Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 51, 20 December 1879 — Make i aloha nui ia. [ARTICLE]

Make i aloha nui ia.

E Ko Ha.waii Pae Aina e ; Aloha oe.— Ei» m.ii kahi ukau » mikumae a'u e hooili aku »i ia oe, « uau ia e ahai hele wku ma na aekai o ko knkou muu moknpuni nei. Eia ua wnhi uknDu Ja: Ua uiake o K.ekqialoiio ma Wniluauui, Koolau, ]V_.»ui, » o kona aina l]»nai) ia, ua noho nae makou ma Haiku, Hhmnkualoa, i ka luina luhi a ka haole, uu lawa ka ekolu makahiki, a ko hele nei i ka ha; malaila ao kahi i loaa ai i ka mai, a u» imi ia ke ola ma ua ihohee alnpahi, a me na kalekale pono ole a iuii i-iiuaa e loaa ui kou;i pomnikai ma knua uoau hana hoopuuipuui u na Knhuna o Halehaka. A hala nu pule elua, uu puu iiu anoi

aiifi o k» naau o ka poo nanuk» mai 110 ko ola. Eia ka mea nknakn 'a l»kou, o ka pilikia walo no i ka iko a ka holoiirt, eia nae, na kii iu k.i mai i Ilalehako, a iho mni la i ka wola o ka ln o ko kula o Auliilii, me ka piina ikiiki o Knulukauu; niulaila ka hali ia nna o ka mai a biki wale i ke awa o Holawti,-no-ho iki malaila me kolaila enaii kaniaaina, no ko lakoti nloha i ka mea i loohia i ka nawaliwuli; ma ia wa koke no yjkail mai «i ka mai ma waapn o Kaninlii k, o "Waianu, ahiuhoe mai na hoe waa i ke ano ahiahi, i na lae inaknni o Hawini b me Pohaknumailani, a hiki lukon raa Mohoweln, malaila I>iltou i hoolūolu iki ai no kekahi w'a pokole o kali do ka po o kn wehe mai o ke Hlnula o ke ao, a pno lakou i ka honua o Koanee i ka wa pOliouhou wale, launa ilio la iiio in ohnnu mahila, a hnli hoi umi lu lukoo īno ka nauu kanmaha o na ninkua 110 ka nana aleu aia oia i ka welau o ka nihinihi kahi e wailio ana. Oiki aku la i Wnianu, ua akoakua liainmu na tunkua a mo na kupnna, na ho'alolia » rae na keiki i naoo nku o iko i na holehele ua ku i ke aloha. H'i.ilole ia Waianu i ke awakea S ib>iti, huli hoi mai la ka mai a uie ka liU'»kai i nane pti me ia, o na uiakuakauo kai waha mai iaia, o Kihoopii opio a me Kini i liuli iioi uiai ai no "W.iiln.unii a uialaila i nohaai ka._m»i no liook.ihi pu!e, a kii mai la na Imia moiiemene 010 a ka niako i kona lianu ola. Ma kn po Sabatl, la 21 o Sopt. 1879, kona liaalela ana mai i keia noho nna, a hoi aku la i ka aoao mau o ka honua, ua kuu aku la koua luhi, a moe aku la i ka moe kau moe hooilo. A he weliim kuu malm eehia k»i kau iho maluna o ka ohana ī hooneleia i ke kamalei ole, me j kapanirrtko kumakena, i ka hala ana aku o !Ta makou knikamahiue, ka lei nlolia n kn naau e lioohie uei, a noho u wale ilio 10 mn keia aoao me ka waloliia no kn mea i hala e aku. Un nui no hoi kona aloha i kona nina hnnau i noho ai n kulaiwi, a pela no hoi i kona honpili he kane, oia o S K. Iv imankoii, ka hoa hnihaialelo o ke kuluaumoe ke moe in, ua pilia no hoi ka naau i nei mea he aloha i ka laua wahi i noho ai i ka uka auu o Kahakiki, i ka hao mai a ke kohau o ka po Ihl i pili n.luha ai laua i kela wnhi o Kihuaowi, he wi ni ole bni ka wi e ikea nei, akahi lioi ka wi wahiue ua hala ka hoapili ka inea aloha e, a ine kanahelo hihipea laau lolua o ke ala a Kinihinihi, mai ke kuahiwi liauanu o Papaaea ke noho ia. No ka noho ana o Mrs. Kekuialono me kona hoa hooipo he kane, i kela aina malihiui o Hailyi, malaila lnkou i noho pu ai me na makuakane a me na makuahiiie ia aina makamaka ole, i kulolia ui i £il weU o ka la me na hoi» inea oia waiii, i hoolaulea wale ia no ka nni »na o kahi men uuku, ho pohakaa ku la 0 ka noho nna oia niua. Ua hanauia o Mrs. Kokuialoiu) ma ke kualiiwi o Wailuanni, Koulan, Maui, 1 ka la 15 o Oct. 1852, a o ka uui o kona mau la ma kein ola ana, he 26 mak.tliiki, 11 inahuna me S la. A o kona wnlii h-nau ia, i ike mai ai kona mmi kini e noho aua mai ka o ana ae a ke knkuna >> ka la i Miukele, a ka hooboelo mia a ka la i ka mole o Leliua. Qe wahine oia i alolia nui ia luanui uei, a mo ko l»ua aina i noho malihini ai o Haiku. Ua aloha nui ia oia e kolnila poe a mnu hoa'lolia no hoi mnlaila.i mannoiii m he kupa be kamaaina no ia wahi. Hu waliiue nownn oi.i ma n,i h.uia Liki i.un, lie hookipa i ua makamaka, he ike i ka ohann, he heahea i ua m ililiini me na hoa'loha. I ka wa i hanau uiai ai mai ka puhaka o kona makuahine, na Palanolelo k, ine Makahai w, o kona mau uiakua ia;a no ka nui o ko inakou aloha iaia, ua 'haku iho makon i wahi kanaen-'e aloha uoiin, oia hoi keia malalo iho nei: He kanikau aloha keia nou e Kekuialono I£uu wahiuu mai ka hana luhi a ka haole Mai ka ai kali a liala ki manawa Mai ka ai laualii lima o ka hale liui Aloha wale aloha ino— Alolia kuu hoa niai ka na Lanipili Mai na kuahiwi eha a kaua e 110)10 ai I hoomanawanui ai i ke anu uie ke koekoe Koekoe ka po ua lielo oe Kuu wahine mai ka uka anu o Kahakiki Aloha ia walii a kana e nolio ai I pili ia ai ia nahele makna ole llookahi hoi makua o ka haole Pau na kuahiwi ia kaua i ka noho ia Ke noho nei no au u i ko aloha 0 ke aloha ka ka lualn a ka waimaka Auwe kuu wahine, kuu waliine hoi e. Kuu wahiue mai kanahele laau loloa Mai ka lialo kipea launiaia o uka [| u ilai ka ua hehi niai iuo lie knpuai kauaka Kuu wahine mai ka ia hoaiui ili he ahi\ o kapa e niehana ai Hahana niai nei loko pnila i ko aloha Aloha oe alolia ka luhi o kaua Ka lei aloha a kaua lie koiki—e Ua irni aku la no ia oe ua haalelo loa mai 1 ka lianau muli o ka makuahino Auwe kuu wah,ine, kuu keiki lioi—o, Kuu wahino inai ka hale po i ka 'ua no e

