Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 36, 6 September 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA VI. IIIiLi; 44. "K lionnlin nUu iiiln, ll.'Un o ke l(i>l"Ua " Un pouuiiUni, 0 ku nua pauU'lu I kv AUim." " M;i Ui'la anu wi'liwi'll, 1 i'"l''ku ul iui k.ili'H'ka woll, Knpiki|ilklii iii iiu iui oima, llmki.' iiiiii I ka piiino, Auli' i i'iiio— Pnhii mi i)li> UaniUim. lia poino—ūn auh<e-— uu wiii'." F.NE mai la ia, o ko'u inoa o knu keiki, o Satia lueki Aukukino, e hoolohe inai hoi e kuu keiki, e haalele koke iho oe i keia wuhi, a e hele aku oe ma ke ala e koiuo aku ai i ka pnnaiin, o na ]iowa, o hala ka manawa, a hooliloia o ritesiu i puu m-oneo, a i wno noho hoi no na holoholona ino o ke kula, a me ka niuuu o ke lewa, no ka mea, i ka hora 4 ponoi o ka wehena kaiao e lele kitoo-po hou aku ai na legeona powa nie lie uiau nhane ino la no ka po, nniluiia o keia kulanakauhale hala ole, a nolaila, o kau ae oe o kuu keiki niuluna o kou lio a hahui mai maliope o'u, a na'u no e alal<ai aku ia oe imi ke ala e hiki nku ai i kn pnnana o kein tnau naīo meli ino o ka waonaiiele a me na niauna Elu.

Mahope iho o keia mau oleio 11 ua ■Mouoka nei, ani ap Ja oia i kona linia a o pololei aku la i kekukulu hikina-ukan a ia manawa i liuli ae ai na lio o ua Makua la, a lele akti la nie he puahiohio la, a ma ia manawa hookahi no hoi i ukali aku ai o Eokekila maluna o kona lio, i na meheu o ke kua lapalapa ahi o ka Makna Ineki, e lele la maluua o na la-

E like me ka hikiwawo o ka imo ana o ka uiaka, ua hiki aku la lakou nei malalo pono o ke kumn o kekuhi muuna kiekie, A maanei i ku iho ai ke kaa o ua Makua īneki nei, huli triai la ia i hope a olelo mai Ia ia Kukekila, E kun keiki, iniunua o kou komo ana aku iloko o keia ana weliwlei, o huoloho e niai oo i keia uiaii hunoli.'lo. Ma kela onwa ilihia im lohu oe i ka leo o kekalii wahine, ua ike hoi i na men pahoohno o lu-la lialo kaku-la, a me kou komo kino ana e knua hopo ole mo na jittiili o ka po—lie oiaio, o kela wahine, nona kaleo an i lohe ai, aole ia lie lede e ue, aka o ko kaikmna hine no ia a lludala, ka Ui Violanin, a o ka Alihikaua o|iio hoi mulnna o ka lio keokeo, ma ka la a oukon i kiiua ai ua lawe aihueia miti oia e ka mea nona ka inoa au i ike ai ma ka pahi puhaka, oia hoi o Abadura Mog'da, a oi;i no hoi ke aluluū o na powa i keia wa. 0 huu no lioi na mea au i ike ai e oili inai aua mailoko mai o ka halo kakela, a lie nneane lia])altia hora okoa laua iloko nei o keia ana niamua o ko leakoii hiki ana mai nei. 0 lu'la hale kakela hoi, oia no ka hale o na uhane ino « noho nei ma ia oawu, a oia no hoi na kauwa hiwelawe a ke alii o ka po, ke Akua o na daimonio, tua l>a inoa Ariela, a he oinio no hoi, he poe lakoii i pilm i na hana hoopioj)io a pau, ka oihaua kupua, a ho lna ole ko lakou mana a me ka piha i ka weliweli, aiea, aole mw hikon o hooi wale aku i ka lakon mau.hana. Iminwale maluna o ko-. kahi mea, ke ao ole ia e ka MeaLaa loa. E kuu keikij o keia na mea ii'u i ake ai e hai aku ia oe i keia mauawa, a nolailu, ke haalele nei au ia oe, a o ka'u hoomaikai ma ka inoa o na Lani ka'u e haawi aku ia 00, a e hoopakele ia auanei oe ipai na poiuo ilihia weliweli o keia ana—

