Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 12, 20 March 1880 — GENERALA U. S. KALANI. [ARTICLE]

GENERALA U. S. KALANI.

Ua liooiniio])o|>oiii niai i keia (mpuni, « liiUi io m:ii ann mu ko knkou nt'i niuu kninnUi ko koa knulann o Amoi'ikn lliiipuiu, ksi ni.'ikiuiinnnu 3loi i pau, a i kn:i|mni ilio iioi i ka liomia i na nnikahiki i kanhopo :m in'i olua, mahi'i e ilio o Uona niakaiUni ana ia Mekiko. Uu īuunaoia, e kn uiai ann oia j i llonnhilu noi uui Un |>uU" niiui o A|>m - iln. Oiiii, ua hookipa kiekie loa i:) oia ina na j;nipnni mii o iini'opa a mo Asi:i, lie 1110:1 j pono ia kakou ke paliola, aku i na liookei lakela ana kiekie i loua ia kakou. j Ua lnlie pono mai m:\kon, 11:1 li:ilaw:ii 1 iho īii'i na lniolo k;ik')>a a n»u na Imulo 111:1I luko, u,\ hooku]iu lu- i>uu U.iUi iiui 110 So,doo 110 kii houlilo anii i n;i iik'ii i ninuaoiu e liooininoliaiio aku iaia, owi oia iua ko kakou nei alo alii, u ke hoolalaia uei lio haiuielo liookipa e ka L'ea'Miīeua 0 ka -Vlia Kalepa. Uii makaukau ke Aupuni e apo ulolui aku i.iia, mu ke ano "he uialiliini na ke A npuui." Ua ina'.auia it»o nei na kanuka līawaii i hal;vwai nuikaainana, a ua hooholo lakon, ! e kohoia i Koiuite Uinikuuiiuiiakoln 110 ka 1> >ki],a ana niai, a i Kotnite Kliinu lalu, 110 na inakaiia hookupn. Ua lohe pu mai 110 lioi mnkou, ehapai aua nii pake i kekahi liookipa !>it'hie ia CL'nevala Kalani. Kia ke auo mii no ka iiookipa .ina ii)ai; I ka la niiia e ku mai ai, na na Kuhina u 1 lieokipa mua mai ann ma kainoao ke au j piuii. Ika lele ana ui;vi iuka oka aina, e I kan ana oia maluua o ke kaa Alii, a hoi loa i ka hale hou oke Kuhina Kalaiaiua maNiuianu, E holo pololei aua 111.1 ke al.'iuui l J apu, huli ma ke alanui Bent.iuia, a i)ii polok'i »ia ko alanui Xuuanu. Ia Makou un\ ka liuakui pokole makaikai, ua iko luakou i kaloli ano liikiwawe ana 0 kulami iiui Avaiwai 0 ka aiiia. 0 kela ainu ]>alaiia.lalia oke Kula o Kaiuaomao roa ka puali 0 Mani, ke kiihe liuila nei ka wai, ke nlu nei ko kt>, ko aia mai lu na bale, a iloko 0 ka manawa pokole, e liio ana ia he kuU; wuiwtii nui. Ke haluku nei na moku t»a ko awa o Kahului, aka liookuhi heuuihema nui, oka uwapo ole. Malia ]iaha 0 iioonoo ka Ahaolelo ia mea, Ke piha īiiim nei na uiokn "K:laue:i Hou" a ine "Ka Moi," i Ua halihali i na ukunao na Waieha, a ke liookekeuaia nei ko k;ia ' ahi b holoke i Wailuku a i ke Kula 0 Kain.iomao ine na piiia ukana kiumiaha. He mea oiaio, fce nee nei o ILiwaii imua raa kn huli waiwai. Ua oleloia e ka ]ioe nnaiiao, aia a nni ka waiwni j>uka ukii iwulio o kekahi aina, hoike ariii i<i i ko ia aina pauhana a hookuonoono. Ke nianao iu?i nuikou i keia wa, aia knkou ma ia oioina. PIo inea ]iono no hoi i ko knko)i poe loea kiiu kaniLWiii o noho mai i keia kiiu ae, kenoonoo nui 110 l;o liakou trinu nlanui, kahi e hiki koke ai i ko kakou rnau men 'iiii