He ua noo lie ua awa no ka mauiia I mauiia aleu hoi ,kuu kiuo inamuli 00 llihia nu alo hookahi i ke Kaifawai 0 kaua pu no i ka luhi me k. inea Kuu lioa hooinanawanui o ki halepaahao Oia lialo anu wahi kapa 010 [i ke ala ia 1 pupnu wale la iho no he mea iki ka p'o Auwo kuu wahine, kwu hoapili hoi— e. I pihia e kaua ka nahele o Ilalauoloolo 1 piliia o llolawa me Monopou Kamaaina aku i ke ala a Kanihinihi Kupa ai hoi ka noho ana ia Kailua ine Nailiilihaelo [o ke aho ia a lelo loa O ikiiki o paupauaho o hoounku iluna ilalo Aloha wale kuu hoa 1 haalele mai nei ia'u Auwe kuu wahiue kuu mea alolia hoi e. S Iv Kamaukoi.i. I-Io kanikau nloha keia nou e L Kekuialono Kuu kaikamahine niai ka makani hulilua o Wailuaiki <r [iiei o Ile iki ko aloha nr, ka niakua e li'a wale Mo ho pnua hula loa la 1A waimaka e haKe kulu pnkakahi elo i ko aloha e,ealoha O oo ia o Kekuialouo ka wnhino i hauau i ke kuahiwi 110 kiai ka nianu ka oo kiuii kua inauua 0 ka iiwi leo lea i ka nahele 0 ke Apapane ai lehua K ke kahuli hoala [ne nona ia inoa E ala e Kekuialono e knla e ola ka wahīK uoho i ke ao malama o ko inoa ia Kuu kaikamahine mai ka po loloa o ka hooilo j\lai ka po lailai a kaua e noho ai Noho aUu kaua hoolohe o ka nehe a ke kai O ka hea uwalo inai a ko leo e Papa e Kuu kaikamahiue mai na pali hulilua o Puhiai [o ka opua Mai ka ua ..kokoula aweawe i ka maka O kua pua lei aloha ua liala aku la e 0 oe ka ia e iiiniu Kahikinui kahela i ka makani 1 ka hii mau i ka Ue o Hanamauuloa I keiki ka moae i inakHhiapo na Lualailua I kamaaina hoi no Auahi Ahi k.mi ka U ia Kuamuiu E kaulawaha ana ia Hanakaieie Me he ipi ino kupa la ko kai o Papaka Ka paila ia Keoneoio Me he hele hookani la i Puuolai Ike (ini a Molokini ike kai Ku keliu ke kai o Makena Pulii onio lua ka la ia Keawakapu Kau na lipine a ka lu i I aeahu Me he Peelua kaimli la i kai o Kamaole I lio kauo kaa lialepolepo na ka maknui Me he kula Pakoli la ke kai o Apee ko inoa ia [lahalaha e Ilele wale ana oe iluna ka la ko umauma 0 iulani ko hele i ka ioa i ka Uula e Nou ka ka hanu i lele pauniuni aku !a i ka hora elima e 0 kailiaulani ke aho o kunewa hina ilalo e U palamiuio iki ka hele o palanehe ike ole ia ke kiina mai e [uiahine e Pau ka pilina me kuu lei aloha he kaikaKuu mea nnnamiua kuu aloha pan ole ia oe—e. H L K Hanamaikai. He kauikau aloha keia nou e L Kekuialono Kuu kaikamahine mai ka hale hauna i ka ia Oia ia hoaiui ili a ka makua He nui oe na maua i na la i haU ae nei Ilala kuu kaikamahiue kuu mea aloha o Ka lei aloha a kuu uiamio e hoohie ai Kuu mea haule ole hoi o oe aole iho nei Ai aku nei paha i ka pea kapu o kukulu o Kahiki A hiki inai ko aloha haloi kuu waimaka llauini ka waiinaka ka ukana a ke aloha Aloha wale o puu o Kauai [kaina Kahi a kakou e luana walea ai me ou kaiMe na kiui uo hoi o ka aina i noho ai a k'ipa Aloha ka huikau a na kaa me na lio Aloha ka niakua o kuu keiki nana e hooponopono [ni i ka lae o Papawai E uloha ae ana au ia oe e Koke ka m;ikaUala pulehu ka ale i ka moana Imu puhi Ukuiuehaiue ua ka makani Me he huakai lio la ka la ia Olowalu Ka hulei lua i ke one o Wawalua Ahu kapeke ia ke one pohuehue 1 ke kulaku ia e Kulaiuoknlai Ile lai Lanuiuiioko na ke kaao Ile pohu ko Ilauola E ola Kekuialouo ka wahine nona ia īnoa. Mrs. Kaahanui. He kanikau aloha keia nou e L Kekuialono Kuu kaikamahine mai ka ia kii i ka loa Mai ke kula hooweliweli a na hipi Aluha ia kula a kakou e hoholo ai Alona ka lae o Manini me Waikakulu Aloha ka wai hu inui o Eieile Alolia kahi kai o Keawakalaī me Puuiawa Ua punia au ua maeele i ko aloha e Ke lalawe uei i kuu kino a ka iwihilo a Me he mea ua luhi au e noho aku la a I ke kuko i ka lia i ka uluku lua a, ia oe e Ia oe ka waimaka e kulu e hanini mau nei Ei.i la ke haaheo uei ika lihilihi a [ni 0 oe ka ka uhane i ke ao paihhiwa makaKe kualau ka onohi ku i ka uioana Ua niiii- na luhi i ka ukana a ke aloha Aloha na wai mahae ekolu a ka haole Wai a ka Ona Miliona ine Samuela Aloha ka leo o ka pn o ka halewili 1 ka hoala mai i ka wanaao e alu ua ao Aloha ka luo o ka luna nui i ke kapapa Aloha ka inakua o ua kane mo na waiiine Alulia oe o L Kekuialono i naue hookahi aku nei Eia mai kahi kanaonao aloha a loho aku oe 01» Lnhamai kuUa.Panpili I ka hula huolo ia e Kaolauniu Uii kakini a kaunuloa Papalo waiokila Lahainaluna ua ka lai

