Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 23, 7 June 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA IV. lIELU 35. Ur. nnni a molalo ninikni kn la, J.nt:«pi« oe la nn liuiia nlii i> ko kiln, Knknlio u kulukulu mui lu ke koko. Vlumpta, IA LAUA e ku aua malaila, iko aku ];\ laua i nn. lama a-a e lnweia ae ana maloko o na laa-laau o ka pae knkuluia ai, i loaa ai )ie niau malamalama na lakou e iioaiai ae i na alanui kikeekee e moe pakauwili ana iloko o ua niala laau uei; ike pu aku la no hoi Inua ina lioa Naita h.mohano o Pitesia e maki mai ana me ka hiehie nni 3 iloko oko lakou mau aahu piha o ka oihana, a pela pu no hoi na niakau a pau o ka oihana pepehi kanaka, no lakou hoi na wiui wanaoa e kupu hulali ae ana iloko o keia mnlamalnaia uhi oka po. Ea, ht> ku maoli i ka weli ka nanaina e ike ia aku nei, a ina paha he mau maka no ke kanaka akahi 110 a ike i keia mau mea, ane halaoa koke paha na munao kunahihi oh'.;wahewa, a ukali koke mai na manao olalau.

I l;e kaoo kanaka e hele mai ana a hiki mai ma kahi a Hokekila ma e ku ana, huli ae la luua a kajioo hou aku la iloko 0 kahi a laua i puka mai ai. E ka makamaka heluhelu maikai, e hookuu kaua i keia Mokuna 0 ka kaua moolelo maanei, a e hooneenee aku kaua ia kaua iho a kuene pono nialoko 0 kekahi Mokuna hou, uo ka mea, uahiki mai la no kaua i kahi 0 ka hoomaka ana 110 ka ike i ka mea Mea Ilanohano ka Naita RokeUila Hiriedu, ka kaua Kamalei a Hiwahiwa hoi a ke Koa. MOKUNA Y. HE PO lIAUOLI, 1 AWILIIA ME ICA WELI Ilihia. "la'u i polnliiluhi ni a liinlani, ll<o aku li> uu i tm <mli puhuuhno, li kupu "Imhio nno o nl na luunno. E nnii koawn'oli'i'io ku ..Uoli, Pouli'uli Ui li|.o ol ueio o'k»' WoliweM.''"" 1 Uawn. Ani ae la ka malamalaina 0 ke ao, a hohola mai la ka aahu pouiiuli 0 ka po. 1 kikokohuia me na ua-kea maamaaiua 0 na lioku 0 ke aouli laui, a i hoopoha aiai ia hoi 0 na lama a-a o ka jio, e waiho ana ke kuliinakauhale 0 Pitesia iloko 0 na owili ana a na aahu 0 ka hakanu lai papnhea ma kona iimu oheu a pau, a koe wale ao kona wahi i ku ai ka Hale Kakela. Iliki ae la hoi i ka wa e hanau mai ai ka luaui po i kana kaikamahine molalo nani, ka uiahina "puka aloulo," aia hoi, he pioloke nui kai ikeia ma ka mauna Ela. Loheia aku la na tausaui kapuai lio e haluku ana ma 0 a mailnei o ke ana, i kapaia "ka Lna 0 na Hiona," wawalo ae la ka leo kani 0 na niea kaua kila, a nakolo kupinai ae la hoi na leo huro hoiliili 0 na tauaani mea ola uhane, i aahu ia me na kapa kila, no ke kahua hookahe koko. I ka ineha ana iho 0 keia mau leo a me nei umu nakeke ano e, aia hoi, ikeia ukn la e nee ana he pualikaua mii iloko o na ululauu o Ela, me na ka])uai halulu ne i, a me ho mea la e hoonaue ia ana ka honua lepo malalo ae o ko lakou mau keehina wawae e kekahi olai nui. Muanei i hoomanao ae ai ko oukou mea kakau i kekahi 0 na lalani mnlo a Madume Kekilia 0 Sej)iinia i haku ai 110 kana aloha j niake jiepehiia. K liule nilinu mul ni'M ku nmliu) ka po ? I keia mau haluku wawae 0 hehi mai nei i ka manawa nmlu o ku po, mu ho kuj)iiai la no ke kanaka i piha koua jmuwai i ka eloele u me ko koko ino, uia hoi 1

ku Ilnlo Kakela o ko Kiaaina o hoopiha pono ia nua e na kilea palena ole—e kani ana ua mea kani, o lole una i o i o na poe hnln, e hookuau una no hoi ka poo puni ia ano ko-u ana, o ka jioe puni hooniponipo no hoi o noke ana no, a aoh> hookahi iwaona o ia poo i 1010 a« ka oili no ka poiuo o kau niai ana maluna o lakou a pau. Iwiiena nae o ia poe i luinaia mai keia weli, ho elua mau men i iele niui a oiliili na manao, oia no ka Naitu liokekila Hinedu a me ke alii Sewutori da, a e ake niiiu ana lana e loaa ka wa pono, e hoolauna kamailio liou aku ai laua no keia mea