Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 23, 5 June 1880 — Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880. [ARTICLE]

Moolelo o KE KAU AHAOLELO O 1880.

La Jlana 24—Poalioia, Mei 28, 1880. Halawai ka halō o like me ka hoopanee Na Palapala Jloopii. JTa Wahine raai Ililo mai, i alanui kaa mahu mai Ililo a i lialuaopele. Waihoia i ke komite kupono. Na fee 'hi Matia mai Kau mai, l Aole ae i Laikini kuai rama no Kau. 2 E hoomauia aku no ke k&nawai e kau nei. Waihoia i ke komite kupono. Na Keaa mai liohala mai, i 2 lunamakaainana no ka apanao Kohala. Waihoia ma ka papa. Ma ke noi ua haawi ia aku i manawa hou no ke komite wae no ka bila opiuma. Na Oielo Ilooholo me na Bila. Hoolnha mai o Nahaku he mau bila. 1 E hoopau loa ana i ka auhau kino. 2 E hoololi ai i ka pauku Ull o ke Kanawai Kivila. Na Hana o ka La. Heluhelu aluaia ka-lula e hoololi ai i ka pauku 388 o ko Kanawai ffivila. Waiho ia no ke kakau poepoe, a e heluhelu akoluia ma keia Poalua ae, Bfa ke kapaeia ana o na rula ua heluhelu mai o JW Kalua he olelo liooholo e kauohaia aku ke Kiaaina o Oahu e paikau ia na koa kumau i ka wa a na Hoa o keia Hale o hele aku ai e tfana i ka hale koa i ka ia apopo. Hooleia. Heluhelu mai o Pilipo he olelo hooholo e waiho aku ka Hoike a ke Komite Waiwai, e uaahi 3. e paiia maenua o ko lakou lawe ana mai imua o keia Hale. Hooholoia. Ma ke kapaeia ana o na rula, ua heln. helu mai o J Keau he hoopii mai Honolulu mai he 17l inoa, 1 E aeia na kanaka Hawaii e inu i ka rama. 2 laa aole, e hookapu loa ia rama ma ke aupani Hawaii nei. Kapaeia na rnla a heluhelu mai la o S K Kupihea he olelo hooholo e kauoha ana i ka Loio Kuhina, e hoike mai i ke ano o keia huaolelo "Hoaaina," imua o keia Hale, Hoopauee ka hale. La Hana 25—Poakahi, Mei 31, 1880. Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 1 auīna la, e like me ka hoopaneeia ana, ka mea hanohano C H Bihopa ma ka noho. Pule ke kahunapule. Heluheluia ka mo« olelo o ka halawai i hala, a aponoia. N"a Palapala Hoopii. Na Wood mai Kohala mai, aole e ae aku i laikini kuai rama malaila, a o na kanawai e hoohaiki ana, e hoakeaia akij, a e kapu pu me na lahui e ae. Waihoia i ke komite kupono. Na 61eudon mai Makawao mai, o ioo» puuia ka Luūakanawai Apaua o Makawao a me kona noho Luna Kula ana. Hoihoi hou ia. Ka Kahulu mai Waialua mai, aole e kuai na kanaka Hawaii i ko lakou mau aina i na kanaka o na aiua e, .a pela pu tiō hoi e papa pu ia ai ka aina o na haolē i hookupaia. Waihoia i ke komite knpono. Na Kaunanaano mai Hamakua mai i hookahi a oi ae laikini kuai rama no ia apana, Waihoia i ke komite kupono. Na Uanuna mai Hana mai, e kuai aku na Konohiki i ko lakou mau aina tne na hoaaioa wale no, a o na AinaLeialii e kuaiia aku me na Konohiki, a e papa pu ia ke kuai ana aku i na aina aupuni. Waiho I ia i ke komile kupono. ! Hoike a na Komite. j Hoike mai ke komite waiwai no na pa« lapala hoopii elua. 1 Mai na wahine baole mai o Hoūolulu, i puu dala no ka hana ana i Halemai no ka poe ilihune o pa aina e mai, ua hooholo ke ko'mite i 5,000 elaia o na loaa o na haole o xia aīua e e noho ana ma ka Halemai, oia ke haawiia aku. 2 Mai na pake mai o Honolulu nei, e auhauia na pake mai na aina e mai 5 ko lakou wa e komo mai ai i keia aapuni. Ua manao ke komite he kanawai kapakali keia, e hoopanee loa. Hoihoi hou ia ka hoike i ke Komite. Hoike mai ke Komite Hoonaauao i baawiia e nana i ka Hoike a ka Papa Hoonaauao, a me ka hoopii e noi ana i Kula Olelo Beritania no Kona Hema. IJa roa» nao ke komite e hoakea aku ka Papa Hoonaauao i ka ho&laha ana i mau E nla Olelo Beritania." Aponoia. Na Olelo Hooholo me na Bila. Hoolaha mai o Kakiua he mau. bila. 1 E hoololi i ka Pauku 480 o ke Kauawai lvivita, 2 E hoololi'i ka pauku 0 o ka inokuna 13 o ke kauawai hoopai karaim«.

