Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 24, 12 June 1880 — HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII OTTO! KA NAITA OPIO O GEREMANIA. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO KE KEIKI ALII OTTO!

KA NAITA OPIO O GEREMANIA.

MOKUNA XI. Helu 18. WA no hoi, hemo ae la ka pahikaua a ua tmita la iwaho, a pane mai la, Aole e lonn maaluhi walo aku ana keia ia oe, oiai, «a lawe oia ia'n i Uane nmia, a pela hoi au iaia i wahine ha'u. Nolaila, heaha kau olelo ina ua makemako ia kou kaikuahine e kou konoliiki aiua. Aole aiiei ou ike, owau no ka naUa o Ekekona ? I nei wa paue aku la ka opio, Iloko o Ica niunawa pokole, e lilo ai oe i akua lapu no uu wahi la, ina aolo oo o liaawi mui atia i kuu kaikuahine. Ia iuanawa, liahau aku ]» kn naita iaia nie kana pahi, a o ka hoomaka iho la iio ia o ka hakaka weliweli. Ia wa | ?ioi ike aku la au i ka li?do opio e hina , ano maule mai aua i ole wale no e paa i ku lima puikaika o ku naita e | a]io ana ma kona puhaka. I ko'u ikeana aku i keia mea, ua oili j aku la au mai ko'u wahi e pee atia, a I akaikaiae la au i ka'u pahi a hahau aku la maluna o na kanaka e alu mai j aua i ke kawlia. Eia nae, ua ku uiai la no lakou imua o ka maua mau hauna pahi ikaika nitj ka wiwo ole, a mai ane pau ole no nēi paio ana a makou me | ka hahana, aka, ia wa koke no (ea, o ke akua no paha kai ike i ka mea e hiki niai ana) oiai, iloko o na haualaoa a makou e hana nei me ka makou uiau mea eha, lohe aku Ia makou i ka uina o kekahi puka aniani, i weheia ma kekahi aoao o ka hale kakela, a na ia mea i kono nmi ia. makon e hookaulua iho a e nana aku hoi heaha la ka mea a makou i lohe ai. Auw«, ike aku ]a makou me na puuwai i piha i ke ano weli ilihia, e ku mai ana ka wahine Dunida iloko o kona hiehie nui, a oiai hoi ka mahina e pepa pono iho ana maluna ona, a ua hoaahu ia hoi ua lede kamahao la me kekahi holoku aiai, e like me ka hau i uhola ia ae maluna o na kula. I kela manawa, ike aleu la makou i kona kaikai ana ae i kona lima akau a o pololei aku la kona manamanalima kuhi i ka ponaha lani uliuli nialuna ae kahi a na hoku liilii e niuiki iho ana. Ia wa, holo inai la ka ilihia i awiliia me ka eehia, a puliki ae la i ko makou mau aakoko, nolaila, ua like makou me na apahu i kakia ia iho a paa i ka honua, oiai, ua ku iho la makou me ka oni ole, a pela no hoi ua lede la. A liuliu iki, lohe iaaku la kekahi mea unina me he nei, la na ka hekili ikaika, a maiwaena mai o ia mau leo paapaaina, hoene mai ana kekahi leo wahine, a poha mai la kekahi huaolelo, Ua hewa loa oukou a pau—hookahi nae o oukou he malihini, o kona inoa o Hiredigena vou Likeueraida. He hoahanau ia no'u, he mea pono hoi nana e lawe mai i ka lede i o'u nei, a o oukou hoi a pau e hoi aku me ka maluhia, a iloko o na la ekolu, e hele mai ai ke kaikunane me ke kano hoopalau a keia lede i o'u uei. Ua hana ia ae la e like me ka u» lede la i kauoha mai ai. Eia nae, ua uwe w s lenia iho la ka lede opio, a ua naunau iho la na kui o ua kavalia la, aua puai mai ia ka eim o ka inaina ma konu mau maka. Iloko hoi o ka lai hakanu e uhi ia'iho ana maluua o inakou, tia puheē ae la aa »iea a pau, a koe iiio la an me ka ledo opio. Aia wa la'we aku la iaia ika hale kakela. No ke ano o na mea a'u i ike ai ma keia hale kamahao, e kuu pokii, aole e hiki ia'u ke hoike aku nm na olelo i>ahemahema a kanaka, a he mea makehewa palo no ke hoike nku; no ka rnea, ina o ka'u mea e liahai aku ai, aole ia e lawa

