Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 20, 17 May 1879 — NU HOU O NA AINA E. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E.

Ma ke ku ana mai o ka nioknalii Kulanauhali' 0 Nu loka i .ka Poulua iho )H*i, na loaa mni i:i makou keia mau \iuna ini-a lion e pi!l aua no ]< (1 ma 1 ka aina Zulu, u oia l«'iii nialalo iho in*i: | Kc Kana nia AtVrika Hi'ina. f Ko hoike inai nei na lono inai Kulanakauhiile Lae mai, ua pakole nia ka apua nn koa IL'i'ilania niai Hkowe inai, n niahope iho o ko lakoii pali'kana ana inai, ki» manao nei o ILiku Ki'lenieioila i' hnli Imi nui akn i Crini{»(;lovii. u e haa- , lele loa ia Kkowe, no kn mea he knlana 1 [oino ia no liikou ke nianau e hooili kauu hou aku i na Zulu, aka o ka pono <■ : liele aleii a e eli wahi iioomoana ma na kapakai, mawaena o Tiigela a me ki> iiwa kmnoku 0 Danai'oda. Ma na lono hope loa i loaa mai nei e . hoike ana, aia ma ka wehena kaiao 0 ka | la 3 0 Apeiila, ua pinapinai mai la 11 a 'iole kana ana a kekahi pualikaua Zulu he 11,000 ka nui nialuna 0 ko Haku Kelemtfoka wahi hoomoana ma Gim'gelova, a auhee iho la kkou me ka make Ma ka po 0 ka la 4 0 Apr. ua loaa ka niaha i na koa Bi j ritania 0 Kanela Piasona ma Ekowe, mamuli o ka liiki ana mai 0 na koa Reritania hou G,OOO e hoopakele ia lakou. Iloko 0 ka hoouka kaua ana, ua liaule iho na Beritania he '220 iiia ke kahua kaua, a o ka make ma ka aoao 0 na Zulu, aole i maonopo, aka, me l>e mea la, ua inahuahua aku la no ])ivlia, Ua haalele ia ka pa kaua ma Ekoive e Kanela Piasona me kona pualikaua, a ke nui la i Ti)gela. Ua hoopuka mai 3,a na haole olelo e kanuiaina 0 Taranavala i kekahi olelo hooweliweli 0 hoopuni ana lakou ia Peretoria me kekahi pualikaua, a e hopu hoi a i>aa ia Haku Batele Farsre ke Kiaaina Beritania ma ke ano he pio, ke ole e hookoia mai ka lakou mau mea e koi uku ai i lee aupuni Beritania. Ua hoouna aku nei ka Moi Ketewnio i kona mnn elele nonoi kuikahi imra o ka Haku Kelemefoda, aka ua manaoia nae be poe kiu w»le kelu, i mea e ikeia ai ka knlewna a me ka nee ann o na pnalikaua BeritaDia. 0 na pualikaua hou no Ekowe he 6,000, ua kaukoe nui akula aia ko alohele no ia wabi, a o Haku Ki'leniGfod-i tnei kona mnn ukali kmo, nia no me na punlikini mahope. Ua hoike tnai nae 0 Kanela asona mai Ekowe mai, ua ike libi mai oi.i i ka makamua 0 ka pualikaua bou ina ka muliwai Amatudala. He 150 0 koua mau koa ua mai he 50 i hoehaia, a 0 na wahi koa i liiki ke kokua aku i iih koa hou m«i he 500 whlo no, imua 0 na Znlu he 35,000 ka nui e lioopuni m.d ana. Ua lele kaua. aku 0 K.anela Wahie maluaa 0 ko ka eoemi wahi paa ma Umebelina a lawe pio mniln i n« bipi be uni, nole nae i liuliu a lele kaunia maila oia o ira Znln he 2,000, a pmi hou akuln dh bipi i ka iilo ia lakou la. He eha hura 0 ke kau» hahana ana u emi hope aknla na Zulu, me ka poino nui nae 0 11:1 Beritania, a ho lehulehu na aliikoa wiwo ole i pau i ka InkniH. E lioike ana koknlii louo mui "KllLnakauh.ile Lno" mai, o oa elelea ki< Moi Ketewaio i hoouna aku ai no ka liana kuikiihi, u.i urnii pania inniia e ka llaku lielemel'oelu, mo ka hooia pu mni 0 ua ILiku la, e hoouna ;ie ana oia i kana mau knmu o ko