Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 14, 5 April 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

[Unnhiia 0 ka peni manawalea a Joseph Poepoe iio ka Hiwahiwa aka Labui.] MOKUNA IV. lIELU 26. U» kiUni' iin l'ii 11 i, iihlui«iili' nn knalouo. Akn, !iu w'i'li ii 111 p k<' i-i'lilh na lianu I 111...1UU1.1 110 1« lnulin- |,i. l.iilnpn 11 e l:i im Imim ulii ■> ke leiin, Kukiihu u knlukuiu uiai la k« kok». Olyitipia. IKEIA WA, ua ln.i nela na maka ihe a ua mau alnkai l», » kakele iho la laua i ko lana muu inakankau, A ia lana e neononoko ana, aia hin, hnoho ia ae ana, eia ae keia mahelo hou o na ' Naitu he 25 ko lakou nui ke hele mni i 1 keia mahele hou i nno kokoke mai ai i ke kuhua lealea, haule iho la 0 Lio nawaiiia i ka honua, a mino nka iho la kn Nnila ha|i<iuea Upehnma 01ufo. A iu wn i komo inai ai he poe leanaka 1 hihiu he 25 i auhuiu me ua kapa kila uianoanou ano waihooluu omaoniao, a aiu iwaena o lakou ho nunui hiohiona hienn, nona pahu ke kiekio he 10 kapuai. I ke komo ana nmi o keia mahelo hou, na ano kau mai la ka weli i ko anaina a me ke-kahi inau Naita o na niiihele elima, oiai, na koho aku la hikou o ka Moi Bnfeta Kikenu keia tiie kekahi o kona man koa powa, he kanaka nnnpina 010 i kona ola, a he kanaka ikuika lua ole hoi. Hele aku la uu poo nei no lakou na hiona a ke nnaina e weli ana, alaina po--110 iho la imumia o ka poo Naita o ka mahele o 01nfe Upehama. 1 keia wa i houo iho ai kela a me keia hoa o na ululuau o Kilimela e lioo-oioi pouo iho ilnna o leo lakon mau knlnnu noho, o pono ae la i ka lakon niau ihe j iluua, a pono nnii la no hoi ko lakou aiau maka i na i»e nialihini. I ka luakankuu pouo ana o iu aoao ; elua, ua kaui tuai la ka pu, a o ka ulelo koke iho la no ia o im muu koa ]a. Aia j hoi na nunui la e holoholo ana inahopo o kona niau koa he 25, a o hoopuapuni ana i ua mamala olelo hoolalelalo i kona ' poe me kona leo nunui kakkala. He kulana hiehie kona, a he hoailona o ka ' 1 ikaika lua ole ko hoalii ana i koua mau , lnla. | Aolo po hoi i haule hopo ka Nuita ha-! I pauea Olufe Upehaiua i Ua hoeleeliui l ana i konu niau koii\ " Ho-oiaio, 1« kika- !

lia ao 1h v»o oia »na na weUu o kotia nnm Nuiti\ pu-kuni, e liapaha|)ai ana i nn luinolelo lioohoihoi, E nla 0 na keiki oia--10 oim iiluhian 0 Kilimi'la, e hoilio. ina piihuna ihe hala ole a ku oukou liapanea noi i li(K)k:ikc)('k('l(! ai ia oukou, kn pahuna ilw hoi i lainikila ai oia nmluna 0 kn Naita Ulula 0 ka muliwui Voli>ga, Iloko o kpia wa, ua hahana luuna ole ka paio aim o na uoao elua, u linliu wale, na puli'ii lanakila tnai la na Kaita 0 ka nmhele o Olule Upehama, o'mi, ua ahu mokuki aku la na koa malihiui ilalo, I a he 4 hoi 0 ka aoao lanakila i haule. No kfia lanakila ana 0 ko Upehama I aoao, na hoike inai ■la ka helehelena 0 ka f nimui ike laiaki, a im hooi loa j« aku hoi ka [liena o ua nunui la no ka huro an;t mai o ke annina mai kela a me keia }>ei\ mai. O ka kakou hiwahiwa hoi, na mino ika iho oiu, oiai ka anaina e hauwawa ann no ka lanakila nnu 0 ka