Ji alolia nuuuoi. _ Aui ui» la ua i\!om»ku nei i koim limu a kuhi pololoi tu> lu ihmu, u iko ukt> la km i Kii |'ii {o2«»K<i mia ao o n« lio, a aolo lioi i i'iuo ualo aku la ke kuu iinhnoliao o ko kuhu ukua lieiiioh'lo mai ko iu lU'i iuivn innkii akn.

I ka lulu nun aku o Ua Makna Monoka, ini ku ilio la ka kakoii lliwahiwa e nahi aua i ka tuo;v o hnua aku ai, a liuliti huli i\o la ia a naua akn lu mu kuhi o un. ilio oku uua. lu wa oia i ike aku ai ia Wawahi hilii e noke ana i l<u liuuuhauu niu ke kuniu o ka paia pohaku uiaiiia a lakou e ku uei.

Naua pouo aku l.i keia \ koia lnuia ano e a tuū ilio ana, a nolo uo hoi i hala hopu liiu tia minute eliina, hoiunuka ae la na ilio nei e lnu; ine ka leo nui a o ae

la kona 100 me he lukili la, a o ka ikaika lioi o kona )eo nio he olai la e hoonaka una i l;o knmu o ua pali mania la, ain inanawu i lobo aku ui o lioleekila he uuiua nakeke, a h'eino mai la he paui.\whnku. I keia wa i iieiiK) iuai ai kekalii kana ka nui i luiolako jiono ia uio na tnea kuna. a iiinan ikmi' la nie l;u leo okalakala, Owai keia liookuno o ka po ? E pane koke mai o hanlo koko aku na hooko ana o ua kauoha a ko Alii opio Abaduva Mogida.

No kau niele e ke kiai inaikai, ke hai uku nei au, ho kmuahele hala ole, a e uko iina e hoolaulea i lea noho'na aloha inawaena o na knimka, e hoo])ati hoi i na lmna paliuha wale, na hana hao wale, lawo wale a me l;a luku wale, a kekahi uoe i hookaawale ia lakou iho m;ilalo o uei inan hana eleele loa o ka po, walii a liokekila.

Auwe ! w;ihi a ke kiai powa, Auwe I Eka Moonihoawa, kapa mai uei oe i na luuia a makon i lawe ai i ka hooliikl laa imua o Tisfreiiobogiena, he maii hana ka, no ka po—nolaila, e uiake ka eneini o ko makoa alii.

I m-i nianawa i unulii ae ai ua lu'ai !a i kan;i pahikaua mai kona wahi ae, a pane mai la, E pale nou iho ina he mea hiki ia.

1 keia wa hoi i hnihui ae ai na makau a ua mau koa la, kike ae la hui ka ala, he iiwe ana na ka mauiane, haule pa-hu aku la ke kiai powa iluua o ka ilihonna, no ka niea, na onon ia aleu la me ke ]iuanuanii ka maka lau-meki o ka ke koa Koleekila pahi a loaa pono kona puuwni koko elwle.. Auwe, aloha wale.

Haule aku ]a ke kino o na kiai la, aole oia i oni hou ae, a hoike mai paha hp wahi hiohiona o ko kainau iki o kuhi nae olft uiiku iloko otm, aka, o ko anuiinu koon kauniiiha o ka pohaku, oia ke hoalii ilio aua nialunn ona. Alolia no.

