Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 21, 22 May 1880 — Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880. [ARTICLE]

Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880.

La Ilana 10— P. alima, Mei H, 1880. Ilalawai ka Ahaoleloe like me ka mea iSTa Palapala Iloopii. Na Wahine uiai Ililo uiai e noi rnai ana 0 heluia na waiwai o na aina e i laweia mai iloko nei, mai Inlai a hiki i Dekernab:'. Waihoia i ke kornite kupono. Mahoe mai Puna mai' c noi maiana 1 §240 no ka lawo ]cta mai Ililo a i Kilauea. 2 E hnomaemaeia na pnino o ke alanui, e ka poe e ho-a ana i ko lakou man holoholona rna na alauui. Waihoia i kc komite knpono. Na Olelo Hooliolo me na Bila. Na Kalna, i $1,500 no ka palekai o ke awa o Maalaea. 2 I $300 no ka hana ana i Malepaahao no ka apana o Houuaula. Waihoia raa ka papa. Na Nahakn, e ukuia na 'lii o Hawaii, Maui a me Kau.ii, penei: Ive 'lii VV T Martin me ke 'lii J P Parker, $100 pakahi; ke 'lii H Kuihelani me ke 'lii J E 13ush, S5O pakahi, I ka ninauia ana, ua Ili'luhelu mai o līonpili Baker 110 ka manawa mua he biln e hooloh ai i ka mokuna 29 o ke kanawai e pili ana no ka hoomoe ana i na alanui hao. Waihoia Hoolahu mai o Kipikona he bila e kau ana i ke dute inaluna o ka waiwai o ka poe'make. Na Glendon i §8,000 no ke awa o Ma- i liko, a me na alanui e kokoke ana. Wai hoia ma ka papa. Na Knapuu i §500 no ke kiikniu ana i Ilalepaahao no ka apana o Waimea ma Kanai. Waihoia ma ka papa. Na Ilana o lui la. Ileluhelu akoluia ka bilu e hoakea ana i ka inanawa o na Konmina Palena Aina, a hooholo loaia e kukau inoa. Ileluhelu «luaia ka bilaeboololi ai i ka pauku 1 o ka niokuna 62 o na Kanawai Kariiima, e kaolii ana i ka laha ana o ka oiai Lepei-a, e kukuluiai mnu halemai pakahi ma na mokupuni. Waihoia i k« koroite o ka hale. Noho ke alii J Mott Smith ma ka noho Luua Ilooinalu. Mahopo o ka noonoo ia ana ua hoopauia ku | Koinite me ka hoike nku i ka hale, e wai- | hoia ka bila i ke komile wae, apoiioia. j Koho ka i ua Ilons. Kipikona, | Kiikina ini' Kaulukou, ke Kuliniii Waiwai me ke Ku'liiua Kiiluiaina. Iloopiuiee ku li.ile, |

La Hana 14—Poaono, Mei 15, 1880. Ualawai ka Ahaolelo e like me ka mea Na I'alaiiala Iloopii. Na alnne mai llīlo niai, ona paah&o 0 kela a ine keia apana, e waihoia no ma na kaona h'hnlehu 0 na kanaka, wailioia i ke komil.e kupono. Xa \\ ilikoki mai Kapaa nai, 0 papnia na kanaka 0 A»ia a nw na mokupuni o ka ln-ma, aolo 0 inu ra:«u. W;tihoia Ike komite kuiiono. Hoiko a na KomUe wae. Iloiki' mai o Kipikona Kn Luna līoomalu o ko Komiie no ke Kia Uoomanao o Kamehameha I, i kohoia i ka 1878, ua makaukau na mea a pau, a kr> an mai nei Ika moana. Waihoia ma ka papa. Na 01010 Ilooholo mo na Bila. Na Kalua 0 lioolako mai ka Makai o ka Hale i keia mau kii 0 Kameliameha 1 maloko o kokahi laau me ke aniani, a hoolako mai ina hoa o koia hale. Ilooholoia. Na Kalama. 0 ukuia aku i ka wahine marc a II l r Mahi, ina dala ho 200, kona ukn o ka Lunamakaainana. lloololi mai ka Loio Kuhina, aole 1 ka wahine, aka i ka Lunahooponopono Waiwai. lloeholoia ka hoololi me ka olelo hooholo.

