Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 17, 24 April 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII OTTO! KA NAITA OPIO O GEREMANIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII OTTO!

KA NAITA OPIO O GEREMANIA.

mokuna viri. Hei.u 14. kan aela o Otto nmluna 0 koiui lio, rao ka na;m knmnaha, a aia lioi na hoku e oao-.ika liilii mai ana īnaluna o kona poo, pa hooipo p\iannanu niai la hoi ke ahe inakuni ahiahi, me ka moani aala kupaoa o na lau laiui, holo aku la ia me Tobaldo. E knu makamaka hehiholu, ke hook«u nei kaua i keia molania o ka kaua moolelo, me na hiona wulohia no inn kahi aoao, a lio hauoli lealea hoi ma kahi; oiai, ua lilo ae la ka kann opio i inoho liuiakihi, a ho oiaio hoi kana i puana ao ai, E (ialieriela, eia kau moho, e (xabpriela, na kan moho ke hoailolo luua nei iaia ilio; īnainuu o liomi hui ana me ka Nnita Maunaieleona. He ailolo mana io ]iaha koia i loaa i ua naita opio noi, no ka mea, ua kia pololei ia kana oihu palū a ka io ponoi—oia hoi o Sir Uiri'digoDa von Xjikeneraida. Noluila, e haalele ana kaua i keia mokuna, me na hoomanao poina ole no lea lanakila uiua o ka Naita Ofcto, a he onli omaka mua ia no kona pii aua ae ma na anuu kiekie o ka mahalo ia no konakoa, ka wiwo ole, ke akamai a me ka ikaika, MOKUJTA IX. Aole au i manao e paulehia ana oe e ka makamaka, ma na mea a keia mokuna e hoike mai ana, oiui, ua ano malooliaha no a auo kohu ole paha, na mea au e haliiwai pu aku ana, aka, e hoomanao oe i ka olelo akamai lua ole a ke alii Lo Aina o Arabi\«, i pane aku ai imua o kona alia kilo o kona aupuni, Aole anei i inohak ae ka opnu rose aala knpaoa, mai na lala laau ooi mai, a o ka alani 0110 huiliui hoi o Opadia, ua hua noloko ūiai 0 ke kuunilaau kuku, a o ke kula uliuli hoi i kahi wa, ua panoa mai la a maloohaha. A pela no ka kaua moolelo 0 ka makamaka, ma kahi e hu ana ka t«otnona o ka meli a me ka waiu, a ma kekahi wahi hoi, e puai ae no na hnna wai aheahea a ono ole, aka nae, nau no e ike nou iho i kou luiuoli ma keia inokuna a me ka o!e, a o ia'u wale no o ka hookuu aku i na mea a ka Iluku moolelo i kahakaha ai me kana peni hulu oselarika uo ke Keiki Alii Otto—ka Naita lioi o Gered)aniā. iloloholo uku la o Otto ma, oiai hoi ka lewa aonli e npoho kahie iho ana nniluna 0 laua. I ka hooiuaopono aku i ko Otto'noouoo, tue he mea la, ua owili ia iloko 0 ke koloka o na weli hoomanao poluluhi, a o ko Tobaldo hoi, aoho olelo ana, oiai e haiioli lua ole aua ia. No ka inea, ia laua e u holo kiau ana, e honi aku ana ko ToV>aldo ihu i ka mapu ala lau deliunia, i; nanea una i ka lai papuhea oia ahialii, a e nana hauoli aku ana hoi i ka hulili inioimo mai a na hoku. Hoao ae la ia ninini aku i kekahi man kipoua \vai olelo hookaau a lealea. iloko o ko Otto puawai, aka, ao!e nae wahi mea a lana mai o ka mea i hele ka houpo a lokuia e ka ua o ke kanmaha. I ka ike ana o na wahi Tobaldo nei i ka hoohokaia o kana mau liouo ana, alaila, himeni ae la ia i na mele hooipoipo 0 kona aina hanau, eia nae, oia mau no okalulumi ana o ko kaumaha iloko o ko Otto nnau, Pela wule no laua i holo aku ai a hiki 1 ko laua hoea aeia aku maluua o kekahi wahi kiekiena, a ia wa hoi i ike aku ai laua i ke kulanakauhule iinijieriela kahiko o Frankefoda, iue kona mau kukui maaaiaama he mau tau«ani e aa umi ana. Nokila, kaohi mai la o Otto i kona lio, ku iho Ia a uana aku la ia ino ke kaliaha. No ka mea, aolo oia i ike iniia i na kukni e lehau ana, o like me kana o ike nei, a i kona maka maliiiiui e ana