aua ke hoakeiv ae \ ko kaua mau noonoo ana t\ iko aku i ko kupaianaha lua 010 o ua niau nivrt la. I» u i hiki aku ai mo na ledo, nolo no i a(? ua waliine kupua ia ia'u e komo aku iloko o ka halo, aka, kauoha mai la oia ia'u e noho • iho ma kau wahi keena ohuku e ku ana ma ko ulo o ka puka koiuo, nio ka panai aua uiai i' na huaolelo, e like me nei, E loaa ana he hooliahala mnnawa oluolu ana ja oe mawalio nei, no ka mea, aole ia makou na kuaua ino loa. 0 ka mea wale 110 i iUeia i kela a me keia wa, ma ke ano kuaua, he mea lelehima liilii wale iho no, a ua hoeloelo wale iho no ia mau huna wai i ko ka ilihonua mau mea kupu, me ka liooliepe ole iho i kekahi olao mauu hookahi. I keia manawa no, huli aku la ua Duruda la, a kamailio mai la i ka lede opio, Ua like Ijau uwe ana me keia ano ) kuaua, a o ka panina auanei he pukana la hauoli i kakahiaka, iloko no o ia wa, aneane pau loa ae la ka uwe ana a ua lede la, iaia i nana aku ai i na na oluolu o ka wahine kamahao, oiai hoi ka malamalama mahina e olino pono iho ana maluna ona. i Ia wa, u komo aku la laua iloko alo- | he maopopo aku la au i ka hoene kohaihai aoa mai a na ohe puhi a mo na vaiolaume, mo he mea la ua oili mai keia mclodia mailoko mai o kekahi keena mehameha. Lohe maopopo aku la no hoi au me ke kahaha nui i ko ka lede opio hoonipo ia ana aku iloko o kekahi hiamoe kulipolipo e keia melodia kupua. Mahope iho, puka hou mai la ua Durnda la me kekahi kuoho gula ma kona hma, a ua hele hoi a piha pono i ka waina, a me kekahi mau mea ai maluna o kekahi mau pa dala liilii. Noho iho la no hoi ua lede la, a hahai mai la i kona pili i Vo kaua makuahiue, a hai mai la no hoi i ke ano o kekahi mea huua, i lilo he mea kuuna iloko o ko lakou mau kupuna, a me kona noho ana malaila, a wahi a eona nooaoo, ua kohoia paha oia i hoku malamalama no ia aina ahiu. Ua loioa kana maa moolelo o ka hahai ana mai ia'u, a ua kamahao no hoi; a ua aneane no hoi e pau ia po ia maua i ke ala ia. Ua nui loa na manawa a'u i ike iho ai he hakui maeele o ka makau, e kokolo ae ana ma o a maanei o'u; a me he aha la la hoi, kupu hauoli mai la na manao iloko o'u, a me he mea la aia au iloko o na puili pumehana a ko kaualuaui makuahine, a oia iho la ke kaao ana i hai mai ai ia'u. Mamua ae o ka wehe ana mai o ke alaula o ke ao, haalele mai la ua Duruda nei ia'u, me ka olelo mai, Manao au, e loaa ana ia oe lsa hauoli o ka hookaulua amv iho. ianui, a hiki i ka hooko ia ana o na hana o ka po nei, a ua palekana loa hoi oe, oiai ma ko'u kaianlu nei. laia i hala aku ai, ua hiamoe aku la au, me he mea la, aia no au i na la o ko kaua mau la opio, oiai, aole au i ike he wahi anu a ano e ae paha,aka, he lai pumehana wale no. I kekahi la, a me ka lua iho o ka la, ike aku la au i ke Durnda a me ka lede opio e holoholo ae ana maloko o na paia pa pohaku o luna o ka hale kakela, a iwaena hoi o na pua aiai loloa, no lakotfna moaui aala a'u e honi mau ana, ke ala ae o ke kakahiaka, la laua i hele \ ae ai, a inahope kiei inai Ia laua mawaena o na mawae o na ohuku pohaku, e kuku ana a puni ka niao o ka pa e hoopuni ana ia iuna o ka hale kakela. Ua nui no. hoi ko'u manawa i ike ai i ka lede opio e uwe ana me ka elmeha, a kalokalo wale ae la uo e hoea mai ke koa kayalia opio ana i aloha ai. Alaila, o ka wahiue kupua hoi, aole au i loh'e e hoomana mai ana oia i ka wahiue opio me na"htiaolelo, aka, nana wale aku la no oia ma kona mau 'niaka oluolu lua ole, ako ae la i kekahi o na pua nunui a me ia mea oia e peahi aku ai ma na papalina nonoula o ke kaikamahine, a i kekahi mauawa, himeni ae la ia i kekahi o na mele kahiko. A na ia matt ; hana a ua Durtida la e hoakakiiu mai i ha hoōuwe ehaeha aūa a ka lede, a olino mai la ka olu mahiehie maikaj ma kona mau helehelena, a mino aka iho la nt> hoii kekahi manawa.

