Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 9, 28 February 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA VI. OELU 57. 'lsp=aku la ua man lede k a liuliu JPI hoea liou mai Ia lakpu me na mea i kauohaia akn. Hoonohonoho pono mai la hoi lakou i na mea a pan maluna o kekahi pakaukau loihi.

Mahope ihu o ka pau ana o inu, ua hoomaka koke mai la ke Kiaaina Hudala e hoolala mai i na hana e pili ana i ke kuikalii.

kekahi manawa loihi i haiolelo mnj ai ua Kiaaioa la—me -ka naauao a nie ka noeau, a e alakai ana hoi kana nuu olelo 1 ka ino a me ka poino o £a man ana o kekahi anpuni malalo j&,,ka hae eleele o lee omo koko, a i ka kai hoi o ka lahui inalama i ka pono io, e Uke me ka lahni i knkuln ia lunluna o na kanawai maemae io.

Ua kukala inai la no hoi oia o ka Ilamuku Mikaele ke kahn maiania aupuni a malalo o kana mau hooponopono ana e hoomalu ia ai ke aupuni hou. E hoolohe hoi na mea a pau i kona ieo a e inalama hoi i kana kauoha.

Mahope iho o kana haiolelo, ua hookuu ii)iii la ka oj)io Mikaele i na inapuna olelo o ka waipahe o ka naauao kiekio, e hoike mai ana oia i ka nui o kona hanoli i ka lilo ana i kauwa nialalo o na liana o ke Aupuni Makua, a e hooko no lioi oia ī kana oihanu, me ka hoopono a me ka ewaewa ole, a maluna hoi o ke kahmi iliwai ]ike o ke kanlike, me kona hoao ikaiku hoi e hoolakalaka i ua manao uilani ahiu o kona mau hoakanaka, malalo o na hooinalu kanawai anpuni hou aua, e hookele ana hoi i ko lakou maii manao kuko pnni koko e lia no ka pono, a e kaohi hoi i na manao uhu kaua eleele o ko lakou mau puuwai, niai ka pahola ana aku e like mo ko lakou inaa o na au.i hala ae, aka, e pu-ana oia ia lakou a pau iloko o ka upena o ka nolio ana loknhi o ka maluhia a me ke kuikahi.

I ba -ana ae o na olelē naauao a Mikaele, ua luuioha aku la ke Kiauina e kukuli mai imua ona, a iaia e kupenu niai anai kona inau knli.ua ku ae lu ua Iviaviaa la iluna, na !Naifca Se\vatoreda, OrtiQfti a roe kekahi roa hoa naita lianohano e ae he eono nia kona mau aoao. Hoouhi ia aku la ka hae alii malna ona e ka Sewatorcda, a olelo ae la hoi ke Kiaama, E like me kou auhu ana i keia kahakahana hao b ke Ailpuni Mukua au e noho keiki nj!ii nei, pela auanei oe o aahu ai i na aaliu a pau o ka hoopono oiaio, oiai oe e hooko ana i kau oiiiana iumohano, a ke noiioi ae Dei hoi ko'u naau i ke Akua o ko kakou mini kupuna e kokua mai oia ia oe a n\e kau mau hooponopono ana. Kolai£a, e (te koa, aole oe e nana hou ia aku me he liamuku la no ke aueleele kaliiko o keia aupuni, alea, me he makua ia no keia lahni, ii he hoalianau hoi oe no'u nm ka ■ oihaua. E Sir ]Slaita Mikaele llii^foda,

kuu hoalmnmi nm ka oihana, hoa'loha hoi nia i;a papa hanolmno ona Niu'to, kun keiki hoi ma ua kanawai a ine na maa o keia uoho ana honim, e ku ne iluna a e ae inai ia'u o hoolauna aku ia oe i ka'u lcdo kaikamaliine ko Kauna wahine o Pitesia, pela pu hoi mo na hoalianau Naita ou.

Ku ao la ua Kiaaina opio la iluna a hoolaunaia aku l;i oia i l;o Knnnawahino Violania o Pitesia, i ke Alii ka Naita Scwatoreda, na ki>a Orcma a oio na mea « ae.

