Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 14, 3 April 1880 — PANE I KE KUOKOA. [ARTICLE]

PANE I KE KUOKOA.

E Ko Hawau Pak Aina; Aloha oe: — Ma ke "Kuokoa" o ka la 13 o Mmi-., 1880, ua hoiipnki* ia keknhi miin 01010 hoino o pili ana i ka Luniim:ikaninfina o Wninlun, ke koa lnu.ikila. i lilo ai iniu ka eo o ka la 4 o F«b., nnunuli o ka uinuaopaa o na kamai-iua o K'uinuln.he poe i houhiki ma ka manaoio o ka lioomnna K.ntolika Iloma, a me na paalmna e noho atia malalo o na haku hook;uimaha waio; a me keknhi poo i lolie po■"no i na hniolelo ku i ka ikuika toe kn wiwo ole; aolo hoi e lilee tue kn "Ka Nnpepa Kuokoa" e wahahee wale nei. Wahi iiiiii, ' No ka nui o ka waiona raa ka la koho, oia ka moa i puka ai oia. 0 nn omole gini ka raea naiia i hapai ae a kau i ka noho o Waiulnn." Aolio oiaio o keia tuau olelo, uo ka nioa, aole keia o n;i ohlo hoiao wale, he nui nku n;i 01010 ino i puka ujatnua e olelo nna, inni koho i ke knnaka raalihini, he hoopilniieaai, he hnopili Kuhina, he pili 111 ii, ho pili aiipnni, he ake oihiinii, ii ho nui Wiil« aku. 0 ka maiiao haakei o ko knnnka ka mea nana i kaena ue iaia iho he "koko no ka aimi," oia wnle tio kn moa kupono a kt\ lehnli'hu o kuho aku ni, aole i kekahi inea e »o, aolo, iy o polu nn hukilo ana n kn pnuwiii iloleo o kela mo keia kunakn aloha i kona jtina makna. Ua ala like mai h\ lakou a kn ilnna a paa i ka H»e o ka Lnnakihi a hele aku la imua mo ka wiwo ole a rno kt kupaa, o hookomo i ka b.Uot\o ke kannka i hoiko iaia iho "He aloha iiinu, ho aloha alii a he aloha ia kakuu maknaioana." Un lnūke unni ke au o ka maimwa i na hana oia la, oia ka nolio o Waialua i kn inalihiui "Kihulno Mnrata." 0 ka huiakila i loaa niaia la i kn malihini, aoio mai.ka waiona mai, iiole aiai na omole gini ae, he ole loa uo- o makou na hoike oia |a, nole hoi ma na wahi o Jie. Aolo loa oia i makemake e koho inni ke kauaka i-.ia do ke kipe ia aktt rae ke duln, aolo hoi ina kekahi ;mo e ne, aka, e koho-ke kanaka e like me kona raa- . kemake ibo. Owuu a me ka poe a pan i koho podo iaia, he knpna i hiki ko paulele; ia, U.a koho mnkou nie ka oiaio iuo ka makemake maoli, no na kumu maopopo loa. He kanaka i launa nui mo inakou, uiai ka poe miiluna a ka pne hanlma loa, ua liko na hookipa ana; hoike mai laia ho kanaka puuwai hamama ffle ke iiloha pnniūhnni». 0 kana eihnna o lawohiwo m-.i makeia apana, lie oihana Loio, ua kupono kima oihana i lo» Ahn«j|elo, no ka mea, o ka hnna i ke Kanawal na hana nui o ia aolo o ko kakani niho innwalio uei lio kauaiuu rnaluko. Ma kaua lawo-

