Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 15, 10 April 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA VII. HELU 60, ■I KE ahiahi ana iho o ua la nei, ua «A» hele hou akii Ia ua wahine kauwa la

i kahi ana i waiho ai i ke keiki, aia hoi ika aku la oia me ke kahaha nui i kekahi dia wahina keokeo e moe ana ma Ua aoao o ke keiki, a e minoinoioku ana ua wahi keiki la i na omaka waiu o ua dia la. 'Piha loa ilio la ia i ke kahaha ame ke pahaohao no keia mea kupanaha. Noho iho la ia malaila no kekahi manawa a liulin, ia wa i ala ae ai ua dia wahine la, a nalo aku la, ia wa oia i hopu aku ai i ke keiUi me ka manao e hoifoi i ka hale, aia, ua loaa e iho k laim i na powa o Mauna Ela, a ua lawe ia aku la lai.a ia wahi, a ilaila i hanai ai ua wah# no la i ke keiki a hiki i kona nui ana, a na kapa aku oia i kona inoa o Mikaele Milefoda.

"Na keia Naila. hoi i hahai mai ia'u i keia mooīelo kapaiauaha; a oia hoi ka'u e liai aku nei ia oe. A wahi a ua lede la, aia ma kahi kokoke i na ululaau o Ela, e ike ia ai ke dia wahine keokeo, a hookahi hoi a'u ike pono ana iaia—aka, e ka Na.ita, heaha la kela mea huna a'u e iUe nei iloko o kou naau, e hai mai a maliaehilu ana i kou makua haahaa nei ke hoakaka aku i kau wahi mea e pau ai kou jiohihihi."

Ae, e ka makua, he oiaio kau i ike mai la, he pea- huna io ko kuu naau e waiho nei, a ua makemake no hoi au e loaa ka mea nnna e hoakaka pono anai ia'u i keia wea.

Heaha ia mea ? £ hai mai ina ka huna ole i kahi mea, wahi a ke kilo.

Ae, e hoolohe mai oe. I nahora mua o ko'u hiki ana inai ma keia wahi hale, ua halawai mai la au me kekahi olelo a ko'u mea hale, a he olelo hoi ia na'u i ake ioa ai e ike lea i kona aao a hiki wale mai i keia hora a kaua e kaiaailio nei, a o ua olelo la penei no ia:—Apopo, he la ia i kau ia ka weli e na mea a pau o ko makou aupuni nei, no ka mea, 1 ka la apopo ananei e iaw«ia mai aii 0 makou nei na hoailona i manaoia, alaila, 0 ka ohana auanei e ku ai ka hoailona, oia ka ohana e komo ana iloko 0 ka pilikia a me l;e kaumalia—o keia na oīelo a'u i nalu ai me ke ake. niib e iko jwno i ke kuniu o keia pilikia, aolo nae ho wahi īueu a hai iki- mai 0 keia~ k'anaka ia'u, a niai ia manawa a hiki i keia sekona a kaua e luii ne'i, ine ka moe malie ana 0 keia mea pahuohao iloko ,ona. Nolaila, e hiki anei ia oe ke wehe mai i ko'u pohihihl

E Jje koa, ma ko'u ano kamaaina i kein wahi, ke hai aku nei au ia oe, he mea oīaio ka kou kamaaina i hai mai aī ia oe. ■ Apopo iono e haule niai ai lie la poino a me „ka weliwuli maluua o keia lahuikanak», no ka mea, apopo e lawe ia niai ai ka honilona a ka moo kupua Haidorn. o ka Ulaula, u i ka wa e ku ai ka lumilona nialuna o kekahi 'ohana, e poino ana ia yhtttia, oia hoi o ke kaikama-

