Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 20, 17 May 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA IV. ' HKLU 32. " Uh nnni « mrble mnlkni l:a in, j Knkulie a kulukulu miii U ku koko. | Oh/mpia. AKA, ho hilei no ia'u ko hoiko akn j imna o oukou i kekahi niau lihi o | hiki koke ai ii\ oukon ke ike a hooinao- j popo lea i ua Nnita la, ina o nlia wale koua koiuo inui i o koHou nei. Akahi—lie kapa aahu knpanaha loa l;o keia kanaka o[iio, oia hoi, ua like loa ka nanaina o ka waihooluu o ua aahu la, me ka ulawena okooko o ko ahi o ka umu ennena. Alua—lle hiona ni lua ole ke haiainu iho ana nialuna o kona helehelena, a o kona nanaina a pau, aole liiUi ke kilo ia e ka maka kanaka no ka hoowahawaha; a me he mea la, aole lua i\vaena o ka poepoe o na kanaka opio a na Lani i hoaahu ai nie na makana o ka ui, kona hoa like ma keia, a ke lana nei ko'u nianao, uole paha e hala ko oukou koho, I;e ike oukou i kekahi malihiai i keia mna iwaena o oukou. Akohi— He kauaka ikaika lua ole, a he mea hoi e hookahaha mai ana i ko oukou mau naau, ke ike i kela ikaika knpaianaha, e like me ka'u i liai mua aku nei. Ua awili ia no hoi kela ikaika ine ka naau wiwo oie i hookahua paa ia malnna o ka manao hopo ole—a o ka Lima, he kanaka naauao ma ke kamailio ana, a he waipahe olu hoi kona mau manao liookaau a hoolealea. Ea, o keia mau mea a'u i liai ae nei, keiahi mau Jihi e iko ai oukou a hoomaopopo no keia kanaka, ka Naita kaulana hoi, a kekahi o na 'Naita Pitetfiana hanohano i ninau mai nei. I ka hooki loa ana ae o ua Naita nei i kana man olelo, ua hui lokahi hou mai la ke anaina a hooho huro hou mai la, a loheia akti la hoi ka liooho okoaana rnai o kiiknhi poe, o ke knnnka opio koa lua oli> o nn Rckona i hala ae nei, oia no na Naita hanohano la, a hooho ae la hoi kekahi poe, oia, oia no l<a Naita Rokekila Hincdu. 1 keia wa e pioloke loa nei ke anaina, ua hiki mai la oKokokila me kona hoa Kifa, nm kahi a na Naita e kn nna, a ia wa oia i ike aku ai i kona hoaloha. ke Alii Sewatoreda, e kau ana inaluna o kona lio keokeo. I ka aui ana mai lioi o Sewatoreda a haliu pono mai la nm kahi a Eokekila e ku ana, ia mnnawa i ike inai ai oia i kona hoa'loha oiaio, a ia wa i wehe ae ai oia ī kona papale kiln, a lele iho la me ka awiwi nui mailunā iho o kona lio, a helē mai /a oia a lalau mai la i ka lima o Eokekila, melea puana pahaohao ana ae: Ea, he oiaio nnei he akaku ano hihio anei keia a'n e ike nei ; 0 ke luno wailna pahaohao anei keia o kun hoaloha Rokekila, ka mea nona ko aloha a keia puuwai e hiipoi nei i na kau a [iau —Ho oinio anei, o Kokekila keia, kuu hoa'loha ? Ia manawa i pane mai a! o Hokekila, E Sewatoreda ko ulii, owau no nei o kou hoa'loha oiaio—]iehea la ka nui o ka lokomaikai o na Lani i ka ao hon ana mai 1 koia manawa i wa no kauu e luu hon ai. Auhea oe, e ko alii, o kan e ike nei, aole ia'he 'hihio a ho' kino aka ]iaha no kou hoa'loha, aka, owau niaoli no keia, o ka mea au i kapa niai ai he Naitu. I keia manawa i haalele pan iho ai laua i na kaomi aloha piimehann, a, nani ka lwloku walowalohia oia inanawa a la-