lawo nni\ kmia o ka Aha-l'looknlokolo A|)iina, ui\ hnnn nio ko kupono, un Inwo i kn uku oluolu, ut» liookuu i kn poo nolo n ni\ kokua akn i kn poo pilikin mahilo o 11IV Palapala Kopa, me k;v uku 010, o ka ai tuo kn in kn nku. Ua kokua aku i ka poe hoohahihala iiuua o ka l'apa Hoopii Aulinu o keia npana, nn hookuu in<kekahi poe, nole nvo ka uumao i ka ukuin inai, nka, mn ku hinakila aun o hoomannoin īiini ai. Ma koknhi nhinhi Poaono, ua woho inai la oia i kana haiololo imna o kq anainn o nkonkoa nku ann, mo ka mnko mnko o ka lehuleliu o loho i ua kumulinna i nuinaoia 110 ka Ahnoloio, i iko 010 in innniua m:\ keia npnun; mo in 01010 lo ka mea nana i knuo nkn i ua manao awnhua o kiv onouii a mo ka poo kuo mni e hookauliko i na noonoo kanaka e liooloho ido ke nknholo, 110 haiololo hooknmani 010, ho uioa e hoiko mni aiin i ko nlio o ke knuakn kinikon mo kn wi\vo ule, oin koiu ianu kumu i ololuia niulalo iho. līl in\ innkaainnnn nloha o ka Moi, lie wn keia no onkou e wae ai i Lunami\' kaaiuana no keia apunn, pwni In ia ? 0 na keiki kauuuiiiin nnoi, 0 kn nialihini | paha ? O ka wa koin e t\h\ mni ni na olelo nnn, kuu makunknne, knikunana, pokii, kaikooko n o na maknniaka, a i ku ln o ka hnnohnno, noho iko walo ilio ia Malio. akn, oivan aoho pilikaua me oukou, ownu w»lo no, »ia no nao ia oukou in niann. īio mea pono in kakou ko koho i ko kanaka o keia nno: līo alohn alii, ho nlohn aiua a lio nloha m.vknniiinnn. Eia na kimiu niio nni: 1 E nloha. o hooinaikai i ka Moi, a o hoouiau loa ia ka Nohoalii o llawnii. 2 E nloha i k» iiinn, n e imi i nn niea o pna ni k;\ nina. 3 Pi noonoo i na n\on ano nui e ikaika a e hoonmuia ai ko Kuokoa o ke Anpuni, 4 i'i lilo ke oln o ka lahni a nio ke kaohi nna nwi i ko lakou inako imi ana, i īnea nui na ka lohulohu o noouoo ai ūio kii manlnhi. 5 E noonoo paulele nia ua poninikai io niaoli o ko nupnni. tj li akiihele loa knkou i ka lawolnwo iiini, mo na pilina nie ko na'aiiia e. 1 E maahihi ka mnl ana nnn i ko kakou Oihmia lioonnauao. 8 Ii hooniahuiihua knkou i na kumn o hoeuon ia ai nn loaa kulnko o ka aina, no ki moa, o ka oilia-. ua maliiai ke oln o na lahui. 0 leo kalopa a mo ko nka hnna na aa-koko, » o na iiooiioo aua i nn kuinu o liikiai, oia ka holomua a rae ka hooko ia nna. 0 keia na kuioiihana ano nuiu he meu kinnu liilii koknhi nni ke kumu 2 i weho in niai penei: Inu ho nloha nina ko oukou, e lioole i k;v Aie Milioini. E hoalo i ko koioo nni nna mai o na pake kune rae ka waliine ok>. E hoolo i kn lawe mia mai i ka lahui o lui», nolo i elua niaua liooponopono aupuni m;v koia hoole i ke kuni i;i o im aina Aupani nie na maliliini, a e p»pa ia ke Kuliina nole kuni hou in i ke kndaln: e lioihoi i iin aina i loaa ole ko lakou maii hooilina kupono i kn Lei Alii. E nnilii i ka nina nio ka hoopalnluleha 010. a unii hooliuuilima i im pake; aole hoi e momki i na aina i uiea e lonn mai ni ke elala, lib uinu hnua nkole ia, o kn liopenn o ka lilo o ka aina i imiia e ka makun. Eha inau knmu i kamailio ia, aole une i puu no ka pooleelo o an-i, he rn.iu wehewolio o no no kekuhi e plli ana no ko ola o kein lahui a me ke kuokoa, akn, ua lawa ka wn no in mon. Na keia mau kumu i kalaiia tna ke nleoa, u.i kouio loa ia inmi olelo iloko o ka puuwiii o kela mo keia knnnkn, me lie moa hi, inv knni pnii ia ka mnnno luiikemnke iloko o ka nanu pakahi aolo e hiki ko in.iwehe ae. 0 koia iiiavi kninu i hnikeia mnluna, peln ke knlnna o ka hnnn ia la me ka mnlio. Aole e liko me na lioolaha a ke knuaka holie wale i huna a pee m i ka hnle o ko Kupeiin o ke"KuokoH," e hoike mni ai i na niho, he honpnnipnni maoli keia. He nni na imi ana i wnhi e haule ai, a o l;a hope loa o ko knai i kn h.ilota mo ke eliila. Ina e hookuuia nn ka makeuiake o ko kannka e koho, he mea mnopopo iii» ina ka apua loa kona mau halot i ia'la no keknhi inaii kuinu a kn , apaua i kaimlna nui ai, o kona kaili ana i ka pono o kona hoa'loha oia nina hookahi- o kona hnokaa pono olei ka uku hann o );onn poe paahaim. Aele i knpono kona ike no iu hale, ua hoao ia, he kanalua wnle no. E ka ''Nupepn Kuokon," mai lawe niii ke liewu a hooluha i na oh.'lo i iko inaopopo ia oiaio ole. 0 ka mauao )i!i 0 ko kanaka, he mea ia e .hoehaeha uua 1 kona J»J)n!kohaia iho. Ua inakiiukau makon i nnannwa a pau e pnne ia mai, a ke ku nei makou e palo no ka pono o ka aina. U.v hnnle ka npnna o Wninlun mn ke Kmi Ahaolelo o ISTR, uolio kupono o ka LiummnkaHinnnn. J-Io pookela kein npnna i na knu i lialii, i ko kau o IW kua ko knpan, a tno J W Kuaweliunahala ka moa knulana n 0 | £u u'iwo o le.

li> Knliaupoo kn nimuiio, .1 M Nnukium ku lain\kili\, m\ nuloliiu lalum mu ko «l'nll i liooknlii; nko mßiiiibl..nu nehni.kou e linluu aku ani\ ka t\ ihnkon i kolio lokalii ni iii;\ ko nlunui o ko kuokoa n ino ka mnhuloin, »010 he ka wni, ho 111 all I:umx\ no nne. 0 lioia kn'u o knuloo nku noi i nn how holuhoUi o "Tvo llnwnii Pno Ainn," inn 0 pnno in nini, «luila o huo pnu aku au 1 im pnln halii. Mo k;i mnlinlo i kn Lunnliooponopono a n\o konu liopo, nu liona o kei« niau ln mn ka hnopukn nupopn; a nio na koiki ululo liuu kopnu kn nnoi. KEONI IUHUNAIiA. Wniulun, Onliu, Mnr. 21, 1SSI).