; hino nmkahiiipo a lieilnkane palm ko !awe ia aku i mohai na ua moo ]a, no ka niea, ke noho pio noi keia lahuikanaka innlalo ona. Nolaila o ko koa, ua 0,1110 niea 1 lolie ai. 31a ka'u iko i j keia wa, mo he mea la 0 ke kaikaniahine a ka Moi ke lilo ana i mohai, no ka uiea ko uwe nei ka lani, ke haalulu nei ka honua, a ke naueue noi na mea ikaika 0 ka po, aka na ka la apopo e hoike maī i ka oiaio o keia hihio a'u, 0 ka hora 2 keia, ake akakuu mai nei hoi ka hao huhu ana a ka ino, a eia hoi na maka nunui hiena 0 ka pueo 0 ka po ke aa mai nei, nolaila, e hele an, a na lte Akua e hooniaikai raai i kau huakai, e kuu keiki. I neia manawa ku ae la ua kilo nei iluna, lalau mai la i ka lima 0 Bokekila, haawi iho la i kona aloha hope & puka aku la. I keia \va huii hoi aku la oia no kona moe nie ka naau mama, ■ no ka mea, ua wehe ia mai na moa nui a kona naau i kau nui ai e ike, oia hoi ka inea e pili ana i ke Keiki Alii Mikaele Milefoda, a me ka la poino a ka mea hale i hahai mai ai iaia. Iloea mai la ka la oli'no 0 kekalii la ne, 0 mai la hoi kona malamalama pumehana a hoauhee ae la i ke puanuanu a ka ua loku i hiolo iho ai i ka po mamua. Ia manawa ua ala ae Ia o Eokekila aka, 0 ka mea kupanaha loa a kona mau maka i ike aku ai ia kakahiaka nui e ku mai ana he kanaka aoo umiumi hina, i ka ike anamai hoi iaia nei kunou mai la ia me ka, haahaa, a pane mai la, Eia au malalo 0 kou fflau kauoha a e lawelawe aku lioi nou ina he mea hiki ? Ia manawa pane aku la ia, E ka malihini, ke haawi aku nei au i l;o'u uiahalo ūo kou liookauwa ana mai na'u—aka, mai hea mai oe ? A pehea oe i hiki mai ai ia nei ? E ke koa, na Selima au 1 hoouaa mai nei, e lawelawe akn ai au no ka hookoino ana aku i kou aahu kaua, wahi a ka malihiai. Ia wa komo iho la 0 Eokekila i kona ! *aahu me ke kokua mai a ua kanaka rualihini nei, a aole hoi 0 Hokekila i ike hou aku iaia. Puka aku la oia mailoko aku o tona rumi a korno ae la iloko o ka rumi hookipa, a i kona hoea aDa aku e noho mai ana na mea hale a me ka laua mau keiki. Iko laua ike ana mai hoi nei, ku ae la laua iluna a haawi mai la i ko laua aloha kakahiaka. Ia lakou i noho iho ai a liuliu, ua hahai aku la 0 Kokekila īio ka mea e pili ana i ua la nei, e like me kana mau mea i lohe ai ia Selima* ke kilo, a ua piKa loa aku la kona mau kamaaina i ke kahaha, oiai ua ahu wale mai la na mea a laua i manao ai h.e mea huna. Ika pau ana 0 ka ia nei hahai ana aku, ua ae mai la laua i na mea a pau mai ka mua a ka liope. Pane aku la o Eokekila, He la poino io no keia, aka,aole paha e haulehia inai ana keia pilikia maluna 0 kō olua ohaoa oiai, ua okoa loa na mea i hoikeia mai ma na ouli i ka jio <iei; a ke manaoio nei au i ka Sflitna i hai mai ai ia'u. o—o Selima ke kilo ! i hooho ae a| ka lede, ao, o kana mau mea a pau 0 wanana mai ui he oiaio loa ia, a jna ua ike io oe iaia i ka po nei, alaila mai iaia mai kou lohe ana i na mea e pili ana i keia la. Ae, oia pu me a'u i kekahi hapa o L» po nei, a i ka kaiao iho 'nei no kona haalele ana iho ia anei, wahi o Rokekila. Noho iki iho la. lakou me ka pane leo ole no kekahi manawa, a mahope kamailio' aku la 0 Kokekila, Lana kuu manao e halawai pu au nie ia deragona ko'u alaheie, a hoaoe hoopauaku i kana mau haua ino mai ko oukou aupuni aku, ina he mea hiki. E Sir Naita, he mea. pohihihi paha ia oiai, he n ui na wa a ko makou mau naita i hoohani aku ai imua o 0 ui kupueu ino la, aka, ua hoauhe.e ia lakou mo ka make - weliweli, a koe wale no hookahi naita i ano hoalii akn maluna ona, aka, ua ualowale ano e nae oia niai 0 makou aku nei. oko 'iiiakou lo»he nolōko mai tfiit 0 na huma 0 na Naita 0 ka m'ōkupuni Nina, kekahi 0 na mokupuni kupua nona ke alii wahine o Deborada, a wahf ana, iaa' e hiki mai kekahi naita aohe makuakane, aohe makuahiue, aia auanei iaia ka pahikaua a ka Moi Sesoterita 0 Aigupita, k<k aahu unahi i-a nianla, oia ka mea uana eluku ke kupuuu. (Aole ipau.)