Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 38, 20 September 1879 — Make i aloha nui ia. [ARTICLE]

Make i aloha nui ia.

E Ko Haw.mi Fah Aina : Alolm oc E oluolu oe me kou alumui si uu' kou liookeU', i' liookomo ilu> 111:1 k:\lii knmv:ilt* o kou kinn, i īko mui ai na kini K-huk hu u ku inea i liala e aku ma ki la :ioao niau o ka lionua, niai ka la liiki nia Ilaeliae, a ka weluna :i ka ].t i ka ilikni o Li-liuu.

hanauia o K-nuii.ika w, ma Kulairoano, llilo, Ilawaii i ka la 8 o Augute, 1830, a ua make aku la i ka la 20 0 Au(t 1879, a o ka nui o kona 111:111 la m.i keia ola ana, ua pih:i iai:> na niiikahiki lie 49, hoapi'.i he knne, lilo aku la kela i ka mue kau iuoe hooilo, i ka moe kupu a Niolupmi, a 110110 iho nei au iue ka ukana nui la he aloiia—Akalii, he wah ne oluolu oia. lie lieahea, he hookipa i ua inaknuiaka, he wahine hoopono oia m:i ka pono o ke Akua ; a 110 ka nui o ko'u aloiia iaia, ua haku iho au i walii kanaeuae alolia nona, oia keia nialaio iho nei: He uhane he alulia keia nou e Kaimiaka lvuu wahine i ka ua me ka uiiikani I ke anu lioi ine ke koekoe Koekoe e ko'n po ua hala' oe ka wahine Kuu wahine i ka makaui aim « ka lioolua Elua kaua i ka ihu e kn wun Hookahi lioi ka lutii a lie keiki Aloiia ae au ka ehukai e Hapuna Mapu mai ana hoi ko aloha A ial:i\ve i ku'u nui kiuo Kuu wall i 11« i k<* Kai e Kahuna Huna mai nei oe i na maka Pau ka ikena ana aku Kuu waliine i ke kula e Heleloa Loa na maka e ke alolia la nalowalo Kuuwahino i kaehukaie Mokapu Oia kui u» e hala oJe Ne hone i ke aumoe moeaku kuu e ka luhi Pau ka ikena i nei ao noho i ka liaie luln Kuu wahlne i ke ehukni e Kuao Buli e ke a] o i Kuaaohe Ike akii i ka ua apuakea I ka nihi hele ae ma Mololani He lani mii ko aloha ua'll e noho tiei He leiaiii hoi na. ka inakemake Kuu wahine i ka pali o Kaliolo Holo raai ke alolia puni kuu nui kino Oni u 11 a na M. knnianu i ke kai Akahi au a ike i ka uk:Clia nui he aloha Aloha ae an ka ehukai e Ulupau Paupau ka helena a ka w.ihine Kuu wahiue mui ka ia niililima e Oneawa Oia ia ka.ipa m.ii i ka aekai Aloha ae au ke kula e Aikahi Akahi liana nui a ke alulia O ka u hoi me ka iiiinamina %.lofia ae au ke kai e I'analmha Ilaha hewa ana !U i 0 ko kino wuilua Elua kaua la i ke aiuv Ka makani anu a he uioae Kuu wahine i ke kulawphwela e 3laJae Aloha ia walii a kaua e h.>k> ai Knu waliine maī k.i iu ka i ka wj»w aß Al.'ha ae a„ k..|,i wai t- Waikaiua ' Oia wai 'iwili pu me ke !>ai Aloha ae au ke kula e Pu.iiki Oia wahl a kaua e imi ai i k« ola Aloha ae au ke kula u l'auioi Oia kuiawel.i kanono i ka la Alolia ae au kaiii wai e Auwewahine Oia wahi a kaua e luana ai A hiki uini ko aloha e uwe no au Auwe k«« waliine kuu wnhiiie Wt—a-. !

