Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 16, 17 April 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU.

KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA VII. HELīī fio. Huluml polohlwnno Ir, Ka «knl no opoa wp]|wtli, A paliola ia iho la liol Ku ano weH eehla ; Kuu]i«'c la «ku la nn maimo llanhon Ilio la hol Na kanla poul! oko Vnumabft; maalo ae la la mau mea, A nalo loa aku In— Oiul ua pplm mul ka oh KA makamaka, o ka mokupnni o Nina o ko'u walii ia i liaiM ia ai,

a o Doberuda ke kupua kuu kahu hanai ia, a o ka Naita aohe ona inakuakane aolie niakuahioe, owau no ia, a $Bltoo ia'u e komo nei i keia wa ka aahu unahi i-a ulaula, aka, o ka pahikaua kamahao a !;a iloi Si>.soh j riica aia oia ma ke kuianakauhale o ICieva i keia wa, a o ko'u inoa o Kokekila liinedu. I ka lolie ana a ua niau mea hale la i keia olelo a Eokekila, aole no laua i ri>anaoio loa mai, oiai, aole lana i hoike mai he. hiona o ia ano, aka, he ano hoomalau. Ia iva pane hou aku ]a o Rokeki]a, lim aole e liiki i ka oiaio o ka'u mau olelo ma ko olua mau puuwai, alaila, o na liana knmahao a kupaianaha wale no na mea liiki e hooiaio aku ai. Ia wa kiihea ae la ia, Aipuupuu, ia manawa hae ae la ua wahi ilio nei, a nianawa ole hoi kukuku ana na mea ai he nui loa maiuna o kekahi papakankau naui loa. Ia wa lioi hewa ae la na maka o ua uiau īnea hale la, a lilo iho la na olelo miiii a Rokeki!a i hai mai ni he man inea oiaio ia laua, a ia wa no laua i pane mai ai i ka hna o ka mannoio. I ka pau ana ae o ka lakou paina kakahiaka, pane aku la o Kokekila, E hele ana au ma ka'u hnakai hele, a o keia! mau mea u pau na olua ia, he oiaio ka'u ! i hai aku nei ia olua—nolaila, aloha j olua. i Haalele iho la o liokekila i ka hale; hanai holoholona, a lilo hou aku la ia i j ka ]a\ve a kona lio. Aia hoi nia kona! hikina henia, ike aku la ia i kekahi ku- j lanakanhale nui, i hoopuni ia ae me ke- ! kalū pa pohaku kiekie. i Lana mua iho ]a kona manao e holo , akn ia a'hiki i ke kulanakauliale, aka komo hpn mai la kekalii manao iloko i onu, aole nolaiia kana liuakai, nolaila, ; kia pololei aku )n ia i ka hpma, me ka' 1 hoomau ana no nae o ka nana ana o ; kona niau maka i ke kulanakanhale. Aole i emo kaalo hope ae la.ke kulanakuuhale mahope ona, a komo aku la ia iloko o kekahi nlulaau, a i kona lioea ana aku hoi ma kela. aoao o ua ululaau la, ike ifio la ia aia oia e<ku ana ilnna o kekahi kiekiena, a i ka pahola aDa aku i liona mau maka, ike aku la oia i kekahi kaa e kauo ulolohi ia mai ana e kekahi luau paa lio he 8.

Ila «lii ia iho hoi ua kaa la a me nn. jaa lio i le'-\ mea eleele'a i kona hoOmaoI'Opo alui, lie mea ano kanileau, a he kaa paha ia e manele ana i kekahi liino ] C po | kanaka no kona halelua. Hnli ae la ia j i ka lewa iluna, aia hoi na nui ka la, nolaila, hoonimiao ilio la ia he auina Ia keia, laia e nana pono ana i ke kaa, haupu e wale mai la uo ia no na olelo a ke kilo Helima ī hahai mai ai iaia ī ka po, no I,m mea e pili ana i ua ]a la, ka niea a ke kanaka hanai holoholoua i olelo ai he la poino. Ike aku la hoi ia ma kahi mamao aku a me he mea la, o ka palena mai no ia o ke kula ana e ike nei, e ku mai ana kekahi manna nui a kiekie. 0 maeele mai la hoi ka pololi a ka ai i l ?0Q a O[)U, nolaila, lele iho la ia ilalo, a kahea aku la i kana wahi Aipuupuu. Manawa ole hoi, hoea aua oia me kekahi hinai i hele a piha pono me na mea ai maikai.

