Ko Hawaii Pae Aina, Volume II, Number 52, 27 December 1879 — HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA! Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KOA OPIOPIO WIWO OLE MASEPA!

Ka mea i hiki i ka Pahu Hopu o ke Kalaunu o ke Aupuni Liona!

A kau i Kilohana, i Kaupaku o Hanalei.

[Unuhiia o MoSb Manu nnkn Hiwaliiwn a kn Lahui.] MAHELE IV. IIKI.II -13. KA mea lu'luhelu, ko ako aku nei pnlia. oo ii il;c i ke komo lannkila ana o ko koa opio Maaepn iloko o Edineboro, ko Sekotia punhonua. He oiaio. eia ua Liona opio nei tne lee kaikaniahine alii ka Madame Eosc, n me ko la<ia mau hope, me ka puulikaua lio nui o Pelekane, a ke hooneenee aku nei ua koa opio la e hoike i ka hana a koua man ])ulima a rne ka nmna o ka maka o kana ]iahikaua, e kau i ka hoailona o kana mau hana ana i nai ai no ka pono a me ka poinaikai o kona aupnni makua a me ka malnhia o kona lahui, malalo o ka inoa ihiihi o ka Moi Wiliama.

A me he mea la, ua ike mua ia no na ouli a me na kahoaka iloko o ka moolelo 0 keia kon o])io, ke keiki Paionia o Pelekane, e liiki io aua uo oia i kana wahi 1 makeuiake ai, a e ko ke ake nui a kona puuwai liona e hanlo ka mana o ke aupuni o Sekotia ma kona liina.

Nolaila, e uana ae no kakou i na hana a ua koa opio uei, a e puana no auanei kakou, ua mauliawa akti la ka noho ana lahiiī o ke aupuni o Sekotia mai ka ikaika ae a me ka mana o kona noho ana he pulima akau nana i lumilumi ia Pelekane holookoa ī mea ole iloko o na makahiki ehiku, aka, aia nae he wa no na mea n jiau e hoea hou mai ai he anela honua, nana e oniu i ka |)ahikaua nie ka ])iruwai ahi lalapn e hoemu aku i ka niana o ke aupuni o Sekotia, aole i hehi hou ko lakou mau kapuai maluna o Pelekane holookoa, alaila, e liko auanei ka lahui S'*kot.ia a me ka Moi lloliata me na liinu-kala 1 momoku ia e ke kaikoo nui a lana-ku iluna o ka-ili o ko kai, e lawe ia ana e ko au, aole i akaka kona walii e ]>ae aku ai i ka aina, oiai, ua loaa ka mea nana e ako ae i ka muo a me ka liko o ka lahui o Sel:otiu, ka rnea h«ti a ke kaikanmhine alii ka Miulame Rose i pii lanakila aku ai iluna o ka hnlili o ka pakaua o Edineboro.

Me ka hiehie kilakila lna ole, a me ke kulana haaheo i huki iho ai o Mast>pa i kn hae aupuni o Sekotia malalo o kona man kapuai, me he oneki la no ka ruoku e hehi īuuu ia ana e na sela i ka po iv me ke ao, a na keia kamaeu alii Madame Rose ponoi no i huki ae i ka hae makuahine o Pelekane iluna o na pakaua o EJinebtrfo, a hohola uiai la oia imua o na rnea a pan e ike maka aku ana i kona kiipalili mai iloko o ka lewa. Mahope iho o ko Masepa alakai ana aku i kona pualikaua lio nui, aole lakou i halawai iki me ua enemi, a ia wai hoonoho jiono aku ai oia i kona mau hojie nie na koa ma kela wahi keia walii o ka aina, me koua waiho pu aku i na olelo kauoha ia lakou a pau, e like me kona inakemake, A pau kona hoonohonoho pono ana i na koa 3 aia hoi, huli hoi mai la oia me kona pnalikou i kona knlana inau ma ka hikina henīa o Edinoboro. I ua koa opio nei no e kamailio ana me kona mau koa, a aole no hoi i kuu pono iho ka nae, aia hoi, ua ike aku la oia i kekahi huakai knoo kanaka ntii o na Sekot.ia e holo ana i o a ia noi, me

