Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 13, 29 March 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[U'nuliiia e ko poni manuwalea a ,Toscph Poepoo 110 ka lliwahiwa a ka Lalnii.] MOKUNA IV. lIELU 25. " Ua nanl a mnlaln mnlknl ka la, *\kfl k "ii«'«"V""'' " R 1 k, " !!ono ' Lnliipa lie 1« 11« lniim nlil r> |;c ki!.i, hnkuheu kulukulu miil ln knko. Qhjmpia. IA LAUA no hoi a ku ana nm kn puka, iko alui la laua i ko na Naita elen ana ae ma ke kahna lealea, a i keia wa i huro ae ai ke anaina mai o a o. 0 na mahelo i nlele ae ai ka ako e ana i na amio nma o na liana, o ka mahelo 1 malalo o ka Naita opio Omna, a me ka iuahele 3 īualalo o ka Naita Pouien;»ria, I i;eia wa, o ia nmi la he kookoo poo gnla, a hooniaka iho la na uiahele elua e ulelo. I kein manawa, ua hahana ua aoao elua, a ua aneane hiki ole ke puana ia ae o ka mahele mea a o ka mahele niea ke lauakila ana, aole nae i liuliu, ua nauu mokaki iho la na Naita o lea inahele 3 ilalo auie eha mau Naita o ka uiahele 1. No keia helelei ana o na Naita a pau o ka mahele 3, ua hooho ia ae la ka mahelo 1 kai lanakila. Mahope iho o keia, ua aa mai la ka Naita Pomenaria e kaua lealea me ka Naita Orerna, a ua aeia aku la kana noi. Ia īnanawa laua i hooinaka iho ai. He oiaio, he mau Naita akamai io no laua, aka, i ka hoomaojiopo aku o na mea a pau, o ka Naita Crenia ka oi o ka hiehie a me ke kilakila o ke kulana imua o ko na hoa paio. Aole i liuliu loa, lianle aku la ka Naita Pomenaria i ka honua, i ka panina hope loa o na pahuna ihe a ka Naita Oi'ema, a hurohuro ae la ke anaina. Mahope iho no o keia, ua hoea euai la fca muhele 2 malalo o lw alakai ana a ka Niiit,a Keridana, a e like no me ka haawina i loaa aku i ka poe mua, pela no i loaa aku ai i keia poe hope, a me ko lakou alakai, aka, ua, hoomainoino ia mai lu nae ka helnna o ka inahele 1 a ka 10, a n'olaila, he "10 o keia mahele e kn aku ana imua o na poe he 40 i koe o na euahele IV a nie ka V. lloko o ka lanakila palua ana o ka puali o ka Nuita Oi'ema, ua lilo ae la ia i mea hauoli iloko o ke'a a me keia o ke anainu, a o ka kakou kamalei no hoi kekahi a ke koa i mino aka iho, oiai oia a in9 kona kokoolua eku ana ma ka puka. I keia wa nae i liuli mai ai o Ivifa a olelo iuai ia Hokekila, e pii lana a noho maluna o keluihi nmu anuu, a ae aku la no hoi o Rukekila mo lea olelo aku, alia kaua e ii]iii e, e ae mai oe i ko'u wahi manao, e kuapo lole kaua, o ko'n knka nei la nou, a o kou luika no'u. Ae mai la o Kifa, a kuapo iho la laua. Haawi aku la o Kokekiia j ke kuka hulu bea kookeo ona ia Kii'a, a haawi uiai la no hoi o Kifa ī kona kuka iaia nei, a m'e ia man paikini kunpo o lana, hele aku la laua a noho iho la ma ke anuu mua. I keia inanawa naahoj)e iho, ua kai mai la ka niahele 4 malalo o ke aiakai ana a ka Naita Afegana Lisa, a hoouka nmi la maluna o na wahi Naita he 10 i koe iho o ka mahele 1, a he mu keia koua ana, ua kti niaoii i leanwahi o ka hookahe koko. No kekahi wa loihi loa i nononoke ai nn. aoao a, liiki wale i ko ka aoao uiim lanakila hou ana maluna o ka mahele 4, nie ke koe mni hookahi wahi koa o kn aoao mua. A e like no me na haawina i loaa ai ia Orenm i na hookuku lealea mua aua malnna o na alakai o kela vakn mahele mua, pela no i loaa ai iaiu he haawina lunakila nmluna o ka Nuiln Afegana Lisa. I ka ikeia ana ua ]iakolu ka lanukila ana o ko Orema niahole a hiki i ka pau

loa una o ke.ia mau koa, ua kauolmia umi lu oia e kii aku i ka niakana he ilie nani, i hana īioeau ia nie ke kinohinohi ia o na po'uakn nionii, a ua kauolm pu ia mai no hoi oia o hoomaha. Nolaila, hookahi punli i koe o lm niaholo 0 nialalo o Lionawainu, aolie ona niuhele e hooknku ai. 1 ko anaina o ano kaumaha ur... no K(iia uiea, aiu hoi, ua ikeia aku la ka haku kaulana Upehama Olulao na ululaau Kiliinela ma ke poo o kona puali he 20 ka nui, iu wa i huro ao ai ke anaina mo ka puium ana ae. "ka Ilaku Upehama Olnfa o na ululaau Kilimela kekalii moho o ka la, hnro, huro, eia ae ke koa kaulnna o na ululaan." I ka lohe ana o Lionawaina a me ka poe o kona mahele, ua lelele ae la ko lakou oili, oiai, he koa o na koa wiwo ole ka lakou e hakoko aku ana no ka hanohano a me ka inahaloia mai, Aole i liuliu, komo mai la ua koa elemakule la o lea halo kakela o Kiliuiela me kona mahele o 20 poe Naita wae. Kaulo ae la lakou ma ke aloo kahi o noho ana ke Kiaaina Hudala me kana opuu nani, haawi mai la ua niau Naita hanohano nei i ka iioonmikai mmi, a hele aku la a ku iho la ina ke kahua o na hana lealea. 1 keia wa i nee mai ai ko Lionawaina mahele nie ka hiehie, a ilok'o oia wa i huro hon ae ai ke anaina mai o a o, a o Rokekila nia no hoi kekahi i miuo aka iho. Aole i liuliu, kani mai la ka pu, ao ka hoomaka iho la no ia o ka hakoko lealea mawaena o na puali o ka Naita Upehama 01ufa a me ko Lionawaina, a oiai hoi ua mau Na.ita la e kikaha ana ma na eheu o ko laua mau puali pakahi, me na huaolelo hoeleeleu i ko lnua mau koa. Ea, ke ike aku oe i na alakai elua o na puali a i elua, kohu mau "īwa" e "kikaha ana i ka la makani." No kekahi manawa loihi no hoi ko keia mau puali o ka haalele a kunpau ana i na ai a ka ui, a o ka liopena, ua lanakila ae la ko Upehama mau Naita, a hurohuro hou ae la ke anaina. (Anle ipnu.)