ana i ko kulanakanhiUe, manao wale ilio, la no ia o kn oi kelakela keia o na mea hooinalamalama nani ana i ike ai. 1 keia wa, pane al;u la o Tobaluo iaia, Ae, e Sir Xaita, o keia ke kulanakai.hale kaulana o Uninkoioila, a ina o mana i ana oe o holo pu kana a koino ilaila, a e hoohanolumo inai lioi oe i ko'u hale nm ke ano lu' mali'iini ki|iu, alaila, e ike aku no auanei ne i na mea he nui e kalialia ai kou naau, a e hauoli ai no hoi. No keia olelo a Toba!do, ae mai la o OUo, n nolaila, haalele iho la laua i ke kiekienn, a holo aku la. Kaalo hope ae la kekahi mau mala luau nani, kekahi maii hale lealea he nui, a me na mahiua ai he lohulehu. 0 ka hapa nui o na hale, ua hoolako pono ia me ua kukui mulamalama. Loho mau al;u la hoi ko Otto mau (lepeiuo i ke kani hoene mai a na gita, nolaila, hu walo mai la no kona aloha no koaii wahi kaikuahine Ber'*ta. Pn kohaihai malie mai Ja hoi na leo himeni, i puana ia ae e kekahi man opio puuwai hookaau—lohe ia aku la na kike kialia, i jmke ia ae niawaena o na hoaloha, a o keia mau hiona u jiau, tia lioala uiai la lnkou i na hoouianao ana iloko o ke koa opio OUo. Oiai laua nei e u liolo akn noi iloko o keia mau oliohia hnuoli o ka noe ahiah'i ua manuo iho la o OUo, eia la lana iloko o ke kulanakauhale kahi i hele ai, eia ka aole. la Otto hoi e nalu aua {lela, na puiwa ae la ia, i kona lolie ana aku i ko TobalJo kamailio ana aku i kekahi kanaka e ku mai ana' nia kekahi ijiukn j)io, ka mea hoi ana i nianao aku ai, o ka ipuka ia e komo aku ai iloko o kekahi liale kakela, aka, i ka weheia ana ae a hemo ua ]inl<a la, a komo aku la hoi laua, ike iho la ia i waiho lahalaha o kealanni, i hoomaamaamaa pono ia e na kukui aa, e kuku ana ma ka aoao, nolaila, hoomaopo|io iho la ia, akahi no lauaa komo iloko o ke kulanakauhale. Aole i liuliu ka laua hele ana aku, puiwa ao la ko Otto lio, no ka jia olinolino ikaika ana mai o na kukui o kekahi hale nui a hiehie. Ia \va pane mai la o Tobaldo, lanei kaua la, e kuu uiakamaka maikai. 0 ko laua komo aku la 110 ia iloko o kekahi puka jiio, a ku ana mainna ]iono o ka hale nona na malamalama kukui i puiwa ai ko Otto lio. Mailoko mai hoi o ua hale )a, i pnka mai ai kekahi mau kauwa lawelawe, a lawu aku la i ku lio o ko lakou haku, oia hoi o Tohaldo, a mamuli hoi o kana ka uoha, eleu mai la lakou e kai pu nku i ko Otto lio. Me ka mikioi jialanehe, lele iho la o Otto mailinia iho o ka hokua o kona lio, a iue ka hiona oluolu maikai, jiane aku laoiaiuiuao na kauwa, E na keoniniiuia uiaikni, aole keia he liana hiki wale; na'u ponoi e alukni aku iaia u hilei i l;a liale lio. welie ae i kona noho, ko knulawaha a liaawi aku hoi i kaua ui, oiai, aole ue iki keia holoholona ano e, na ko hai muii liina o lawelawo i keia man mea nona. llooiaio ilio la ua poe kanwa la i ka olelo a ka maiihini, mamuli o ko lakou ike ana i na hiohioua ano ahiu o ua lio la i hoike mai ai, oiai, hulili mai la kona inau maka, li-o ae la kona niau pepeiao. aouioni ae la hoi kona leino. Nolaila, alakai akn la lakou ia Otto i ka hale lio, a aia hoi iloko o ua hale la na lio nani he nui e leuku ana. Aka, ua ano pīoo ae la lakou i ka ike ana mai i ko Otto lio, a lioao ae la lioi lakou e pniwa, no ka iiiea, ua ano kamahao maoli na helehelena o keīa lio malihini imiui o leo lakou mau maka. Kii aku )a hoi na kanwa i mau k«uhi malino nnnui, i mea hoopaa i leo ianei lio, aka, hai aku la keia. Ile mau inea nuikehewa wale no kena—e lilo aua kena mau inea i mea ole, aka, ina an e olelo nku iaia, o leona k'iuila wile no ia e paa ai. Ia manawa, ho aku la ia iaia, a o kona kn malie iho la no ia me ka oni ole ao a hamn akn la ia me ka oluolu i na hua kulina, a kona kahu i nininiaku ai nana. Ia wn huli hoi mai la o Otto a loaa mai la o Tolialdo, o liali ana iaia ma ka jmka im, e hooj)iiui ana i ka hale lio.