ke iaweia i ka unikeke knai, me ka hakalia oie. E uana nk 11 kakon ia Hiiniiikua ma Hīiwaii, kekalii 0 ko Ua- , leou inau apnna waiwai nni o k;i le { io. U;i nde ia ī ua ;uva pae niaikai ole, a he mea pono e imiia i alanui inuileui no kona miw wuiwai e hiki ai me ka ulolohi <1 me na lilo nui ole, PeJii na hai k;i aiti;i kanlaiia o Koliala. Ke munao nei 110 hoi iiiiikoii, uole 110 e poho na dila k,- . hooliloia i mmi alanni niaikai mui Waii liiku a i Lahaina, tuai Hoiiolulu a i II Pali Koolau ; a ma kekuhi mau aitui, e Jae 110 i.ikon na nele i keia mea e hooha- . j luhuluiu nei. Ina-no ka hiki ole ma ka | uele dula, no ke nha uole e haoaiu ma k<i ■ | ano e uku dala" ka hele ana malima o ' I keia mau iilanni maikni a hiki \ ka wa e ) hoi jii na lilo, alaila hoopau. Me kein i));m wehewehe poleole, ke wailio uei inaUou na ka Ahaolelo e hoo--1 iuouuia aku.

2la k..v houmuopopo ana i na tnca e pili ana i ko kakou nri capitala īloko o keia iimu la e pii neī o l;n loaa muliuahna o ka aina,—me he la o keknhi m >-a niaUemaki; mii i::t. oia no ka houmaia- ! malama inaikai knpouo ia i ka manawa laiui mnlu hunaoka jio e uhi mai ai j uialuna u ku kulunakanhale. Maluko n j ihi wuhi i hr {Hiuluulu nui ia e nu kau--plirtl^-4tfrmea he īmi Tra. k.nnaka o I nolio aua nmloko olaiia, a hc mahualma

no lioi 11 ii wuiwui o l;ela a. mc keia atio i ( hoiihuia nialoko olaiUi. No keiii. niiui inea i moaiooa a i nniknnuie i nu kiuinni ' nna o kn H'lnilehu ; nolaila, via nmkmuiUoiii n;i nniUiuilu !Ui;i o kft poo kiui ;> ke Kmmwiii i iiookiiuwulo ui, o kiiii, o miilan);\, a e liooiualn i ke ol;i o na kunaku, ii 1111; kn waiwni o kn lelinlohn. Aka, o tui ]vitii a o ku poo niakui wule 110 luu'i kn poo e liiki ni ke pale nnu uUu i m. powaia o ua ola a mo na hoopoiuoni o na waiwui ? 0 ka powa a ivm kn ailuu» uolo lmm he inau elolo olot?lo ino, o hoiko knmaUu mai tuiā imua o Ua nnnaina aku o kn nialwi kanaka ; aka, lui muu kuuwa haukiie pom? ole lauu, o hunii nua nia na honi o l<a pouii n mo ksi uole o ku malanialaniu. 0 ka wn kuluina uiiui oka aihne u uio na haua |hiiio «lo hts loliuloliu, aii\ o ka po ko lakou nian wa knulala. I keia wu, ua hoopihaia ko leulana kauhnlo uei uio na Uanuka o 1111 ano manao a mo na ano liana a piui, a o Uo kiai luakiuila pmio iu ka uu>a u;ma o palu aku i ua hnuu pono ole liu wiunuuuui wnl(\ Ma ka wa uo, aolo hu ikp nui ia o na i\aua aihue, aia kt\ hapanni nva ka po, Ano, i koia manawa, he uwi kupono ia kakon kn luiouiaikiii mia ao, aole he, uui o ka poe koloho mu o kukou noi i ka po; oīni, inn kakou o hnoninopopo nna i koia inau la i ke ano o ka hoomahunalamain ana ona nlanni. Ma kn naiwina i tin kukni o ke kulanakaiihale i koia wn, mo ho la, o kn h;t|ia liea la kaī hoomalama- ) liimuiii. oku nui ona kukui ohon ia noi, rm kanakolu a keu aku, u ina e uoonooia ko akoa o kahi a ke knlanakauliale