I ko Kokekila ike ana na hiamoo ako la kona hoa paio i ka moe kau a hooilo, konio aku la oia a ku iho la ma ka waha ponoi o na ana la, iloko lioi o ka pouli, a mumiia {ionoi no hoi o kona ulo kan.'i uuui ilio. Ku iki iho la ua Ahileanana nei maanei a liuliu, hoomaka akii la īa e liele. Komo akn la ia iue luma }«hikauae makaiikau mau ana iloko o kona lima, a me kona uaan hoi i hoaa ia me ka ipnkukui o ka iuak.-ialu. E lawe mai ana ia i na nakeke liilii loa ana « lohe aku ai i mea nana e hooniakaukaii ai iaia iiio no ka [iaio, Pela ka knkon koa i hele aku ai a hiki i kona hoea ana inai i kekiLhi puka pio iiai, i pani ia me kekahi pani Imo. Ma keia wahi i ku -iho ai ia, a iaia hoi e ku ana, loho akn la ia i ka haukauuuuu uiai o kokahi inaii keehina wawae maloko, a hooii)no])opo iho 1.-i in he ano kiai pnka pahaJn. Nolaila, kikeke akn la ia (Uokekila) ma ke pani lnio, aole i «mo pa-e mai la kekahi leo kalakala imiloko inai, ma lea ninuu ana oiai hoi, 0 oe uo ia e Kilimila ? No keia ninau hoi a kela lu'ai maloko mai, hoomaopopo iho la keia o Kilimila ka ka iuoa o kta kiai uma i uiako ai iaia. Aole no o liokekila i pano iki aku i lea liaina o lea ninau a ke kiai, a palua a uneano no e pakolu ka ninau ana mui a ua kiai la, ia manawa i pane aku ni o Kokekila, 4.01e au o Kilimila, oiai, ka tuoe la ia ine kona puuwai'eleelo iloko o ka moe puanuann o ka mako. Owiii oe, wahi hou a na kiai nei. He hoa'loka aii, wahi a Kokokila, a i

Ih'lm mai iiei ati o iuii i ke kiukatii,\hiin' a ko inakou Kiaaina Uiulila, Ka, iiiiu anei i hoolmuleliia inui npi i ke ki;ti Kilimila i punh'K-ia no k«»a Iwi a tne koua ikailm ! ) i niuau hou mai ai ua kiai la. Ae, na'n no, wulii a Hokeliila, Ina pelu, aluila, nole loa oe e iuiku hou aku ana niai keia ana akn, walii u ke kiui. la maiiawa i lohe uku ui o Roliekila ho innu leo o lo ekolu, aole i emo, lienio niiii la ke pani hao a ku nnu iinna o ko iu nei alo lie elima nian kuii.ika nunui i aahnia mo iia kapii kila a i lako l«)iio loa hoi uie 11 a uioa kaua n pan. I keia mamiwa i pane mai ni la-leahi 0 lakou, Ma ka inoa o ke Alii ka Moi opio Ab.(lura Megidi, lie pio oe ria inukou, a nolailu, e liookmi iho i kan pnhikaua ilalo a iiaawi pio inai, a i ole, e liookau ia aku akn uo ka h&opai maluna on lie make, a oia ka ukn o kou komoliewa ana iloko nei, a nie kon lawe, aua i ke ola o ko maliou lioa'lolia oiaio. Pano nkn k hoi o li>kel;ila nie ka wiwo o!t>, Aole loa keiu pimwai i hoao iki e ai i ka Ima manannlo o ka liolie wule, ii o keia. lionpo lioi lih kniialili ivule ite ine na hauli oiliili o ka hopo wale, uole, aole lon. Aoln no hoi ke.ia nmu lima i maulo no ka nawaliwali o kona mau aa-koko niainuli o ka nele ana o ka wiwo ole iloko o nei puuwai—aole. Aole loa he nioa malalo iho o na maka olino malainalama o ka ln, e kono mai i leeia pahikaua e haawi pio. o—he mea ia na leeia houpo i eh.ieha ai—aole loa ka haawi pio e aa'lui i kona poo, oiai, e aho ka inake ana iloko o ka paio ana no ka hanohano o koua iiapale kila a me kona inoa Naita. Nolaila, e'aho o ouleou ke hantvi niai i mau pio na ka Naita kuewa -o-nīimlulaan, o nkatnilai oukoii 1 ka mehau a ko oukou hoa'loha i hele aku la. (Aole i pau.)