kuikahi mni Ekowe aleu. U,i ae akula hoi kekahi pu-iliknua ikaika o na koi ponoi o ko aiipnui P.itif.I lau Berit'itiiii nia Aferika Hema inalu- j nii 0 ka inuliwni Ainni, no ka hole aku e h:iawi i ka lionpai. maluna o ke alii 0 kn lahui Gerika. Ma na la 21 a me 23 ii Maraki, un hooukaia ko ka«.i a nn B'iitnnia ino kn lnliui I3.isuto nialoko o ko l.ikou niiia ponoi, a ua mnke he 80 īiii B isuto, ke keikikane n tne na moopuna elua a ke alii Moirose, me ka lilo pio (iii ana 0 na liipi a me na lio 0 lakou. 0 ka poino 0 ua. Berilaoia he mea ole loa. No Afeganitana, Aole i kaemai ka inaina a me ke kue ia 0 na Beritaiiia, e na lahui a pau e no-1 j ho ana ma ke alahele o Kaibere. Ke i 1 olelo mai- nei na "kamaaina, ke hana nei | I -na Beritania i kekahi mea ino loa, me I ka nianao e kiu malu aku i mi wahi paa , 0 na lahui noho mauna. E hoike ana kekahi uuea kakau uu[ie- | pa mai Lahore mai, e holo aku ana 0 1 Mokia Ivavngenari i Kahula, e ao aku ia j laknhu Kana i ka waiwai ole 0 kana I mau hana kue mai i na Beritania, a ua j manaolana ua Mekia nei, e ana 1 kana huakai. Ua maopopo loa nan ke hookokono nei o'laknhu Kana, iVia la-J hui a pau e noho ana ma na palena 0 ! ka aina, e kue mai i na Beritania. Ua loaa mai nei na lono hope mai Afeganitana mai e hoike ana, ua koho a ua hooiaio pono ia 0 lakubu Kana e na lahui ano nni oloko 0 ka 'aina i Moi. Ua kon.o aku nei oia i ka Miaiona Beritania e hele inai i !\abtiln, u e hoomaka aku ana uu Misioua iioi e lielē, ke (uio mai'kai

mai ko alaholo. f) ke kulana nāe o l<a lahni Alt*f»anitana ī 'keia wa, hp ano okaikui do i nn lSeritama, a iho he iiioa la, o im hooiknika nna a j>a\i e loaa mai , ka noho ana kuikah!, c hauie «nle ana i ia īnen, 110 ka imu noie i akakuu tnai na [ inanao lili ona kamaaina a nu? na ili j kt'oi<(>o kekahi nio kekahi. t!a ku|'Onc paha o lakuhu Kaua no ka hoouuhi ana ; i ka lalii aoh' palia, aka, ina ln l hoopo- | nopono anpnni uo«>au oia, a lio Alihika na mail<ai hoi, alaila aolo aimnoi o m>lo. 'aim ka nalioa o »a liana nialoko 0 AtV ganitana, inaioua ar> o ka loaa ana o ko | kuikahi. j No Aini'i'ika. j La hiki m; la ma k<; knlanaleanhalo o j N T u loka ka mokuahi Ouelano inai Lij vapula Enelani mai. I holo ae nei km i inokuahi, malalo o ka hoouna a ke 1111- ! puni Bi'i'itania, i k« kuai lioki i Am<>rij ka, a hoonna i Afcvika liema i mi>ti lawo ukaiia, mc na lako kana a na Beritania, ma na kahua kaua o ka aina Zulu. Ua loaa mai he mau hoki mai PenisL'h;vania mai ma ke alahao ka laweia. ana mai, e hoounaia aku ana 110 ko lakoa Malalo o k« kauoha a lie Kuhina Kaua, e hooj)ono])oko kokeia ka mokukaua Jamestown, a holo aku rSiitka, Alaāka, oia hoi o Russia Amerika, 'kahi a na ili keokeo Anierika e noho hoomanawanui niai la iloko o na hana hoopilikia a ka lahni ilikini kamaaina oia. wahi. Ua Ua hoouna mua ia ka mokukaua sAlaska ilaila, e paiii aku ana ka Jamestown ma kona wahi, i huli hoi mai kela i ka home, E hoolakoia aku ana ua mokukaua j!imestown nei me na waapa mokualii nunui elua, 110 ku holo liele ana e nialama 1 ka muluhia ma na kapakai, a no ka hele ana hoi e ana i kekahi mau kaiknono. No Samoa. E olelo ana kekahi lono