Kimi l ki' ohukui o K:i|ia|i;l Oin wulii ;v kaua <■ :m iū i ku kūi Alumi'a AlumlU'. MKiuka Kn nlolii u kt> oin l i kiiu maka Makmnaka naiwu ku lu'le ;i kn waliine l'iia ule i ki' knu.i leo ;iku Oni i\tui ka liu 1 e Kniluuihii m.muia IWihii <m:i an o Uo kino wnilua Kluu kaua i kn ihn l- ka lio Iki' ai i k:i 'un poaihula e Knlialuu .Luuluu ka hana a ke alolui iCo ;iifcf uuii io'u iieī Alolin 110 :ut i:i l'uuoknlauue E hiki aku ;.i kaua i Wnikano Aloh.i ;io iiu Uo knla o Kaiinuhoiiu 1C liiki ;iku ai knun i ko oiio l- A|iua Al'> ana M-1.-i ike oliu »ke kai Oni iina hoi Ku Ki.u nni iiki, lioi kuhi maiuio A h;ila 'ka l.ie o ka Oio au i ke kai iluli nia o o na Ka.i iv;i E niuia aku ai i nn M,,kiuuv Kiuia ykn hoi o ka Imiia A hi> oie ka niiiliu ia inai Oui aim l'uuoinahie mamua Alohi auii ke oni> e Kaluna nuiloko O.ii ana l.oi Kaliiapiili'hu mamua II .ila inaiia iko i ka nani K:v iv:iiho kahola a l'nmiliin Luuluu kaiuiuihii au o iioho noi L ka u hoi iiie k i iniim.u'mn Aloliu ao :ui kahi wui e Waiono E luki ~ku ai i l'uheomiki Miki uiai noi o K.ip.iiiL) v Lilo oo la nio lv.ai>:ika Aloiia :.e au ke one e Llaunla E hui aku i Kokoloiio [i ka pali Lilo OO 1.1 nie Lilin.>!■ ka w:illiik' kamaliao Alohn ae au ke kulu [.>:i Laio E hiki :iku :ii k:m:i i Wai:i,.uka Oia w.ii k.mlana ak u kii[>na A Laieikawai i nolio ; ii Alo ;ikii kiiua o MiiU.kahiina Oni :ui:i h.e o ka LLipa man ua Ili.ila ike ia „a u o i oW ii 1 ko kaii nuii hoi i ka ]>ali Oni uua na linla o Kahuku i ke kai I\ i iio a hu pouo koia j O ko k:iii 1«, :ina mai homai ika ihu 0 kou mauawa p ili :l keia I r a i.aii i> k:\ oni pnu ka nuue L r a loleo ke aho pim ka palena Li;i inoe i l;:i nioe knu uioe liooilo j Auwo kuu waliino kuu wnhiiie lioi-a.

Alolia ae au ku kula o l'aliipuliinlna £lu:i k-.iii:\ i k:i 100 lioiiu c ke kahuli Uu linli an ina ]vaiit>olu* aole oi' i loaa 31,i]iit ka i ni'le ni uia nu; ke Ak.ua Mana Lo.i Alolia ae au ke one e Wniniea A mea no 0 e uane niai U.i 111:111 kaua ua kau e ka la Kau nui aku kalumanao e ike K:itii wai lioi e Puuanue Oiu' \v:ii alo i k:i ehu u kc k:ii Alo aku niuna ke knla e La'iliulu Lunlmi ka haoa a ke alolia Ji lalan'e noi i k;i imi ki;io | Alolia ae au kt ehukai o Puaena Keiia in ii iioi ko'u hoa N.,10 11:1 mak:i pan ka ikena Aloha ae au ke kula e W:i]i!tanahele Oni au;i Kauaula i kuu uiakn Ile Miakniia nui ka ka ke aloha Ke liiki mai io'u n«-i eliaeha Aloha ae an ko knla e Mokuleia Kluki aku ai kaua i Kawaihapai Ke i ae nei ka inanao E tiuti nialihnii akn 110 au 3[alia 0 loaa aku oe I ka ehukai e Kaena | L kilohi ana paha ka uham; la pohaku o Kauai aa aua i kc kai 1 lluli aka ke alo i M.ikua 0 ka lele lnuie 111 ai a ka ua Alo aku kaua o na Keaau K hiki aku ai i Aluila ike 1 ka n .ni Ka wailio mai a Kamaile Oni ona lioi l J oka-i i kuu niaka llaila maiia ike i ka nani K:i uluwehi e W.ii.mae K liiki «ku ai i Maili ilihia iho nei hoi au Ka ukana nui la lie alolna Aloha ae au o Liinlnalei 1 leuilii 111 all ke aloiia *M'* me ka hoapili I piliia 110 e n aiiir O k' kula wale o Waimanalo iNalo ns maka o knu aloha Noliu i ka ia e Lmiomnku Alo aku inaua o ka nani 0 ke knla o PuuokapolL-i Aloha :>e au ke kiila c lialipaliee Pahne ka hele a ka waliiue Xolio meLakalanieie K walia ana pah.i ka uhane 1 k« kui lei pua ahihi I lei kahiko ia no ko kino wailua Al-ha :u* nu ia Waiinalu Oi:i walii a kau-i e lie'e ai L lliki aku ai i II :];nya Alolia ae au ka luaa e K:imikaki HiUikii mai nei tioi ke aloha llana t> in.ii nei ia loko Alulia ae aa ka oln e Mnanalua Ehia kana i ke kula e Kalihi K liiki aku ai kaua i Kapalaina Ki* iiialauia nei 110 iioi au I k:t !nlii li-i o k nia Il.iil.i ike i ka nani Ka i.luwelnwehi o l<e kuoua Kuu lioa aio 0 ke kaona Ka huikau e ka Nekina Kun hoa i ka. piha kauika nni 3l;ii kn ia mililimao Plakoheo Ileo ot* la mo Li. lW a) ( i„ 0 Noha i kar pali e Waipio