Ka Hoapili Baker, o banaia i mau pale raa na nwapo o ko awa, i ole e haule na kaalio iloko o ke kai a poino ke ola o ka lf!mlei.u ; : «500 no na lilo oia mea. Wai hoia i koraite wae—H.ons. Hoapili Baker tne Ilauu la me ko Kuhina Kalaiaina. Hoolahamai' Kaulukou hehilaeha. awi ana i ka man.i i ke Kuhina Wahvai e malama i na dala a pau e loaa ana tnai ka Ilalemai Moiwahine mai. Na Kalua ekohoia i komite e hele e nana ina tnai lepera ma Kalawao. llooleia. Na Ilana o ka la. Ileluhelu pluaia k"S liila e hoololi ai i ka pauku 498 oke Kanawai Kivila. Waiho ia i ke komile kupono. Ileluhelu aluaia ka bila e hoopau ai i na pauku 118, 119 me 120 o na kauawai 0 1808, e pih ana ina lio kea. Waihoia e kakau poepoe. lleluhelu aluaia ka bila e hoopau ai i ka pauku 487 o ke Kanawai Kivila. W.iihoia a noonoo pu me ka hiia a ka Loio Kuhina. Iloopanee ka Hale. La Hana 15—Poakahi, Mei 17, 1880. Ilalawai ka Ahaolelo e like rae ka mea Na Palapala Hoopii. Xa Kipikona mai Lahaina, e noi ana e haawiia i haawina no ke al&haka q Kapoulu. NaPilipomai KonaAkau, e noi ana, aole e aeia ka laikini waiona no Kona, Akau. 2 A e papa pu ia na lahui eae 1 hana kuikahi ole me Hawaii. N a Keau mai Honolulu mai, e noi ana 1 $200 no ke alanui o Puiwa, Honoiulu. Na Nawahi mai Hamakua, aole e aeia ka laikini waiona ma ia apana. Na Kaai mai Kona Ilema mai, e noi aua e hookaawaleia i $15,000 oo na makua ohana nui. 2 E hookuu akeia nu kai lawaia. Na Mnhoe mai Puna mai, e noi ana aole e hoohanaia na paahana o na ano a pau mahope o ka hora 12 o ka Poaono. Na Mahoe mai Puna mai, e noi ana e

laikiniia ka hookomo a nie» ke kuai.ana o ka opiuma. Hoike a na Ivonute.

Hoike mai ke Ivomite o na aha hookolokolo i waihoia aku ai e noonoo i ka hila i laweia mai e ke 'lii Kuihelani, e p ili ana i ke koho balota lunamakaainana ana, e hoihoi hou i ka mea nana i lawe mai ia bila. Aponoia. Hoikemai ke Komite o na aha hookolokolo i waihoia aku ai e noonoo i ka hoopii niai Ililo mai e noi ana e papa ioa ia ka inu waiona, a e papa pu ia ka inu ana o na kanaka, e apono ana la hoopii, a e papa pu ia na lahni e ae i hnna kuikahi ole ine kakou, a noi mai e waiho ma ka papa. A];omoīh. Iloike mai ke Komite Waiwai no ka olelo hooholo i waihoia mai e ka Hon. Pilipo, e aponoia ka hoopii a ke Kio e lioihoi aku i 5 dala no koua auhau papalua 'a. Aponoia. lloike mai ke Kuhina o ko na aiija e, iio ka olelo hooholo i waihoia mai e Kipikoua e pili ana i ka hoomoo ana i ka waea olelo moB uioaua mawaena o kakon a me na aina e. Ua loaa mai i ke-Kuhina, he palapala mai keKuhina Koho mai ma Wasi,netona, e hele ana oia e halawai me C VY- Field, kela haole hoomoe waea kaulana, « hapai no ke kumuhana o ka hoomoe ana i waea olelo moe moana. Olelo Ilooholo me na Bila. Na Kaulukou he olelo liooholo e kukuluia ke Kia Iloomanao o Kameliamelia I, mauka a,mamua iho o ke alo o Aliiolaui liale, ma kahi o ke kumulaau kamani e ku uei. Aponoia. līoolaha mai o Keau he bila e hooponopouo ai no ka hookomo aua mai i na pake, a me ka e hoololi ai ī ka pauku 20 o ke Kumu^auawai. lloolaha mai o Kaai he bila e hoololi ai i ka pauku 924 o ku Kanawai I\ivila. Ma ke kapaeia ana o ua rula, ua lieluhelu ia J<a Uila no ka manawa mua loa. Ilehihelu mai o Hanuua no'ka mana\va mua Ik' bila e huoioli ai 1 ke kanawai e