1 ko kii kolohe i ke kai o Monlii Iloohinuliinu vaniki ia Kapunakea INIe he hae kalaunu la i ka makani I ko hana aunpau ia e Ki kaa [ wa j Me he lio holopeki la ko kula o IlonokaKa uweho lua i ke Kai o Ilaena Me ho lei iole no Kanaliua Ka ouio ula i ka uka o Kahana Hana mao ole ka Ua Lililehua E noke ana i ka Aa o na pili o ko inoa ia Maiik Ikēolk. 110 kanikau aloha keia non e L Kokuialono Kuu kaikamaliine uuii ko kula la wela o Palioa Ho hoa oo no'u i ka wai kau mai i ka laau E hoolaau niai ana ko aloha ia'u o uwo m> nei Kuu hoapili o ko nla ke helo ia Ilelo aku kaua ho ino na pali Koolau He launa 010 ka wai m> Napuumahoo Ke koino nku i kanahele o Opuola Oia naliole wai a kaua o holo ai Helo aka kaua he ino ka ihona o Lapaiki E hole nna kahe-a ka lepo iluna o ki\ lio Kuu kaikaiualiine inai ka wai puluiui kpo o Kailua Mni ka ua peo puhala o [lamakua E liiki aku ai kaua i Ilonopou l kalu a ko uinnao i kaunui ai Nou ka m:\nao no ko keiki pili wale aku no au ka inakua E huli lu'lo ai kaua iuka i kai [hoiwai Kuu kaikamahine nuu ka nka anu o KaIle ui alohahe u ho minamina keia in oe. M NiUwimm, Wail'ianui, Koolau, M,, Nov. 17, 1879.