Kiui w.-iliiiH' i k.i liina u I'iiiiiuii K ii,'iiin iiiiu i kii 11uiio o uii mok'i lko iiku knuii in Kil.uu'n kaliiko lva Welo :i k:i ll.'U' illilliopo Ka uniniiuM liolo ]ialiu koia Huoiui.kiiukiui iii' knkoii Ko k;ini nim gici o ki> ooou Ai:f kn poiio a hiUi uuia A knu nUu lioi kakou I loa iin i ko knu nini 0 kn niiue i.ku I» no ia Kn.ilo m.'i waho o M.'iiuala Oui iuii Lo.lii iiniiumi Ilal.i iiiiii K:,iiiiuniiliihv Oni :u,:i l.a l o Kawui'.on A lio lioapili ma'ii oo no'u No na i.k' o ka nnuinn. II ,la niai kai o K,iwi On'. ;iii.-i lai' o K.,l i:ui i kiiu maka Ilahi 'm:»i na nlo o PailoU) Kaalo Kilauoa iimwiilio o Lahaiua !Nui:,u ao e KapnU> hilii A owni kola liouiu naiii 0 hiihiiiiiahiiin no hoi Kaalo Kiiiuiou niiiwaho o Mnuluoa I'ua ka uwnlii iuaw.-ilio o Mukoua Oui aua l,„i Papawui ma.nua I'unoliu auii ka uwiilii i ka inoiuia Ninau iu- uoi lioi ka wahiuo A ~wai noia niiin alo A o Alouiuliuha Uoia Kiu nui aku liui kalii iiinnno C> ka iko aku i ka aina 110 nuui la ouoln i ka muaiia lluia k„al, V vi„3[am,akoa.._ Oni aua lu.i Mak'iliaiMloa maauiii Moa «io k:i h,a oia u.nu kai lUn alo i;i o m(111 a ino Uiin aloha Kaal,) Kilanoa mawalio o liilo Ilaila niaiia iko i ka nani I ka uluwi'hiwohi e na lialu Iluli a ko alo ia uka Ka luikiniia a Uanaka .Mauka lioi o k,i u wapo llooilio lioi ua wanpu I ka hiki iuia aku lioi i ka uwapo l"a u.akauuau lioi uil lio N:i ka ilui o ka liu ka Imiia i lUo i Ua uwajni iioluliolu o Wailuku Alolia ;io au ko ku'a e Puuoo E luki aku ai (iinia i K.lalau Lalau /iim. a i„,u hoi ua' 0 ko :>ka kiuo wailua l'ihia iiuiua i ko kula o Mokiihomia Aluli.i ao au ko Uula e Uauheo IUo a i iii,'Ui ala Kaiwiki Ka lialowili kaiilaua o llailiki Ilailii īko i ka iiio , hou 1 kt' kao I)ali kiinaka oko Anpuni Aloliu ;to ii(i i.i l'aiikaa lialo wiliko o iili koiki o Kina Alolia ae au ia P.i]i:,ikou E liiki aUu ai i Pnihaaloa Aloha :io :ui ia Kuioio IliUi ai uMiui i Puumoi Alo aku kiuia o ke kula e Kahalij Oia kahawai ki.uli.na L.uia niai noi kalii iiianao 0 Kii ike aku in Ono.uea

Auui! kmi uaiiine kuu waiiine lioi—a. Kuu wuliiue i ka wai e Kawainui Alolia in walii a kiiuu e ht'le ai 11.in,. kana :i iialo I o hoi kuua a iauei Aln aku kana o ke ehn :» ke kai K )/L'le ai i pono no ke km<> Al'iha ;ie au o Kiikuilaumaiiia Oui u iilii li kaua e liele ai li liiki aku ui kaua 1 Hmioiiiu A hiki in:ii 110 ko nloha u uwe no au Kuu wahine ena Waiolania Aloha ae :ui o K.-uiiikuokiuiiana Oia walii a kaua e alo ai Ah.iia ae au ka uka e Panaewa Oia ivahi a kaua e lielu ai Iloolaukanaka i ka k*o e ua manu Mniiua wale i ky hoa laukona Ka liele a ka wahiiie la n.iluwale Aluhaae uu ka ululi.ila e.liauua E hiki ,iku ai i Keaau lUila ike i ka nani Ku wuhine nuii o NminUiiki Alulia. ae au ke kula e Ke.mhou K hiki aku ai i |<a \Vaiko„lihi lilii Aloha ae au ka leliuu nee o Ilopoe Oia wahi a kaiia e hele ai A!t> ak„ kaua W.iikaliekahe Ahlia ae :ui ia Keunepoko K hiki aku ai i Waiakahiula A!olia :.<i iiii ka ihona e Ilonululu llaila ike ia N.inawale Na jiuu a Pele i nnum ai Aloha ae au k a piiin e Kuokoolau Haila ike ia Kaliuoi Alolia ae au ia Koae hi liiki aku ai i Waiwelaweln Laua me Wui.ipele Ah.h:i ao au i ka niilo holu i Waiakaea ilalla ike i:i Kuniuknhi K.ilii :i ka la i puka iuai ai Puka mai hoi ko i.loha ! e uiai ui'i ia loko ! A hiki mai no ko Moh.a e uwe no au Auwe kuu wfc.hine kn„ wahine lioi—a. ! _ Davjd S P K.u-ule. i Kai>j)ulolia Kaneohe, Koi.lau/iokn, ) Oahu, Se|)ali'in:ib i, )