Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 16, 19 April 1879 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

Un iHiokolniiii o U«m. F S liyaui»i i Kakuuolulo no ku Kiaaina wuliinoo liawaii. t&" Ko hoomau la no ka j>oe pnaliana i ke alanui kan ahi o Koiiala, ,ma ka hoolala ana tna ke kuanmo kulu i anaia ui. fgP" I ka la Poaono aku nei, ua lawe mai ka moku kmia Luka, ho 1521 eke kopaa mai ke awa mai o Houoipu. I ka po mua o ka weheia ana o ke Kenku Lio 1 Wuilak», «a hiki i ka $400 na loaa a pnu. PiMiuNo.—Ma ka holo ana aku a ka mokuahi Außtraiia no Kaleponi i ku aumoe Poalua iho nei, ua kau aka o Mr. a iue Mvs. CampbL'H. Make walohia.—Ma ka la 1 o Apr. nei ua hala ma kela aoao o ka make, o Miss Emaline Lelemahoalani, he opuu uona oa niakahiki he 18. Aloha ino i». I L IC Ivaikamahinf.hei.sloa. I ku Poaliolu iho nei. ua liolo oku ka moku kuua Waioli me ka īnunao o hiki i Hana, aka, no ka nui loa o ka makaiii o ko kowa, ua hoi liou mai oia i Hoūolulu nei. ī ko awakea Poalua iho nei, ua ku mai lua keia awa ka mokuahi Austr,ilia mai na Panalaau m&io ka llema, a ua bolo koke qo i ke aumoa ana iho no Kapalukiko. Kol* rAio.—TJa wehe ae na liaumana 0 ku kula o Waiono, Konliuloa, i kula paio na lakou, nalnlo oka noho Peri'stdena ana o J W Kapiinho. oka Inkou kunau paio mua loa, "He anueaue no anei kekahi mamua aku oke Kaiakaliinalii." Hona ika lole.—Mh Puiwa, Hononolulu, ua huua iho la kekahi knn-ika me kaua wahine i.ka lole o kekahi mea 1 naake, ene ka nnlo ole o koua kino knpap.iu, e ofe o Pilipo, lo«n ni ka lole i hunaiH. S M E. Kuuluahewn. Na kino uhane i hal,a.— Ika malama 0 M;.raki a rue Apeiila nei, ua lawe ka make i keia poe o Waialua mal.ilo ibo riei: Mnr. 9, o Napunawai; la 19, Nalua; la 22, Luaehu w ; la 3 o Apr. Hookele wj la 9, Kawaipiolani ; la 13, Kaiuokalewa, iie kaikamaiiine opio loa. Kb Kūkui Uwila.—l ka hora P-.30 o ke ahiahi Poalua ibo nei, ua hoolulei.i ina! ka mulumalama nui o ke kukui uwila, nn,i luna mai o ka Aditnarala Tritimph e ku aoa ma ka nukn o Mamala, a ua ahuwale ke kulanakauhale ma kahi a ka mnlainalama e lele aku ai. Ua hiki ke heluhelu ia ka nupepa me kona malnmnlnm'a. Ka mahikoo KEAAHALA.-Fa mahni mai makou, na lilo ae nei ia Mr. McBeagu e ka mahiko maluna, amaka la 3 ae uei o Mei, e kuai fcudalaia aku ana na lako hale o Mr. C E Williama maloko o kona liale uoho ma Keaahala. ]S T olai]a, be wa kupono loa keia no ko Koolau poe e hele ae ai e koho lako hale no lakou. KalLole i'esa kiī—l Aliiolnni Halo makou ika Poaiua iho nei, e ike kumaka 1 ke pena ana a Mr. Cogswell, i ke kii pi ha o k e Alii ka Moi, a ua kn no kana hana ike akamai maolī. Ua like maoli uo na kii nna i pena ai, mehela o ke kino ola maoli no oke kanaka. Ika kii oka Lunakanawai E H Allen ka makou i m* halo loa ai, ua like maoli 103 no me ia, na waln aluok-i papalina, ka makaaninni no e kau ana, a o kona mau ano uo a pan loa. Ko ka Moi kii, aole i pau loa ike pen;iia. Makeiloko OKA LUAWAI,—g e letu ku ib«kon uh ku m.,kM[Uhk.i Snm. KK,. WkmioL.hiuua, Mmii, ehoike m.i au» i k« niuke uun 0 Kupnupuu (k), i h»ule iloko o k« luawai ' m» Opaeula' i hele ika ukuhi wai. Na Joe Kwnoho i ike mua, ub komo ke poo ik.koo ka w«i a iluim na waw.e, , m, uu j hapai He 8 k»u ī kapu, ua leie knliiko ke ea. Aluha ino. — Na ka hoaloha W N F neleikolani Kauln 0 Lmwi mai kekulii l,ta e hoike «naUnanokH welim, R , T) i o H,„in, „ 0 ■' no kH hi,u 0 Juhū 8 Oihann ina ka tio~'o muu o k« honua, u i hoopok« i« «ku ai kona (uuke nnu no ku Imnle i ka ,! p >»aloko o U uupepn "Kn Lahui Hi.wiiii"/, A(igHtr> 27, 1877, Huln 34 0 oiHkon pu kekahi e kumo aku iloko o iu walohia.