na h'o o pu a inai una nia kola wnlii keiu wahi o kv> kuīauakiuihali l o Ediiii>boi'o, n ua ikoia aku no hoi na knne a me na waliiim t« kainnu ana uu> na keiki oino waiu ina ko lakou mau poohiwi, a e ni;..Mi ilio no aimnoi oo o ka uh>a holnhehi, lioalia la ko kiiuin o kein liolo ke ana ka pot> Hekolin, eia ko kinmi, na iluia akn la kahi a ke l-*oa opio i noho ai nn> konn inan koa, "aohe kannka aiu i Mana ua hololiia e ka ia iki." Ua uoho wale mni no na poe Sekolia e nana, nie ka makaala ole niīii i ko lakou pula-kiumiaka o ia man la, a ko lioike ia mai la iinun o lakou a pau. Ke kokoke nei ka uwila o Pelekane e anapu aku ilnna o ka ili honua, a lele ka hanli o Sekotia me he uo ua ole la i ka makani. Iloko o keia wa e uluaoa nei ka lahui holookoa o Sekotia, ua honlnulu ae la lakou a pau ma knhi hookahi, oia hoi na poo anpnni, na oliana alii a me ka poe l> aloha aiin i ka aina makua, ia lakon e kukai olelo ana, i mea e iiale aku ai i ke koa opio a. me kona ]iualikana lio nui o aneano ilio ta e popoi i kona mau maiiui nmluna o lakou, nolaila, uu hooholo like lakou a pau e helo kola nea keia mea me kona lako i na mea kaua e like mt> konn nmknnkan a me kona ikaika e ]ialo nkn ai i na koa Pelekane. Nalaila, ua miikaukau lakou a pau, he pualikiiua nui e hele mai imua o ko lakou enemi no ka hooili ka.ua aua. oke alakai oka poe Sekot : a i keia manawa, aia no malnlo o kekahi poo anpuni Cadenasa. he mea i lawelawe loihi i ka oihana aupuni, a nona hoi no maka hiki i liiki aku ka heluna i ke 52, a o kekahi poe hoi, he poe keiki lalawai no ka aina, i noho me l.a lako a me ke kuonoono i ka aina makua. 1 ko lakou makaukau ;vua, ua hoouna niua ia rnai la lie mau kiu e īke ī ke kulaua o ke koa opio e kau aku nei ke keha i ka makani, h i ka hele ana uiai o ua poe nei, aole. i l§liu, ua hulawai koke mai la ko lakon mau ike me ka panio ula kapalili aku a ka hae pua rose o Enelani ma kahi a ke koa opio e hoomoana nei me kona mau koa, nolaila, ua huli hoi aku la ua poe koa kiu nei a hai aku la ia Cadenasa a me ka nui manu o lukou, Aole i linliu kahi a makou i hele aku nei, aia hoi, ua halawai mai la makon me na ike ana aku i ke kulana o na enemi, aia lakou i keia wa ma ka aoao hikina-hema o ke kulanakanhale nei, he mau inile jiokole wale no koe a haukawewe i o kakou nei, nolaila, o ko kakou wale no koe i keia wa.

lohe pono ann o ua Cadenasa nei i keia mau olelo a kona poe kiu, ua kukau iho la oia i kekahi pal«[iala na ke koa opio Masepa, a hoounn 'aku ]a ma ka limu o kekulii o kona mau ahaiolelo. 1 ua nliaiolelo nei i kokoke aku ai e hiki ma kahi a ke koa opio e noho mai ana, na hoike mua aku la oia he hoailona e pili ana iaia, ma kona ano he ahaiolelo na Cadenasa niailoko aku o Edinel>oro, a no ia mea, ua hea koke ia mai la oia e ka hae keokeo me ke kahakahana lole kea ulaula e hooki[ia aku iaia, e me kana mea i hoounaia mai ai, a ma keia hoailona i hoikeia mai ai imua ona, ua maO{iopo iaia, nole he poino e hanaia mai ana imua oua.

laia i hiki aku ai imua o ke koa opio, ua liaawi mua aku la oia i ka palapala, mainua nae o kona haawi ana aku i ka palapala ia Masepa, e like no hoi me ke uno o na k'oa, ua wehe unia oia i kona papale, me ka ninau pu aku, owai o oUkou o Mah'epa, ua kuhikuhi ia mai la e kekahi koa, a haawi aku la i ka palapala i ka mea i kuhikuhi ia īnai. A i ko Mase[>a ikeana iho i na olelo a pau o loko o im leta nei, ua hai walia mai la oia i kaua mau huaolelo iimia o ua ahaiolelo nei, He mea oiaio ka'u e hai aku nei ia oe i keia minute, ua makaukau mau au mo ko'u mau koa i na wa a pnu, a e pale aku i ko makou mau enemi, a nia ka la apopo, e. hoouiaka aku no au uie ko'u mau puulikoa o koino ibko o Edinehoro no ka manawa ho[ie )oa. A pau ua olelo a Maaepa, ua huli hoi aku la ua ahiiiolelo uei a hai aku la ia Cadenasa i nn olelo a pau a ke koa opio Masopa. 1 ole i u.