pi|> ana i,ka »uh>i; 'uoloholoaa,* c hooloUaH na p t uta 461 497 « Kivib. Waihoia malalo 0 t>a mlm īleluhelu mai o 3s f awahi he olelo hooholo, 0 hoiko 111 :\i ko Kuhioa IfnīwaV 'ina paha he nila 0 papa ana i ka hooill a«s inai i na nkana nm na awa « tte, ko aeia 0 ka Luna Dute «wa 0, kiola aku i w ukana o ka mokn ma. ia a\v*a. Pano ka Loio Kuhina, aolo. e aeia na moku 0 11 a aina 0 Imoih m& na awa i a« 010 ia e ko, kanawai, Hoolaha mai 0 Kalauh mau bila 0 hoololi ana i ka pauku 50 0 k» Kumukanawai, a 0 hoololi i ka paakn 480 o ke hanawai I\ivila, ae hoololi i„kf pauku 29 0 ka mokuna 41 0 ke Kanawai KaraiMa ko kapapia ana ona ru'a, ua heluhelnia ka hoololi i ka pauku $6 o ko Kumukanawa;, e pili ana i ka uku 0 na Lunamakaain.ina, ma ka hōololi ana ika 250 dala, a ii hookomo i 5 dak no kela amo keia la oke kau. Waihoia malalo 0 na mla. Ma ke kapaeia ana 0 na rula, ua heluhelu mua mai o Kalauli he bila -e hoololi ai i ka pauku 480 0 ke Kanawai Kiyila, 9 pili ana ika auhau kino. Waihoia malalo 0 na rula. Na Haua o ka la. Ileluhelu akoluia ka bila e hooponopono ai i ke kuai ana 0 ka awa,"a aponoia. Ileluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i ka pauku 3 0 ka mokuna 41 0 ke karaimae »ili ana ika waiona. Hooholoia. Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i ka pauku l 0 ka mokuna 41 0 ke Kanawai Ivaraima. Hoooioeia ma ka papa i hookahi hehedoma. Heluhelu aluaia ka bila e hoololi ai i ka pauku 1 o ka mokuna 5!) o ke Kaiiawai Karaima, e pili j>na i ke _ola 0 ka lehulehu. Wailioia ike Komito y/ae nona na inon, Nahaku, Gibson, Kapena, Wildei' a me Ilanuna. ( Ileluhelu aluaia ka bila e hoololi ai ika pauku 47 OiJke Kana#ai o 18*<T, ana i"9«ln)ra hana-no ka k; a ē utu kl'hakuhana i 10 kenela no kela a me keia bora hana oi aku Waihoia ike Komite wae nona na inoa,Lilikalani, Kalua, Kaunamano, Wood rae Pilipo. Iloopanee ka hale. Ea Hana 16—Poalna, Mei 18, 1880.Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana. N"a Palapala Hoopii. Na Wahine mai Hilp ho.okauia ka auhau a na haku aina e hookpuinaha wale nei i na hoa aina, waihoia i lee komile kupono. Na Keau mai ka poe hoolimalima kaa mai 0 Honolulu, e hooponopono hnn īa na Tula 0 na kaa holo' lealea, waihoīa-I ke

komite kupono. ! Na Kunuiakea mai Kalihi maiaolee kii ke aupuni ika al o ke.kahawaii o Kalihi, waihoia i ke komite kupono. j jja Ka Kipikona mai na pake mai 4000 e auhauh i $1 00 no kela a me keia pake ūo ke kukulu ana i halomai. no Ikkoa'iloko o keia aupuni, waihoia i ke komite kupono, Na ke Kuhina Kalaiaina mai Kalihi mai, e noi mai aaa e noonoo pono ka hale na dal a kupono e paa si ke alanui o Kalihi, waihoia i ke koqiite kupona^ Na Pilipo mai a Haalou mai i ,184 dala ke koena o kona uku lawe leta, waihoia i ke komite kupono. Hoike a na Komlte, Iloike mai o Kipikona i ka hoiko a ka. hapa nui o ke koraite .o na ahahookololeo--10 no ka paewaewa, o ke James Wood, waihoia. mai imua o ka haje e ka hapa nui o ke komite i na.mea e pili ana i ka la koho me ke noi Inai naka hale e noonoo a hooholo e like me ko lakou nianao, mahope o ka hoopaapaa ana o ka hale, ua noi o Pilipo e hoopanee lōa i ka hoike a ke koruite a e apono aku i ko James Wood kohoia ana, hoohōloia. Na Olelo Hooholo me na Bila. Heluhelu mai ke ahi Matina no fea manawa mua he bilae hoololi ai i ke kanawai mawaena o na haku a me na kauwa. waihoia maialo o na rula. lieluhelu ruai, o Keau no kamannwa mua he hoololi i manaoia no ka pauku 20 o ke kumukanawai, waihoia malaloona rala. Hoolaha mai o lioapili Beka he bila e hoololi ana i ka pauku 1331 o ke kanawai kivila. Heluhelu mai.oia no ka manawa. niua he bila e ae ana i na kaoaka Hawaii e īnu ina mea inu nawaliwali Waihoia e pai Iloolaha mai o 2s"awahi ,he bila e hōolo--11 ana i ka pauku 384 o ke kanawai kivila. lleluhelu mai o Kalauli no ka maaawa mua he l)ila e hoolo'li ana i ka pauKu 20 o ka mokuna 41 o na kauawai hoōpa'iTara ima, Avaihoia nrilato o naTūla. Ka iiana o ka La. Heluhelu aluaia ka "bila e hoololi ana i na pauku 1118, 1119, ame U2O o ke kanawai kivila, no ka hiki ole mai o ka mea nana ka hila, na hoopanee ia a, siiki mai Helnheln akiaia ka bila e hoakea ana i ka mana o na laikini loio ma na ;£ha malalo, waihoia ho ke kakau poepoe': Heluhelu aluaia ka bila e laikini anA i ka opiuma, waihoia ma ka pnpa. • Heluhelu aluaia ka hila e hoololi ai i ka pajjku 4] 9 o ke kaoavai kivila oiai e hoopaapaa ana, ua hoopmee ka -hale a noho; hou i apvpo.