N.iita 01nfe ! U| ehamn, huli ne la no lioi ia 11 kamailio J ia Kii'a, M.inao au he haua hookahe ko-. ko weliweli ke hana koke ia akn ana, 110 ka mea, ke hoike niai la na hiohiona 0 kela nnnui ua paila ia he inaina nui weliweli iloko 0 kona hou|io, a e liaawi ana oia he nuui hopena poino mainoino, a i ole, ho niake niauli no jiaha i ka mea e aa aku ana e paio pn ine ia. Pane inni la o Kiia, pela no hoi ko'n manao kuhihewa. la Rokekila ina e kamakamailio ana, aia hoi, poha mai ana ka leo nni weliwe--11 okalukala 0 ua nunui la, a holo ae la ka ne-i nakolokolo 0 ua leo la a wawalo iloko 0 leu jiuia pa e hooj>uni uūa i ke kahna lealea, a penei na huaolelo i lohe ia aku. Owai iwaena oka poe—i~kftpa wale iho ia ]akou nje ke knhihewa he roau Naita no ke kahua mokomoko e aa e ku mai e paio me ke alii Bafeta Kikenu, ka mea i pnanaia e kona tuau tausani makaainana, "Ka Weli ona Ululaau ?" E loaa ana anei he hoa nana e hoonahoa niai e paipai a hoohaahaa mai i keia laan ihe, ka tnea hoi i like aku ine ka ihe wela a ke aluia lupita o na lesva uliuli ? Ia wa koke no, pane niai la ka Naita 01dfe Upehama, Mai huo|iau manawa Wiile oe tna ke knauhau ana ma na inea ano ole, aka, e ae mai oe i ka Naita 0 na (ilulaau 0 Kilimehi e lilo i hoa paio nou, a e hoomanao hoi oe', e loaa ana iaoe he hoa paio oiaio nana e hooh.iahaa iho i j ko li.au ihn au i knena mai nei, na like jme ka Inpita. E malama no kou palekana iho. la inanawa no i oi pono ihoai ua mau 'inoho la ilnna 0 ko laua innu noho, a hooma-lo pono iho la hoi i ko laua man ke> hina. Aiawa i hao ae ai laua ina kni i na aoao 0 ko lana mau lio, a hookui ae la i kuhi liookahi, a ua lika no Ua halnlu n-ei 0 ko laua hookui ana ae nie kekahi naln nni weliweli i poi aku i ku--11111 pali. ae la hoi ka huila ahi liilii i kela ti me keia nianawa e iia-lihi ai na maka ihe a 1111 miui moho nei malmia 0 ko laua niaii palekaua a me na kapa kila. Hnlili weli mai la hoi ko laua iuau maka, a hoike maopopo mai la ko laoa niau hinna e kakele aim laua i ka lenk'a 0 ka iiana i munaoia 1' ka pahn hopu 0 kn ehii mainoino, a i ole, o ha uuike paha. No ka mea, ua ikeia k«la n iue keia 0 laua e hoao ana e hooulii na [lalapu enainoino i waihoia iloko oka maka 0 ka lana mau ihe, manwli 0 ko laua niau makaukau jiakahi maluna o ko laua mau oiwi. Ma keia paio ana, ua kau ka weii i na mea a pau 0 ke anaina, e lelele oiliili aoa j ka pnuwai o kela a me keia no ka poino i e kau iho ana maluna o ka Naitii Olufe, oiai, Mrt oi aku ka makaukau 0 ka unuui j Boieta imua o kona, aka, na hoao do ke ; koa haiiauea 0 K.ilhrwla i ke palu nona , iho me ka eleu a me ke akamai, aka nae j uie he wa pakalaki la ia nona, oiai. ua haule aku Ia oia ilalo, a kakaa aku la I īne he kinipopo la, no ka mea, ua ku aku la nia kona palo umauma kiia keka- ; hi 0 na pahuna ihe ikaika .a ka nuūui , Buieta, a ina aole i hapa niai ka ruanoa- , noa o na pala la, ina ua kapoo lou akn ka maka ihe a ua muini la iloko 0 kona uimiuma, a ina palia o kona hopena ia niiv keia ao. i (Aok i j3nu.)