Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 24, 12 June 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI! [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KA NAITA ROKEKILA HINEDU. KE KOA PUKANI! O NA AU POULIULI!

MOKUNA VIII. HELU 64. Ktt aloa ; OKE Aapuni elsolīiboi,e nholamau aDu ka ea i oi p«-tausam aku koDa wela mamuaoko ka imu ahi eoaeaa loa, a he mau tatißßūi den»gona ahi ke kiai udb i ka maluhia oia aupuni. Aole hemea o)a hanu e ae ualailn, a ua kapaia ia aupnni "Ka Lobo Abi Eoaeoa o ka Aiūa PHhuohao." 0 ka ha mai o ke aupnni, e Doho maa j ia ana e ka uwila, a e hoolele pon an» ia m'ea weliweli i kona maa mananaaoa alelo he man milioua ma o a maauei, i kela a me keia eekooa. 0 ka limi mai, aia mnloila kahi i noho ai ke kanak» ntmui Po, ka Joa ole o ka ikaika, » o ka mea i loaa do loko mai 0 ka bua i hnoan j» e ke deregona wahino Muta, ke «ka» wahine kaulaoa e noho aoa ma ke aloalii o na makua o Poipe. 0 ke ono, oia ke aupnni e rhi ana i ke anpuni o Poipe, a m« kona hale kakela kupai«naba, aia hoi mawaho iho o koia.aopani, m» ohi ia iho e kekahi ohu pouli loa i oi aku kona koikoi aaamua o iakahi po pouli i ikeia, a pela e nalo lolookon ai ke aupsni eono mai oa maka aku o na mea ola e ae. Aia hoi ma kekahi aouo o ua aupuoi la ka puka feomo eehia a weliweli, kahi e hiki o le ai 1 kekahi mea me kona lble poo oie aua aka a nu iloko o ka muliwai ahi « kahe aōa a pnni ua auponi la ma ka aoao maloko. Aia hoi ma ka bi i ku makaukan ai kekahi hiena uui, oooa na poo be 16, a i hiki hoi ke hana i na hana mana ho oui. O ka hiku o na nupuni, axa no malaila i feu ai ka hale kakela pahaohao o ke kupna Poipe, a o ka lua ole hoi ia o na aupoui noni, ma k% honda a pau » m a ka lawa. Eia i keia Tahi i hoopaa pio ia ai ka Moiwahine Milolika, ka mea nona ku ueh«o & Eokekii» e hanu aku nei. Mai koaa wa i hiki aku ai ia aupani K hiki mai i keia manawa, ua hoopaaia la la, a ilaila oia e hoehaia ai e na lua-

hino he eb», no kooa hoole «na aole e hooko i na mnkemnke eleele o ke. kupna Poipe. N« keia in»n limliine e lmhuu uku i»ia me na owili k»uln i ho-u. ia iloko o ktt w«i pnftkt»i, a Liki i kona mnule ana a wniho a uouke, aloila, e hanui mai no kekahi o lnkou i kekahi Ihiiu hoohiamoe, a pela iho la e loaa- ai he wahi maha pokolo iaia. E na makamaka, ke ike 66 la no kakou i na ano o nn aupimi o Poipo,—kouo upo m«oli—a me knua moii mea i hnua aku ai i ke Aliiwahine Milolika, ūolaila, maouei e waiho oi- kakou i ke kamailio an« nona, a e huli ae kakou a imi aku ia īlokekila. MOKUNA IX, A lie tn«« pono hoi. I u& 'Ll ke \mi Ia Eokekila i hela mai »i, ua hoi»umoe mai la oia maloko o kekahi keeua 0 kau wahi halo auo pili kuaainn, i kona moe aua a ao ia po, a inia hoi i unuu pono ae ei i ke ano o kahi rumi aua i c»oe ai, ua bu 110 i ka maikai a uie ka mikioi na mea a pau o loko, nka, hooknhi nae aua mea i pahaohao loa ni o kona ike ana uku i kekahi pphu hao nui e ku mai aua mt\ kekahi kihi o uu wahi keena la, aia hoi maluoa pono ae o ua wahi pahu la, e kau mai ana na huaole--10 "Mai hoopn a lulau i keia pahn." la wa heie aku la ia a makuikai