Ma k® kapaei» aoa o na 1 u«, Helalielu n»tta tnfli k oia ī ka bili e hoopau ana » ka pauku 480 o ke kanawai kivila, oia hoi, o hoepau loa i ka aahan ldno. Waihoia malalo o na mla, Uoolaha mai o Kaholu h.e bila e hoololi ai ike kanawai o pili ann ina palfrpak ae-liko ma ka panku 1417. 2 J3ila hoololi ike kanawai« hoololi aoa ike Jtana. wai ehoololi ana i 'ka paaku 1423 i apo. noia i 1872. Hoolaha mai o Kanlukou he tyla e h6ololi ana i ke e pili ana i ka aila mahū. Na Kaanaana he bila e-hoololi ana i ka pauka M o ka mokuna 5S q ke kanawai karaima. Hoakaka mai ka Perestdena ua noi mai ka Hon. Nahakn e hookua aku iaia e noho i hookahi pule. Hpoknaia. Ma ke noi a Kipikona, ua kohoia o Kupihea ma kahi v i £una Hoomaln no kokahi komite wae. Hoolaha mai o Kaanaaoa he Mlaehoololi ana i ka pauku 486 o ke kanawai kivila e pili ana i ka auhau kula. Heluhelu mai o KalanPi he hilaehaawi ana i laikini knai bipi ma na apana a pau. "Waihoia malalo o na tula. Na Hana o ka la, Heluhelu aluaia ka bila e haawi anaj na kanaka īīa-waii e inu i na waiona i kaupalenaia ko lakou ikaika malalp o ke, 19Jdegere o ka' alakohoīo. Waihoia ike koraite wae, Kalua, Bajcer, Aholo', Kaulukou me ke 'lii Ake. Haawi hoa ia i manawa no ke koraite wae e pili i ke Kula o Keoneula me ka Haleepai iPapule. Ma ke noi na a'eia aku o Hon. Kalaa e noho no kekahi mknawa aku. fioopanee ka hale. La Hana 26—Poalua, lane 1,1880. Halawai ka hale e like me ka boopane<= Na PalapalaHoopii. mai ka PereBideua ,he hoopii mai'na haole o Wailnku, a me Makawao e noi ana e papa ia na pake i ka inu rama e like me na kanaka Hawaii. Waihoia i komite kupono. Na Kunuiakea mai Sfanoa mai, e noi ana i 9,QQO dala no. ka hana ana ike a^a A u ' o Manoa. Waihoia i ke ,komite kupono. lfa Hanuaa enai Koolan, Maui niai, e noi ana, aole e kuai hoohnihniia ka awa, a i hapalaa dala.ke kamukuai no ka paawa. Waihoia ma ka papa. JSTa G N Wilcox mai Koloa a me Lihue mai e hooponopono ana i ke kanawai* hooiaiki ai i na kanaka Hawaii 'a ma-na aupuni i haoa kuikahi ole me kakoe. Waihoiai ke koraite kapono. NaKupiheae noi anai 1000 dala oo ka Lana ana i ke awa ma Pukoo, aiaian kula haole no Molokai. Waihoia ike komite kupono. Na Kupihea e noi ana i 800 d?Jai n,wapo ma ka muliwai o Haiawa, Molokai. Na Olelo īlooholo xne aa Bila, Hooiaha mai o Kalauli he hooloii ao k& pauku 31 oka mokuoa 38 oke kanawai karauna, a noi pu mai hoi e kapae i na rala, a e heluheluia ka bila qo ka mpn*. wa mua, aponoia. 1 ka wa a ka ahaoielo e, halawai aaa hiki, mai ana Jca elele aia Moi me kekahi palapala memouala e pili ana i ka laina moknshi o Kina. Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e -waiho ma ka papa, Aponoia. Na Kaulukou e noi ana o ka hana a ka hale i ka la apopo, oia ka hapai ana i ka bila haawina. Aponoia. Na Hoapili e noi ana i 15,000 i mea e hoouna ai i kekahi mau keiki Hawaii i na aina e, e ao ai i na haua e pomaikai ai ke aupuni Waihoia ma ka papa. Hoolaha mai o Kakina he hoololī no ka paaku 1 o ka mokuna 5 o ke kanawai ka-i-aima, e pili ana i ka pepa pili waiwai. ■ Ka K&kina e kauoha ana i-ka Loio K>fhina e palapala koke ak.u i ka makai nui o Kauai e hele ae e hooponopono i ke alanui makai o Kēalia,-no ke pani ia ana o ka puka. . Na Keau no manawa raua, he hoololi no ka pauku 198 o ke kanawai kivila. Hoolaha mai o R W' Wilikoki he kaeawai e hoopau ai i ka auhau kula, kino, alanui o na makua mea keiki lehulehu ;.a he hoololi hoi u,o ke kaaawai e pili ana ika nuhaa lio. Hapaiia ka noonoo no ka olelo hooholo e pili ana i ka ninau no ka hoa aina.' Waihoia ma ka papa. Na Kahula no ka nianawa mua he kanawai e hooponopono ai i na hora hanā i he la bana. Waihoia ike koini. te kupono. Na Kohulu no ka manawa mua he.hoololi no ka pauku 1423 o aa kana,wa kivila.