knikawa niai Wasinetona mai, na loaa mai la kekahi hoike i ke Keena Kaua mai Samoa mai, ua kohoia e ka iahui Samoa he kanaka Amerika ma ke poo hooponopono anpuni me ka inana niha, a ke manaoia la, e ala mai ana he kaua mawaena o naaoao kue i ka noho'na maluhia o ka aina, me ka hooweliweli nuiia o na pomaikai kalepa ona malihini. No keia lono knpilikii i loaa mai, ua noonoo koke ka Peresidena a me na Keena Oihana Poo Aupuni a pau ma Wasinetona,a hoonnaaku la i na olelo kauoha ikaika ia Adimarala Rogera o na aumoku kaua Amerika roa ka moana Pakipika, e hoonna wikiwiki aku i kekahi moku kaua ma Sanaoa, i malamaia na pomaikai a me ,ka maluhia o na kanaka Amen'ka malaila. Ua kaiioha pu ia aku hoi uaAdimarala nei, e hoouna pinepiue aku i na mokukaua i na wa a pa.ii ma Pago Pago i kela a me keia makahiki, i tnea e hooliolo mun ia ai na pomaikai a me ka maluhia o na makaainana Amerika, ina ko lakou maii oihana kalepa a me na launa kuloko ana. Ua maopopo mawaena o hooponopono a pau, o na noho'na hoa 'loha i hookahuia ma ie aupimi o Samoa, aole loa e hiki ke hoonioni hou ia aku, a e niau ana iu malaio o na hooponopono ana a keln keoaimana Aiuerika, ka inea a ka lahui Sanioa i hooili akn«i i ka lianohnno o lea noho poo aupuni ana. JtAlia me Aigupika. E lioouna aku aua ke Aupuni.o It-tlia i keknhi o kona inaii Luua Sunnte,eholo tua Kairo i Aigupiti, e Loike aku no im mea e pili niia i ko Italia mau pono. Ua oleloia o ko kumu i hoopankiki lou ni ke uliikni o Aignpita ma kona inanno iho.maniuli lio la o ka paipaiia ekeKiniknla lt li», ka idp» nona na (11,111,.0 u kue ikaika loa ana iko Farani in-iiia. E oiolo ana ka nupepa "F-tu l'ul«" o Roma, ua hoike aku nei ke Kuliina Xni o lUilia imu.i o nn elele o ke Aupuni Alebai)iiinn, oiai e liiipoi uihii aua o lt«liii i na niea a pmi i lioakakaia tnaloko o ke ke kuikahi o IWelma, pela uo hoi oia e Haiia aku ai no ke ola laliui o ua makaaiuami Aleb iu ; . he me;. hiki. No Enelani, Ua hoike ae o Llakii Notekota i kona m>iiiMO mnlnko o ka Halo Ahaolelo makaainana, ua maopopo iaia aole i liaule pn-hu lom, no ka nolioia ana aka ma ke auo bui o R')iimeli,j Hikina, »ka 3 ke lioohulihuli nei keknhi poe kakau nupepa i ko ke mipuni o Enelani manao tna kekHln' kumuhana e ae. Aole loa i ; hana ikī o Euolmii i hoopīi imn» j o ke Salet»na, no na me e pili ana i ke I aliikui o Aigupita, aole he uku panai I uo kekahi hooponopono ana ma FarHtii. j Ua malnmaia he halawai nui oka poe Daabana nia nii main i, ma kalii e kokoj ke ana i Hetona KolteU, a ua hooholo I lokahi lakou ui» ka aoao uwao i Da hokuku a pan e ala mai aua. j Na nlnaoao Rijsia. i E hoike ae_ aoa ha u»ps?pa o" BereliI na, ua koi akb nei o Rusia ia Enelaoi,a 1 haawi pio uiai'i ka poe kipi R'iktni a : paa i liolo m ihuka aku maloko oia »u- -! puni akn «a hoole mai uei o Euelan», i |ka haawi pio ana mai i na kanaka Ru- ! kini kipi a p«u, e noho ana maloko o | kona mau paleua boom tlua pnu. i Ua pepehiia ka Luna Nui oka oiba(na kaiko o Rn§ia ma Akannjji, a oLuna I Nui hoi o Kerituea, ua hopoia ke pVupuui'"Rukiui ma ke an« hoiihuoiia he j kipi oiii, « be maii tuiami hoi ka poe i hopuia ma Kiepa a inw Kukuta.