I KE ahiiiln Pi.iilun ilio iu i, un Imlu uku ke Alii ku Moiwnhiue i Lihuinu e noho kiuo ku uhmiina " Foa" e liau■wi in ana uwluilii, do ku pomaikni o ke Jiula Kuikaunhine B>hopu o i« wnlii. E like nie ki\ luwkukui» sum aku, nm ka Poiilutv, Aperilu 8, ua kau uku ke Lviaaiua Aliiwahine nniluua o kn inokuahi o kona inoa, a liolo aku rio Hil<>, no ka lawe ani\ i kana oihana mn ke kulana hou o ku hoao anu e hooniaauma aku i ka lawelawe aua i ua liana o ko lulum Aujiuiii. XJa uknliia oia e kami aliikaue, ke Kuhina o na Aitni e, Mrs. Kujiena 3 Mrs. A K Mnikai, Caj,t. Jas. 11 Buyd a aie na ohua ukali. ' Mahoj)e iho o ke awakea o ka Poaha ia 10, ua Uu nku la lakou ma Hilo; a na holo mai la ua imka koikoi o ia kuona kanlana; o ka Lona Makai Nui ]j. Severancc, Capt. S[ieneer (Poonuhoahoa), J Keaomakani, Akuo Hapai, llon. Joh. Nawalii a mekahi nnui keoniniana e iho. Ua uliiia na waapa a lukoa i luwe ruai ai me na palanalai a me na hiu nuhele o ia aina. ua kiuilana, a i\a pnpahiia tntvi la hoi ke Aliiwahiiie Kiaaiua a īue na ukalī me na lehua, gndiuia a nie na ala e iho o ko laila mau wuo. I ka pae auu aku i kula, u<\ hoowehiwe'ii pu ia nie kahi e pae aku ai i na lau nahele ; alta, aole o ia welii ka iakou i mahalo nui ai, a i hoolele mai ai i ko lakou hauli, o ku mea hauoli nui i halawai mai ai ma ko lakou mau hooniaopopo aim, oia no ka ike ana aku i ka leliau a me ka haiinuu nui ana mai o na kanaka ma ka aeone auapaaapa (kahi pan), a uia kela me keia wahi, —he wehi naui okoa no ia o ua aina h. Ua haa-wi naai la na makaainana i nu hnro ana o fea hauoli i ka wa i p«p aku ai ke Aliiwahine Kiaaina me na ukali, a i ka kau ansi aku iualuna o na kaa, ua holo polokn aku la i kahi o Poonahoahoa, i loua ai kahi kupono e komo iho ai i na wahi aahu Uupono o ka halawai a me ka hui pu ana nku me na makaainana. Ua malamaia ke anaina halawai iim ka luakini kaulana o Haili, a hhl ka hora 2 p m, kani niai la ka bele, a hoomaka na haaa ma ka hiki ann aku o ke Aiiiwuhiiie Kiaaina nw na ukali. Ua piha pu ku luaUni a kuku ua kanaka iluna. Ua lioomakaia na hann o ia halawni me ka meleia ana o ka himeui Lahui, malalo o ke- alakai ana a.kaMon. Jos! Nawahi. Mahope o in, m w e h« ia kn | haluwai ma ka pule mai ka makua Koa- I na mai; alaila, ku nnū la ke Kuhii.a 0 J na Aina e a heluhelu i ka Palapala Hookohu 0 ke Kiuaina liou, i ukaliia e kana mau wahi olelo nuku, a me knna hoike pu aku i ke Aliiwahine Kiauina imua o n& maknainanu. He meha ana iho, a haawi ruui la ke Aliiwahiue Kia«lina i kana huiolelo, peuei: "B na Mnkaainaūa o ka Mpi . Ua oluolu i ke 'Lii ko kakou Moi alo* ha, kn hookohu ana mai i.i'u i Kiaaina no keia Mokupuui nui 0 keiu Paemoku. 