Alaila pii aku la laua ma kekahi alapii, a komo aku )u ilolio o kekahi kmia hookijia. Aia hoi, alohi olinolino mai la na kukuna malamala o na ihoiho kukni he mau haneii—aai mai la na waihoolnu like ole o na kahakahana lole hoonani i kuuwelu ia iho ma na paia nani o ua niuii la, a waiho mai la hoi keia niau 1 hiona naui iiima o hnia. I Ike ia aku la hoi na kanaka he lehuloliu loa, e holo ke ana i o a ianei o ua| rumi la, a aia aku ma kela kala ma o aku, tia hana ia he wahi nuu no na mea hoikeike. Aia hoi malmia iho o ia mau nuu e nonoho inai ana na keonimiina a mo na lede, i aahuia uie na aahu ano e, a ku no i ka nani, a e noke ana hoi kahi poe o lakou i na hana lealea. lloomao[\opo iho la o Otto he po ahaaina hauoli maoli keia. Ike akn la ia i ka hele nui ana mai o na kaualea o na kulana haahaa, a kunou haahaa loa mai la iinua o Tobaldo; o na lede hanohano hoi keia a mo na keoniinana, hele mai la u alolia īnaī Ia no ia iaia, a he knnou wale no hoi k<> na poo, i l<a wa a Tohaldo i noi alui ai e kala ia niai oia no kona lolii loa a ano kuiu ke aumoe. I keia wa, ua hooki ia niai la ka lealea e liana ia ana ia wa malnna o ka nnu, a me he mea la, e kaukai mai ana a kena ia aku e ka liaku, nona ua ahaaina la o ia po } e hoomau aku i ka lealea, a i ole e hooki loa ia paha. Ia Tobaldo i nolio iho ai maluna o kekahi noho pulu inakue, a o Otto lioi ma kona aoao, il;e aku Ia o Otto i ke kunou ana nku a Tolialdo e hoomau ia akti ka lealea. Nolaila hoomaopopo iho la o Otto, o Tobaldo no ka haku oka ahaaiim. Aia mawaena o ke anaina lealea, e noho ana kekahi nanaina hiehie, rualuna o kekahi noho nui, a aia ma kona lima akau e j»aa ana oia i kekahi mau eke dala gnla, a ma kona uniauma lioi, e alohi ana na liua ]iakjiala Pluto, ka inoa o ke Akua o ka waiwai iwaena o na pegana kahiko o Koma. Maalo ae la inamua ona na ano kanaka lie nui, iloko o ua aahu like ole, oia hoi, he kahunapule, he mau aialo no ke aloalii, he inau kanaka naauao, he poe himeni, he poe kaahele, he mau lunakanawai, a pela wale aku—o keia poe hoi | a pau, ua kunou aku la imua o na kana|ka la, i kapaia o Pluto. Alaila e kiola mai auanei ia i kekahi mau aj)ana hulali ia lakou, e like ka īiui a kela a me keia o lakou, me ka makemake o ua kanaka la. E puana ae ana kela a nie keia o lakou, ho inau walu' lalani mele, i ka wa e haalele iho ai iaia. Mahoj>e iho hoi, hele mai la kekahi naita, a kulon haahaa aku la inuia o ua Akua ]a, pane aku la hoi— I 'da)a no na j)alapu, E hunwi hoi i gula no ke koko ! E haawi mai, ea, i kau makana, Alaila, o nwila auanei ka'u man hahau ana. Anehe mai la hoī o Pluto, e kamailio ma;, aka, ku ino e ae la o Otto iluna me kiv huhn launa ole, lalau koke iho la i knua jr.thikaua, a hooho ae la, Ea, ua hooiiilahila loa kela kamika i kona aahu kaua, a ua'u no e hooiaio aku, me keia makakila, maliina o kona jiapule kaua, ina nae e aa ana oia e ]>aio mai me a'u. No keia mau huaolelo koikoi a Otto, puiwa ae la ka ahakanaka a jiioo ae la. Iluli iiiai la hoi lakou me na maka uana kee, a kiola mai la maluna o ke koa opio e ku akn la nie he liona la, e makaukau ana e halawai nie kona hoa paio. Ia wa koke no ku iuo ae la o Tobaldo iluna me ka ukiuki launa ole, a hookuke aku la i ke nnaina lealea, huhu aku la ia lakou no ka In[iuwale maoli o ka lakou haiia, a liai aku la hoi ia lakou, aole loa lakou e komo hou mai iloko o kona liale, Me ka helehelena lulaliila, huli mai la oia a kamailio niai la iinua o Otto, nonoi inai la hoi iaia, aole e kauhihi aku i ka hewa o nei hana aua maluna ona, ina ua loaa ka mahaoi oiaio o ka hiki ana ia lakou ke hoohanohano i na keiki, a ka poe kalepa o ke kulanakauhalo ma kela hana lupuwak* hilahiia ole e pili iiiia i ka oihaua kalepa. (Aole i pnu.)