'o G N Wilikokf lie bila e hooponopoho ni i ka 'inahele ana i ka nku hoopiH ka ine'a iaanii i hoopii. 2 E hoohai&ui ai i kekahi inaii oihana aupunī. iJa Hana o ka La. Helahlelu akpluia ,kj» bila e kanawai 0 hoololi ai i ka ( ,pauku 33,8 0 ke kanawai kivila, e pili ana i-na kai lawnia. Poe hila, pa, Kuhina JMKapena, S K Kaai, na alii' P Kanoa, H A Kahanu, Ake, J P Paiker v Mott Smitb, H G Rhodep, J 0 DominiB, W T lānnin, S N Caßtle, C II Judd; M Kaunainano, J Wood, A Kalnuli, 1 G N Wihkoki,' S K Kuapuu, T Kakiiia, Kahapula, B K Kupihen, huina 2i2. Eia ka poe ma ka apono ika bila, | ku alii J E Busl); Kunuiakea, Hoapili Beka, Keau, Kalama, Kauhikou, Kaanaana, Kahulu, AUolo, Kalua, K W Wilcox Glendon, Ilanona, Nawahi, Wahine, S W Kaai, S K Mahoe, huina 11. Hoop#nce ka Hale. La Hana^)—Poakohi, luno 2, 1880. Halawai ka Ahaolelo 0 liko me ka mea mau. Na Palapala Hoopii. Wniho mai 0 Kimo Polekane mai k'a ahahui keena buke tnai i aina no lakou. W aihoia i ke komite wae, S G \Yilder, Kaptina Koke, Kimo Pelekane, Kahulu, Nawnhi. Na Knanaana mai Ewa mai e ae ia na kanaka Hawaii e inu ika rama. Waiho ia'i ke k6mite kupono, Noi mai ke Kuhiiia Kalniaina e noonoo ia ka "memon'ala a' C C Moreno, ke hiki aku i ka wa e noon'oo ia ai ka bila haawina. Noi mai o Aholo e heluhelu ia ka memoriala imua o ka hale i keia wa, aponoia. Waihoiaike komite wae, Kaulu kou, Hanuna, Pilipo, Kuhina Kalaiaina, Kapena Loke. iloike a na Komite. Hoike mai ke komite malama ola, e hoopanee loa ia ka palapaia hoopii e noi ana i mau haleinai lepera ma na moknpuni. Aponoia. Eeluhelu mai 0 Kapena Loke ka lunahoomalu 0 ke koinite malama ola, he kanawai e pili ana i na laau. iapaau no na pnahana malalo o na haku hana a me ka poe i'ihune. Heluhelu hpu mai no boi 0 Kapeha Loke he kaūawai e hooponopono ai i ka noho ana o na paahana a mea e ae paha ma ke ano uiaemae. Waihoia ike komite kupono Hoike a na Komite wae. Hoike mai 0 Kaunamano ka lnnahooxnalu o ke komite wae i kohoia no ka noo noo ana i ka bila e hoopōnopono ai i ka ohi ana o na auhaa a waihoia i ka lioia o ka Loio Kuhina. Aponoia. Hoike mai o Kēau i ka hoike a ka hapa unku o ke komite wao no ka bila opiuma a waiho mai na ka hale e noonoo. Waihoia ma ka papa a hiki mai ka hoike a ka hapa nui. Na Olelo Hooholo. Na PiHpo e hookomo ia ma ka biīa haawina na dala $3 »- Waahila, i «uhau papalua ia ma kela makahiki. Waihoia ma ka papa. Na Kakina e noi ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoike inai i na dala o keia kukui hou e a nei ma ke knlanakauhale. 2 A ehia 1» dala no i& mea. Malalo oka pane ana a ke Kuhiūa Kalaiaina, na hoihoi hon ia ka olelo hooholo. Na Han» o ka La. | Hēluheln aluaia ka bila haawiūn, a noi mai 0 Mott Smith e heluhelu ia ma ke poo, waihoia ka bila imua 0 ka komite, o W T Martin ma ka noho. No ka Moi t45,00Dj hooholoia. No'ka Moiwahine, $6,000; hooholoia. No ka Hooilina Alii, ®6,000j hooholoia. Pnukn me Kakauolelo, 5,000; hooholoia. Ni lilo o ke aloalii, $10,000; hoopaneeia. Hoopanee ka hāle.