i pahola aku ni ;■ ulaila, iiin ka lioomaopopo ana ho wnlū uukn kai lioonialamaia, aho hnpanui koo. 0 l;ola a nio koia knkni ;ux m-iikni a pio 010 o ka po, , iui liko no ia me k;i niakui mukaalu o kiai noiio anu i kaua oihauu. Ua nlono niai mukou, ua liiki tnn! ! knhi man moii liana iloko noi o ko knla'1 nnkiuihelo no ka hootnn]vniahuna ann, a he makopono no ka nn auhau o ka hooinnUuiiiilanui. ana. Ina, ho nuuna nmik;ii io mi m.ih(iu, ulaila, lie nakui no ku inanno -o ka lohulehu e ike uleu i ka inaauiaaniii kupono ana o ke kulaHiikauluilo me iiii roann na e lanakiln-pono ai ka waiho ana o na waiwai o ka lohulehu mt* ka hoopoino ole ia; a pda pu no iiui uie fea makiunae o ko lakou mau ola. | He akenui lon makou e ike ukn i hanon kukui, a e liko lioi me ka lohnlohu ku[>ono e hnawi mai ai i ka inalamnlama iniukai i ke ieulanakauhale. I keia inan pulo iho nei elna, ua m-i--huahua na moa ī knmailio ia no nn mea 0 pili ana ika moni. Ina pahu o hoomaopopoia, eia iloko o keiu inau la ko nui loa nei lea ikein ana o na Dala La ma ka aiua nei; a ke lawe nni ia nei; a ko lawo nni ia nei e na kaimka, a mo lu; la, ua lawe mii ia inni no e ka poe kalopa e noho noi niawaena o kukou. Ano, 1 Ue komo nui ana niui o un dala nei, ua manao ia e hoopukaia knhi mihuu niahitni ona dala nei. No ku meu, ua manaoia, ina, 0 nuiloa inai anu ko komo juni niai 0 ua Dala La nei, alailu, e emi ima koua nuui kumukuni io. He moa kaiiaha 110 keia ia niakou 0 ka hoomaopopo una; ina kakon e ]awe mai ana i kn. 11001100 aua i ka mahalo 11 ui ia o ke Dala Lu inamna ae noi, a i na manawa no a pau. Me lie la, ika nana aku, ina C hookauia kalii dutc, nlailn, e koiia mai ann kakou c. hooknu [>u aku ī kn auhau. 0 ka uinau no na un.'n e pili nna i l;a muui, ln; ninau ano nui a pohiliihi no ; J.aole wale uiawaena o kakou nei, aka, 1 umwaoua pn 110 o na uina kahi \ lonn nmi ai o k« elala a ino ke guln ; u he ninn.ll 110 hoi i Like ole ai ka manao o ka • |ioe loea hooponopono ;ui[inni o ka hoiuu\ n ei, Ma ku nuna akll, inu ho moa , h'liloli pinepino ke kunm waiwai o na ;dal i 0 laweia inai aua iloko 0 ka aina, ; mai na aiua e mai; aole anoi he mo& po-1 ! uo ia kakou ke iuii i knhi kmnu e alo ne Ini inui ia poino niai ? Aole unoi e hiki ' .ma ia kakou ke hana i dalu ponoi 110 ; kakofj ilio, e liiki ole ai i na eiala lawoia t uiui walio inni ko hoomi iho i ko lnkon t iiiuu kuniu wiiiwni ponoi IJ Nn ka meu, : leo ike piuopinoia nei ua loli pinepiue jann; a aolo hoi o niakou inakeinake e ; j;oino hou ka lehulolm, e like nn; ka po- ; ino ana i ka Sol a mu ku Peno i Ua |M fl 1576, aka, iko makou manao, he ; mea pono nu i ka Ahaolelo ko noonoo i I kahi mea no keia kumu ; oiai, aole i nuij opopo i« kukou ka manuwa, u ine na poI i'uo 0 liiki uiui una, a o ko kakou mau |iiiakiinla ka mea nana e pale aku i iki i kakauha a kakon e kaniuhu ni.