moii hoopahnpalni, na hoomakauknn nni a ine na hoolilo ana nia iin aoao o ko Uakon miui makamaka PaUe. lla manaoia, ina ka nna i na hoolilo a ua Pake nakahi no Ua malnma ana i koia la, nolo no o emi ilio innlnlo oka iimi dala. Ua hoomau na IM;o ika maliimu ana i ko lnk"H la innknhiki hou, i okolu la i koia maUuhiki. Mn Kinn, lie pulo a he nmliima k;i loihi o ka imilnma iuiii a ku poo waiwai i koia la nui o lakon.

U:i konoia mai inakoii ehoikonku ma ke nkea, m\ iHakemakoin īia !l pau i kuloaun iloko o ka Ahnliui Poola o keia kaona, tnai kt.' komo nkjihi ana a hiki ika eha o ua komo ana iho uei, V. hoakonkoa maloko o ko lakoii liale halawui man nui Pelenla, i ka hora 6 me \5 miinUe o ke iihi.ihi Poaliii, Pohei'uai'i (i, e hoolohe no iiu UooloHluli kumuk-.HOiw.ū, n ine n:\ kumuiiana e ;ie no na Aliahui la. Ua weheia ka. uo ku poe hoa i makeinake o kouio mai iloko u ka Ilui mn ua po hi, Mamuli o ka pa mau ana ma! o ka makani kona a ine ka liaulu makawalu ana mai ona kuaua o Kulaniliakoi i ti.i la he nmi o kela miui pnle akn noi, na pahola puni ae iio ia ma na moknpuui a m.i ua kowa o kakou oei, e lawe ana i na jiii,ahiohio ame na iuiki luii iko kino. Ma kekahi mnu wahi, un h:vul o īlio im pak uia e lioolioli ana i ko kakou mau poe paeli aina n, me ka poe a pau o ako :tua uo ka lioloniua o ko kakou poe inahiai. ZW° Ua kauohaia akn na Lala a pau o ka Puali Koi Priuoe's Own, o na (Jom. Vany A a me B, e akoakoa. ae maka Llale Paikau me na aahu keokeo niuilnna a lalo, ina ka la npopo, (Sabat.i), lanuari iili, IS~9, hora 9 A M, 110 ka huakni kokua i ka Lna' kinī iion o Ivauniakapilij he mnnnwalea paken pali mawaho ae o na kokua mua. E hele ae kela nie kein hoa me kahi hipuu keiiikeni )iakeke. B W Kawaik-ui, Knkauolelo.

He Ltjahjnk Kanikoo ua hala—Ma ka auina la Poakahi iho nei, lan. '20, 18T9, ma Auwniolinui, llonolulu, ua maleo o Kina (w) i ko 70 o uona raau makahiki. lTa hanauia oia ma Kipahulu i Maui. i ko au o ka inaka. o ka ilie o ia wa, aka, i,a liiki mai ia nae ka haku mea liule a la%ve aku la ma ka iioao mni o ka lionua, a ua waiho ilio oia he muu keiki a he mau moopuna, e noho n me kit hoomanao aku i kona hopena, ka mo.i i liaiia mai e Kekahn-

nn, "aia hu w'a ko na tuea a pau." ' M M (īā?** I ke uhiahi Poakolu ilio nei, maloko o kekalii o ua liale pahupahu o keia kulauuk'.uihale, ua hookuku iiio la kokuhi mau keiki elna ina n:t nien oi o lmia m» ku nkainui. A iloko oia palnipuhu ana, uii eo iu Kaliniupehu kona kokoohia oia o Geucau Iliaeli'y. Ama keia oo anu, na hoopuapna ikaika laua a hahau aku lu o GL'(ii'ge liiaeloy ia Kaliiiinpehu iih> ka laau kiu n inoku iho la ma knhi kokoke loa ika uinka, a o mnkapo mia pulin Un liopuia o Georgo lliseley ;t ko paa ne-i ma ka halepaahao, no ke k;ili i ke jjla aa o Kalimapeihu.

Ku Tabulo.—lle keu ka maikai ona hana lahuio i hoikuikeia īnnloko o ka luakini o Kaumakapili i ka po Poaha iho nei. Ua like loa na kino uhane ola oka poe i hoohulike ia lakou iho me nu kii o na vva kohiko, ine lakou i o ka lilo ma na aahu, kil noho ana, ke kn Mnaa'me iu | liiolnona no a pan o na kii i kaliaiu no ua ; puo lu inu īvu iima, Ua ku i.o hoi i leu ii |u me hukihaki punwiu na t „elu i liimeniiH. [ Aoie np ;I t> ole ka piha oka hale, iun e lioi iho iiiīa. un poe nei e haiia hou uo ka ; poe t uelei k» ike ana. Ua manao makou, , iiule iennTnaialo oka āOO na d i| ;l i ohiia no | keia hoikeike, noku pouiaikai o ka iua-

Nut iso,-M« na lonu \ loaa mnii | aku nd malmia o ka mokunln "Knpioiiim» , na i Maui mni, ua Imlawni | mai ku Likelike me im liookui ilcnik:i, inui a l«v ii»> mu ku po Poahn o k:i pt,\e 1 luila, j.m u Imopii nku ana „ 0 Lnliaina ma ke kow;i, ano ia m ea, ua hookeleia aa k om wnhh o Lanni, a malaila oia i hooluIu īlei ilio ai ia po uo eliia hov,v nia kn li"o|>a!iiiL ana o ka oni a kona inau eneoii- > !t , k !' ka ui,,u H,m k-'wowo s i ,!l, " M"' " ,llll0 ! JU 1 oka hoi-a 5o ko kakHhiaka l'oaliiaa, Inia | lo i i hllll , ' i'io ui la Ku;i\vniki tiu Ilau-aii. o na m '' a k^, ,'uia maliiila i:i w«, „o ko ka.i o ka woli i Ka ua nmn liuino, a luki oiu ko liuoimhoa okn 11« ko laua mau a\ya pakalii.