la wa ai iho la ia, iaia boi e ai ana, lioea mai ana leekahi kanalia, a i kona nuna pono ana nku o ke kilo Selima no, ia wa i puiwa koke ae ai ia a nana aku la ia tne ka hoopiha ia o kona naau i ke kahaha, no ua kilo la. Hele mai la o Solima a pane mai la, E kuu keiki, nani ka ulia laki o'ko kaua halawai ana, aole au i manao e hui hou ana kana, eia ka auanei e hui 'ana no. Ea, aole paha oe i poina ina mea a'u i hai aku ai i ka po nei. Hoole aku la o Kokekila. Ia wa pane hou mai la o Seliraa, E kuu keiki, ke ike aku la paha oe i kela kaa e hele la, a me kela kuahiwi eku mai la ? Ae aku la o Eokekila. 0 kela kaa a kaua e ike nei, oia no ke kaa halihali i ka mea ku o ka hoailona aka moo—a o kela mauna hoi, oia kahi noho o na moo la. He poino weliweli kai haule iho maluna o ke kulanakauhale i keia la, oia hoi ka liaule ana o ke kaikamalune muli loa a ka Moi i luahi na keia deragona aikanaka. Nolaila, o i;a'u noi hope loa i;i oe e kuu keiki, e kipa a'ku oe a a nana i' ka hana a keia kupneu ino, a e luku aku oe iaia, mamuli o ka mana o kekahi o kau mau ilio nei, i nei wa i kuhikuhi pololei aa ai kona lima ia Haehae Liilii. Hookahi a'u mea i koe e hai aku ai ia oe, a o ka pau paha ia,—o keia aupuni, he aupunukeia i kaulana mai kahiko mai, aka, i keia mau la ua ano paipai īa koaa mau lala laau hanohano a molemole kona kino e ku nei. oke alii i kem wa, oia no o Meemona ka mea i knpa ia ka Moi Puuwai Kila; no kona koa a me ke kupaa wiwo ole, a ke ole au e kuhihewa, o keia ke alii i,hiki oleMa Vali(limira ke hoopio. Aka, i keia wa, ke uoho pio nei oia maUlo o k« deragona Keneti, o kela kiuihiwi a kaua e iko aku nei. Ua lohe wale au, o keia deragona, nana e malama nei i kekahi uiea kupaianaha loa, oia hoi ke ola o ke kupua Poipe, ke akua deragona weliweli o ka lewa. Aka, eka Naita, e wiki oe— mai lohi o haule' auanei ka lede opio he luahi na kela kupuiuo aikanaka—Na ke Akua e hoomaikni mai i kau 'huakai. Kau ae la. o Kokekila maluna o kona lio, a haawi aku la i kona aloha hope loa i ke kilo, a haalele ilio la i ke kiekiena. laia i nana aku ai i ke kaa ana i ike mua ai, aia hoi ua koliuliu loa, a ke kokoke loa aku la i ka mauna, kahi o ke kupueu Ke:ic-ti. Nolaila awiwi aku la ia. Aole paha i hala ka hora okoa, o kona holo hoomaha ole ana, loaa aku la iaia ke kaa. Aloha aku la iu i ke kahu kaa, a haawi mai la no hoi kela. aku la keia i kahi o kona kaa e hele nei, a hai luai la ua kahu kaa nei i aa mea ana i lohe inai ai ia Selima mai, nolaila, hooiaio iho la oia i na mea a p«»u ana i lohe ar No ke ano nunui paha o ko laua uei mau leo, ua kiei mai la ka lede opio a ike mai ln hoi ke koa Eokekila. He oiaio e ka hoa'loha ua loku, welenia mai lu-na hionn ui oj)iopio o ua kaikamKliine alii la a Meemona, a iniki haoipo aku ia, i ka puuwai o ka kaua kamahele, a he oiaio paha'ke kanaeuae, Ua eha io no au I kona nani kamahao, Ua nialohi a maeela kuu puuwai, Ua maeele kuu inau lala, i (Aule i jiav.)