I ka hala. ana ae o tia la ekolu, liiki i niai la ke kaikunane a me ke kano a ua lede la, e like no mo ke ano man o tia ! wahiuo kamahao la i hana ui imua o ka lede, pela no kana niau hana oluolu lua ole i hana aku ai imua o ua mau leanaka la, no ka mea, ina e hoomaka mai t\a man kanaka opio la e hoike mai i kekahi ano pilihua, a hoao mai e hoopukakn I m'ai i ko laua huhu a »ne lm iuaina, ala-! ila, e mino aka wale aku no ua lede kupaianaha la iaina o laiia, a pela o hehee aku ai na huaolelo inaina nmi ko Jaua mau lehelehe aku a lilo i mau huaolelo oluolu. 1 ka hala ana ae o na la eiwa, ua-pau ae la ka huhu a me ka huhu niawaena o ua tuau kanaka opio la, a ua noho laua me ka oluolu launa ole, nolaila, haawi aku la ua Duruda nei i ka lede opio iloko o ko hma lima. Aia hoi, ine ka helehelena hauoli launa ole, hele aku la ka lede opio mawaena o kona kaikanane a me kana kane a hiki aku la i ke knahu hoano, a mahope iho, ua nu'uo oluplu loa ke koa kavalia a tne ka kauwa i lilo ae la i aiau mea oiaio nb ka ohana hookahi. He uni' wale na ano hana a ka makuahiue hoahauau la o kaua i hana ai e like me ia ke ano, a ua lilo i mea kaao ia a wale waha e kanaka, a ua pono no ka lakou kapa ana aku o Mineterosa, a oia hoi ka naea hoouiaha ku i ke Akua. O ke kumu nui paha, no ka mea, ua hiki loa iaia ke. hoola a hoomama ae i ka puuwai i mai ia e ke aloha, a o kana mau holuolu ana hoi a me ka Hoomaha ana,aole i awiliia me ka inaina a me ka huhu, aka, me ka olu waipahe no. MOKUNAXH. O ka hapanui o na olelo a Hiredigena mahope mai, ua pili wale no i ka wahine kupua, a ua pii m«u ae la ka maikai kona ola kiuo, a maha mai la na uilani olalau o. kona manao. A mahope mai, ua ninaninau pinepine ae la ia no Hngo, oiai, ua ruakemake oia e ike aku iaia. He oiaio boi, ika wa ana hapauea la e ku aku ai imua kamailio mai la me ka leo oluolu a haahaa, a nonoi mai la i na kala ana aku a ka elemakule, no na kamailio uluhewa ana i hoopuka ai, oiai hoi na umii a ka fiva e kaomi ana i kona kino. Ua noho pinepine aku la hoi o Hugo ma kona aoao, aka, aole nae keia i liuliu loa, uo ka mea, i ka wa no i hoola loa ae ai ua naita nei, ua hala aku la oia iioka o na ululaau i ka uhai holoholona a aia no kona hoi mai i ];e awakea, a i ke ahiahi ano liula, a noho pu ae la ine Hugo e pakiaha waina ai. (J6le i pau.)