0 keia ka mumima iiami i imnui hiiluni 1 na Moi o kakou a mo au lalani alii o Huw;i|i uei. " Aole he tnea malihini imna o oukou ka noho Kiauioa-wahine ia nialnna o kew Mokijj)iini; o i«i, ua noho hooponopoūo kuo e ko'u hoahanau m , lft R ut a Keelikolani, no keknhi nran nmkahiki he lehulehu wale ; a ke mauuolmiu nei an, o ka u mau lawelawe a me na liooponopono ann, e poloai aku ia i ko oukou mau malin a ln e na apono ana, e like me nn hana a kō'u nma alii ma ka oihanu. " Ma ko'u hoomaka ana e lawelawe i na oihana o keia kulana, e hookuma ruai au e hoike aku i ko'u manno aloha a me ka mniumina uo ka mako aua o ko oukou Kiaaina i hala. " Ua piha no ko'u manao i ka hwuoli, mi* ko'u hookohuia ana i Ki f , a ina no keia Mokupuni; aole walo mamuli o ka lilo ana ori(3-papa no ko'u in; U , kupnna, aka, do ko'u ake nui kekahi e hui, e launa a e lawelawe pu me oukou ma na

| hunu a tne na oihaiui a pau i Uui>ono no lio kaliOH liuloinuu n ujc ka uoho olnoln " Ma lsa hoomaka ana o l<a nolionlii o ko kn,l;oo Moi, ua hoike akea. niai Oiti i •Kona imikennike uui e hoolaupni hou i ka niiiH, a hie ka noho una o na kiuiaka Aole e hiki ana ko hwlioia ka poWmi niuikai a ko knkou Alii, nmmuli wale o na hooponopono nupuni noeaā ann, uUa, aia pn kekalii me ko kiikou niuu" kokua, nnv ka hiipoi ana i mi kaniwai o ki> ola kino, a me ka niakma niaalahi ana i ka kakou inau keiki. "Kokeia nlan makahih" - hope mai nei, ua ikea aku lui hooniaka nna mai e nlu o f<a pomaikai a me ka holouina, mannili o ka hoya nna nmi o tia oihana mikiula liou malmia o ka hou|io o ko kakou man uina, o haawi mai ana i na inanno hoolana no na ohiai maikai aiia. Ko m>i aku uti tiu ia onkou, e lmoikuika •-kako» nia na hium nnkiula i- ]ioimvikai . »i, <■ Ikh>|>h|>uu ina na hana pono o hauoli aij n o malaum niaikai hoi i nukaiiawai o ka aina e hoonialu ana ia l;al;ou, i laka mai ai mo Uakou na lioiuo maluhia a me na noho ohana maalahi ana. " E na makaaiiiuna—E hookuuia niai an e liaawi aku i ko'u niau niaiiao mahalo iniua o oukon ; a na ko Akua Mmm Loa e hoomaikai niai ia kakou a me ka kakou man hooikuika nawaliwuli unu ; n Kona jm no hoi k» lokomaikai a ine ko ahoimi, e haawi nuii i ka Kmloihi ana i ke oln o ke Alii ko kukou Moi." Mahope iho o kn haawi ana o ke Aliiwahine Kiaaina i kana haiololo, ua makemake ia e unuhi ka haiolelo nia ka olelo haole (oiai 'ne nni ka p»e haole ole i ka olelo Hawaii malaila), a heiuhe iu mui la ke Kuhina o na Aiua o i ka luiiolelo mn kn ok-lu UvritaniiV. Kn nnii la ka niakua Koana <> paipni ana i ke anaina e kokna pn nia im niea i hoakaku ia mui o ka haiolelo a ke Aliiwahiue Kiaaiua. Mahope ona he elua a ekolu )ioe i haiolelo uiui, a 'no ka pokolo o ka mauawa, \uv kaohiin na manao hoakaka kokua iuai o kulii poe e iho. Mamua ae o ka pau ana o na hana, na haakaka mai ke Kuhiim o na Aina e, i ka hoi koke no i Honololu o ke Aliiwahiue Kiaaina, a he īnau pule e hahv, alailu, hoi aku iue koua niau nmkiuiiuaiia, Ua hookuuin na hana nie kahi hiineni niai ke Kulu olelo Beritunia mai. I ka, hookuu ana oka h.i'awai akahi uo ke 'Lii me na ukali alu ka e j>a ina; a mailaila no a kau ihma o ka mo ku i ka hora 5 ahiahi,