pono iho la kona mau maka i ua wahi pahu lu, n iaoei oia pu kahea a ka mea hakū "E ahn ana Rokekila, I ka niao o ka pahu hao ? E ana ana i ka lon, I ka laula iliwai like." laia e kilohi ana ma o a maanei, ike iho la ia he sila nui e umu ana i kekuhi rina poepoe, a hoouiaopopo iho la ia, o kahi ia e haki ae ai a hemo ke paui. A pnu kana naua aua, hoi mni la ia a noho iho la maluna o kekahi nobo laau, a iaia e nanea ana, komo ana ka haku mea hale, me na lielehelena nno e a pi. Im pihoihoi, pHne mai la oi.i: "E kuu makamaka—nani kuu poīna ia ce 1 ka po nei. Aole au i hai aku in oo uo kela wahi pahu hao kahiko e ku mai'lo. He mea maopopo paha e pahaohao ana kou noonoo uo ia mea, oiai, ke ike aku le no oe i kela mau huaolelo e kuu mai \t , a ha mea hoi in na kou naau e oiunu ibo ai, heaha la ke kumu i kau ia ai ia mau hua malail». E ka makumaka, aole no au i ike i ke kumu, aka, o ka'u i lohe ai mai ka mea mai iain keia hule mamua aku nei, he wahi pahu kopaianaba loa ia, a ku no i ka hoomaka'uka'u, oiai wahi an», he uui na manuwa 1 hali ia aku ai ia ma kahi e, eia nae ua ike ole ia kooa wabi o ka hoea an? ae aku bou ana do malaila. I keloihi lu, kiola ia aku laiailokoqka uiuliwai a ike ia koea piholo ana, eia oae i ka hu--11 hoi ana nial o ka mea hale a kouio hoa mai iloko nei, ike hon aku la no oia e ku mai ana ua wohi pahu nei. Nolaila, ua kakau ae la ia i kela mau hoaolelo. Oia la, i lohe oe, e kuu makamaka. Auo, e hele mai no ka aina kakahiaka." la wa puka akn la o Kokekila me ka haku bale, a hiki ma ka papaaina, a malaila i halawai aku ai ia me na kanaka he uui, me he mea la f he mau kamahele la no hoi lakou mai ua wahi mamao mai. I ka pau ana ae o ka paina kokahiafea, ua hoolauna mai Ia kekahi kanaka aoo iaia nei, me ka olelo mai, "Ke ole au e kuhihewa, ua ike mua au i kou mau helehelena ī A ke manao nei an o Sir Naita Rokekila JHinedu no keiu." "Eal Heahakeia? o£ifaaueikeia, ka mea i plelo ia ka Bea Keokeo ? N«ni ko'u hoohewahewa ia oe. En. e hai mai, heaha kan eonei'?" wuhi a Rokekila, i kamailio aku ai me ke kahnhn. "līe oiaio, ua hoohewahewa oe ia'ū e ka Naita, aka, aole au i poina ia oe. o*vau no o Kifa, kou hoo'loha. No ka'u hanaihiki mai ai ianei, miimuli o n« kauoha a ke Aliī Kiaaina Eud a la."—1„ manawa huki mai la oia inai kona poli mai i kekahi owili ioihi. i owili n 0 0 waho mo kekalii lole ailina nani loa. A mamua ae o kona haawi aoa mai ia mea iaia ne-i, hawanawana mai 1« oia i kona man-pepeiao, "Eu haele aku kaua i kou rumi, a iiaila au e hoike aku ai ia oe i keia wahi ukana." la manawa lele aku !a laua a kotno akn la iloko o ko Hokekila keena; a mnrnua ae o ko loua uolo ana iho malnna o na noho na puiwa se k na Beu Keokeo nei, haikea ino mai la kona helehelena, a haalulu ae la koiaa lima. Nohoiki iho laia a liuiia, alaila, w O . he ae la ia i kekahi Wuhi owili ilihipa i i sila ia me ka hoailona Moi. Akaa ae la hoi keia i ka wHpa, a ike iho la i na olelo o loko oun ojvili 1«, he mea e ke ano e o kona hiona, eia nne, aole he mmi nanaina o ke kuomahu kai kikohu āho maluna oia nei, aka, he noe uo ka hauoli. Aole i pa il.