i ke ulii Kiaaina Hudala. I ka wa 1 oiii ae ai ka mahina mai ka puhaka ae o ka pouli a hala iluna, i ka wu hoi ana e kiei hooijio iho ana malnna 0 na meu ola hanu a iue na mea ola ku~ pu, a i ka manawa hoi a ka pualikaua hele po e hoonioana ma kahi he 30 iwilei mai ke kaliua lealea aku o Leone Kalokita, ia nianawa i komo mai ai iloko o ka ruini hookipa, kahi a na lealea e olapa nei, he kauaka nona na helehelena 1 a kunahihi, a i kinohuia hoi kona mau papalina o ka haikea ano kupapau, a hooho niai la oia me ku leo nni weliweli, Ua poiuo kakou, aia ma kahi kokoke i ke kahua lealea Leouo Kalokita he ])iialikaua nui i oi ue i nn knnaka a pau o ke kulanakauhale nei ke huipnia. Ano, e makaukau kakou a e hele koke aku no ke kue aku i keia poino, uiamua o ke komo ana mai iloko o ke kulunakauhale nei. I ka lohe ana o na mea a pau i keia, ua meha iho la ua huluku pioloke nakeke o na sekona niamiia, a uoho iho la he weli eehia maluna o kela a me keia. la manawa i ku inai ai ke Kiaaina Hudala me na nanaina haikea a paue mai la, E na makaainana aloha, ke hai aku nei au ia oukon, he lono oiaio keia, oiai, aole no au e kala i hoohaili e ia inai ai eko kakou malihini hanohano a me ke alii Sewatoreda o Kieva no keia inea, a nolaila, o ka'u e hai aku nei ia oukou, e hoi aku kela a nie keia o oukou i keia manawa me ke pioloke ole a me ke kaumaha ole, oiai, ua lana ko'u luanao, aole e laweia aku he wahi lihi o ko kakou mau noho ana maluhia e keia poe puuwai aloha ole. I keia manawa i haukamumu aku ai na kapuai ho nui, aolo n«e nie ka pupuahulu, aka, me na hiona lctiuniah.i no keia lono weliweli. I ke anaina e huli hoi la, ua kauoha koke ae la _ke Kiaaina e akonkoa koke īuai ua Naita a [uiu o ke klilanakauliiile me ka hookauluu, ole, a kauolia uku la hoi he mau haneri koa o. kona juiali pouoi, e hele e hoa-a i na lania e ku ana uialuna o ka jia a. j)iini. I ka akoakoa ana mai o na Naifca, ua hai koke aku la ke Kiaaina lludala imua o lakou a pau, E ka jioe i molia a i hoolaa holookoa aku hoi i ko lakou mau ola makainae no ka jiono, ka pomaikai, ka maluhiu a me ka palekana o ko oukou mau home oiwi a mo ko oukou nina makualiino hoi. Ano, uaili koikoi mai maluua o ko'u holeua nei be ukana kauniaha lua ole, i hoopihaia hoi me na haawina a pau e hooluuluu ia ai a e hoowaloliia ia ai no hoi ka naau, oia hoi, ma ko'u hai ana aku imua o oukou a }>au e na keiki e pua nei i ka hunu ola 6 ko oukou makualiine aiua, me kuu nōau hoi i piha i ka walohia, ka luuliiu a me ko kauniaha—i keia wa e hoikeai oukou i»ko oukou mau aloha aina oiuio, ko oukou mau aloha laluii paumako hoi—oia hoi, ma ko oukou hele ana aku e paio wiwo ole me na enemi e hoohalua mai nei i ko oukon kulanakauhale nani—ka home hoi o ko oukou aloha a 1110 ko 011kou kuokoa, kahi hoomuha no hoi 0 ko oukan mau luhi a me ko oukou mau inea, ao ka puuhonua hoi o ka kakou māu mea aloha; nolaila, e kai aku oukou uie na naau koa wiwo ole, rue na' kauia kaliki hoi 0 ka hopo ole, 0 kakna ana i ko oukou mau puhaka, a nie na manaoio a ine na paulele jri no hoi. a e hooiniiuia aku ka milu'nia 0 ko onkou aina, e hiliuai ana maluna iho 0 ko ou- 1 kou inau poo, pela oukou e hele aku ai imua o na eneini o ko oukou aina a me ko oukou alii, a hooko aku i ka makia 0 ka pahikaua a ko 011 kou Moi ma ke kahua kaua. Ka make o ka enemi o ko'u iiupuni, he niake kona e like me ka 11111ko ana oka huloliolona. A pela na Laui 0 kokua inai ai i ka oukou huakai; a ke lana nei ko'll manao, e haule mai ana na hopena poniaikai inalu.na 0 ka oukon mau koi kaua, ka onkou mau laau ihu a ine kā oukon iiiaii makakila. Ake jmana hopo loa, ae nei au, na ke Akua e haawi inai i ka lanakila.—Aluha oukou a pau. i ]xiu.)