Mahope iho o keia manawa, pane hou aku la o Hudala imua o Mikaele Milefoda, E kuu keiki—oe—ko kapa aku nei au i keiki oe na'u, a ke hauoli nei lioi.,au i ka loaa ana o keia haawina poinaikai i ko'u mau hora hope ma keūi ola ana. Ua hooholo iho au e'lawe aku oe ī ka lede Violania i h«3e nau raa ka hipuu hemolele o ke sakarema iaahia o ka Materemouio gula.

Eka uiakna, walii a Sir Mikaele, pe!iea la e hi'ki ai ia oe ke hoolaa mai i k;i tnorni a kou puhaka i ka mea p l(ke rne a u nei ? Auhea lioi ka like o ko'u knlana rae ko kau opuu makamae ? Aka, itui nac o leo na Luui maleemake ia, alaila, oia leo ka'u e lohe ai a hooko, oiai, he mau mea hiki ole kana ke kapae ae ke kanaka, nolaila, ke hoohaliu aku nei au i ko'u puumii- a lioohanini aku i'na kuluwai hoomaikai haahaa loa, a ke lawe mai nei hoi au ibe Kaunawahine o na Pitesia, a lilo i makuahine no na keiki o keia mau leaulu nohona kuahiwi, a e ola ka Moi Valadiraira i ke Akua, a pela j?u hoi me kana kauwa hoolohe kuu makua Hudala, e apo mai no hoi ia lokouiaikai hookahi i na hoahanau JSTaita o'u a me na hoa haaoliano a pau e noho nei iloko o keia keena eleele ina au i hala.

I keia wa i haawi ae ai na mea a pau i ka bnro, a o ka panina hope loa paha ia o na hana pili hooponopono aupnni a ke Kiaaina Hudala, a hookahi hiona i koe a ko oukou mea kakau o kaulai aka ai imua o oukou e kuu niaa makamaka niaikai, oia hoi ka hiohioha o ke anaina mare o ka Naifca Mikaele Milefoda,' ko Kiaaina opio me ke Kaunawahine ka Ui Violania. Mahope iho o na kike a pa kamakamailio ana mawaena o na hoa lilawai o ke anaina,. ua hoomakaukau ia mai Ia na luhiehu a me na hoohwaiiiwa kupono i ka hoonani ana i lca_ manawa e hipuu ia ae ai na opio hanohano a polena [iaa ia hoi iloko o ka mare. Ikeia aku Ja hoi aā wnhiae iii opiopio e hoonuanua mai'ana i na paia o ke ena mo na kuuwelu lole silika nani loa —hoolualua ia iho la hoi na owli kn uliuli o ka wao nia na pio pukaaniani —kukuln ia ae la he wahi tnea e like ine ke kuahu—o na aahu kaua hoi keia e ka-kau ana ma na, paia, ua halihali ia aku la lakou e kekahi niau kanaka linia oloolona—kuehu ia ae la na opala pakaukan—a waiho iho la ke keeua oie ka nani hou. Komo mai la na.kanaka opio i aahuia me na nahu o ka poeniele oia au, a inahope niai hoi o lukou he inan kaikamahine, a aia ma na lima o kekahi poe o lakou e paa iiui una he mau mea kani. Hela ae la lakou a ku iho la ma kahi kokoke i ke kuahu, hapai ae la i ka lakou mau leo ruele a me na leo o na mea kani, a ia wa āka aha mele e himeni ana a. e kani ana, komo mai ana na alii ojiio no laua ka hora ilihia. Ku ae la boi na mea a pau iluna. Hele ae la hoi ua mau alii la ku iho la ma ke kuahu, malaik laua i klf iho j»i no kekahi euau sekona. Ia wa komo m/ii ln ke Kiaaina Hudala a me na 'lii Naita he nui. Hele aku )a ua niakua la o oa mea mare, a ku iho la ina ko laua aio, leha ae la kona niau. maka iluna, puana ae la hoi he uiau mainahi olelo .pule e uwalo ana hoi i ka hooniaikai iaiii e iho imi ia a hoano ae ipalnua o kana mau keiki. , HuM mai la ia a kāmailio mai-la i'ke aaaina, Aole au he rnea i hoana okoa ia no ka oihaim laa,.aka nae, o ka lawe una 0 keia mau opio i ka hoohiki paa e heiolaa laua ia laua iho no ka hoap hemolele, nolailu, manao au pela wale iho la ne 1 lo&a ai ia'u lib wahi. knleana hiki e ku ai ma kahi o ka inea i hoolaaia no.keia huiia. (Aole i jmct.)