ua i hoohulu ai, me ka ]>ahola aku hoi i ko uiiouno eohia maluiui o kela a me ko--1 ka nann aku, o oo no paha kekahi u ka mukamaka helnhelu, e komo pu inai aua iloko o keia anoano aloha, no keia lnii kupaiiaha hou ana o na hoal'oha, i lmule kahiko ko laua mau manaoluua no ka hui hou ana—'pela nole paha : uka, ina ku mmo o keia maictt[K'»i, na ano o mai ka mueele a komo walohia j ehaeha mai i keia ]iuuwai, e hoohanini i uku i na nmpuna lalani mele, i hakuia e ka Maduine Kekilia o Sepunia, penei: "Nuni wale ke aloha e loku nei, I ka ikoi waena o kun puuwai; Huloi a hoolninini na kuln eloelo— ona wai makalii ika lihi maka." j I ka pau ana o na kaoini welelau limaj ana a na hoaloha. huli ae la 0 Sewato-1 reda, a knnou aku la iinua o ke Alii Kiaaina, a pane aku la: Eka Makua, aole i mamao loa uku ka mea a kukou e kau imi nei, no ka inea, eia oia ano | iinua oii, a oia keia kanaka opio au e ike uei. Nolaila, ano k-a wa 11011 awe kou poni han'ohano e iko mai ai iaia, a liooko mai hoi i na kauoha n ko kakou Moi aloha, a o 1;a mea mua nae a'u e hana aku ai i keia wa nuo, e hoolauua aku au imua o kou hanolmno i ka Naita Rokekila lliiu'du, ka Hoola kauluna, oko kakou kiihmakuuhule alii o Kieva. I keia manawa i iho mai ai ke Kiaaina me kuna hiapo lcr. Ui Yiolania, a hookele mai la i ko laua hoolauna īke ana ika hiwahiwa ake 1;oa, e like me ka mua mau oia nmu au i aui e aku. A pau ae la ka ianna ike ana ake Kiaaina Pitesianu me ke koa kaulana, ka Naita Kokekila Hinedu, ua kono mai j uu makua lahui nei iaia nei, e pii pu mei ia a noho ma ka aleo, kahi ana e hai mai ai i kona manao hope i na makaai- j nana o ke alii, no ka mea e pili ana i ka! pahola una īnai i na hookipa aloha pn-' niehana, e like me ka hiki i kona poe ke uhola mai imua ona. Ae aku la o Rokekila ke Koa, a mamuli hoi o ka oluolu o ka lnaui nmkuakane o ka Ui nohenohea Yiolania, ua "Kukui like ae la ia maii lehua, E like uie na lehua o Luluunali." A me ia ano, pipii aku la laua a noho iho la ma ko laua mau wahi. I keia wa, ku mai la ke Kiaaina Hudala, a haiolelo niai la imna o ke anainu kanaka e kuku aku ana : E na hoa Naita o ka Papa Hanohano O lta Pahikaua Pnuwai Lokahi, a nm na kanaka aloha alii hoi—Ua ili mui ka lokomaikai o na Lani malnna iho o ko kakou mau hokua i ko kakou halawai auaTr ike kuinaka ana hoi i ka Naita hauohano a ko kakou Moi i kuuoha mai nei ia kakou ma kana olelo lamhaua, e hohola aku kakou i na hookipa uloha oiaio; nolaila, ke kanoha aku nei uu ia oukou a pau i keia ahiahi knkou a |»ni e hui like ai me ka kakou malihini kaulana a hanohauo lua 010 hoi, ka mea hoi nona ke moolelo pahaohao n kukou i loho iho nei. u i hooiaio loa ia niai hoi e ko kakou iko niuka ana i kana mau hana koa lua ole i na āekona i hala ae nei, tria ko kakou kaluia lealea nei, ka mea hoi akakou i naJu ai iloko iho o ko kakou mau imau me na ninan ana, owai ]a keia opio koa, a ikaika lna ole hoi ? Mai hea mui la ia| a pela aku —aka, i keia wa ano, ua hoopau ia ko kakou mau pohihihi, a ke ike maopopo Jea nei kakou o ka Naita Rokekila Hiuedu oo keia, ka mea a kakou i lohe wale ai—Nolaila, e na koa Pitesiiina, a me na kanuka aloha alii oiaio, e hele inai oiikou a ])an ma ko'u Hul« Ls.akela i ahiuhi me na makana, -i hilei i ko oukou mau lokomaikai ke hoohua mai, a me keia kauoha hope, ke hookuu aku nei uu ia oukou a pau, mo na ma--naolaua e lokahi liko mai ana kakou u pau ma ka hoiko ana ia kakou iho he j poe niakee alii oiaio kakou, ina e hooliua iike mai una kakou a pau i na makana aloha, e like me ka hiki. A nolaila, ke hooknu aku nei au ia oukou a pau me Ike Aloha a huluwai hou kukou i ke:'a nhiuhi. Ma ka hopo o keia haiolelo, ua ku mui la o liokekila a )uino mai la me ka leō olu waipahe : E na hoa'loha, ke ake nei au e hui kakon a jmu me ka lulu limtv ana i leeia ahiahi ; ina nae ia he mtyk hiki, aloha oukou a pau. x (Aolei paie.)