Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 34, 21 August 1880 — HE MOOLELO NO NAPOLIONA BONEPATE! KA OLALI O NA LA O FARANI! A o ka mea hoi i kapaia KA LIONA O KA ULULAAU! A ME KA WELI O KE KAHUA KAUA. [ARTICLE]

HE MOOLELO NO NAPOLIONA BONEPATE!

KA OLALI O NA LA O FARANI! A o ka mea hoi i kapaia KA LIONA O KA ULULAAU! A ME KA WELI O KE KAHUA KAUA.

MOKUNA Y,—HELU 27. Uhailoloaia na Ausetuuia. KA wa a iia puali o Napoliona ahihaka, ua hiki mua aku o Lane nia kela aoao, a o Napolioua kai ukali nku mahope ona. lloko o ia uianawa a Lane i a-e aku ai ma kela aoao o ke alahaka, ua hou ae la oia i kona mau kepa ma na aoao o kona lio e puiwa nei i na leo kupinai o na pukuniahi, a hiki iwaenakonu o na laina koa AuBeturia, a hopu aku la i kekahi pahu hae o na enemi, a kaha ae la e hoi hou aku i hope. Ia eekona no, ua ku mai la kona lio, a hanle aku la ilalo a make iho la; a owaka ae la na makakila he lehnlehu maluna o kona poo. Aka, me ka mama a me ka eleu lua ole, ua pakele ae la oia mailalo aku o kona lio, a lele aku la mahope o ka lio o kekahi aliikoa Auseturia a pahu aku la i kana pahikaua ma ke kua aku o ua aliikoa nei, a kiola aku la iaia iialo o ka honua, me ka lawe ae i kona noho, nona iho, a kaua hou aku la oia i kona ala a hiki imua o koua mau hoa. Nolaila, nmiloko mai o keia kaua kupaianaha a Lane, ua pepehi uku oia he eono koa o na Auseturia me kona mau lima ponoi, a ua hana ia hoi keia mea ano hou imua pono o na maka o Napolioua ; nolaila, ua hookiekie koke ia ae la o Lane. I keia wa, ua auhee aku la na Auseturia, me ka haalele iho iloko o ka lima 0 ka Olali i na koa pio he 2,000 me 20 pukuniahi; a e waiho lahalaha ana ilnna o ke kahua kaua he 2,500 o ko lakou mau hoa me 400 lio. Me he mea la, ua hiki pu aku ka huina o ko na Farani ia heluna hookahi me ko na aka, ua hoike ae o Napolioua ma kana palapala, he 400 wale no ka huina o kona mau koa i pau i ka make. Ma ka na Auseturia hoi, .ua hoike ae lakou, ua loaa ia Napoliona ka lanakila mahope īho o ka luku ia ana o 4,000 o kona mau koa. Aka, he mea i maa a i kuluma mawaena o na kahua kaua, ka hoike ana i na hoike hoopunipmii, a ua manao ia hoi ia mau hana, he mau hana ku i ka hanohano ma na kahim kaua. " O keia wahi opio uminmi ole," wahi a kekahi Kenerala Ausetnria, " e )>ono ia e pio, a pio hou aku ; oiai. owai ka mea i ike i na hookele kaua ano e e like me keia ! He hoike ana ia aole i ike ka hu[jo i na rnla oke kaua. No ka mea, 1 keia la, aia oia mahope o ko kakou mau laina, apopo, ma ko leakou aoao, ia la aku, aia hou oia mamua o ko kakou mau laina. Nolaila, o ke kue ia ana o 'na kanawai paa o ke kaua e like me keia ke ano, he mea hiki ole ia kakou ke hoomanawanui." Mahope iho o ka pau ana o ke kaua, ua hui like ae la kekahi o na koa kahiko o ka puali, a hookiekie ae Ia i ko lakou Alihikaua opio ma ke ano lealea, i ke kulana Kopala (corporal.) Nolaila, i ka wa i ike hou ia akn ai o Napoliona maluna o ke kahua kaua ; ua hooho lokahi ae la ka puali me keia mau huaolelo: "E ola loihi ko makou Kopala Uuku." Mahope iho o keia, ua lilo oia i kia hoomanao no kona mau koa. Aole no hoi i nalowale keia inoa kapakapa ona iloko o kona kulana hanohauo lie Kanikela Mua a hiki i kona wa i lilo ai he makua no ka lahui Faruui.

llok',> o kn wa a na Atisct,iiria i auhoe aku ai i!'>!co o Kailola, ua haalehi ia iho ka moknaina o iloko o ka maua o Napoliona. Nolaila, mo k« kauinalia a tno na waimaka o hiolo ana, ua liaalele iho la ka Akidukc mo kana wahine, i ko laua kulanakanhale uani o Milana, iloko o ka lima o kaOlali, a iini «ku la i ko laua pakelo me ko laua niau hoa'loha o auliee la. Oiai ke kaa o na Duko e hele nei ma na ahunii o ko kulanakanhale mo ko laua uiau ukali, ua haka pono aku la na maka o na kanaka me ka naau kaumaha ; aka, i ka wa o lakon i nalowale aku ai, ua hooho like mai la na kanaka tna ka leo hauoli, a hoomakaukau iho la e hookipa mai i na koa Farani. Ua kau ao hoi na kanaka i kekahi apana pepa nui mawaho o ka puka o ka Halealii, mahope iho o ka haalele ana o ke Duke a me kana wahine, me na olelo i kakau ia penei: " He hale lioolimalima keia, no na ki, e ninau i na Komiaina Farani." Ma ka la 15 o Mei, he hookahi mahina mahope iho o ka wehe mua ia ana o ke kaua ma MouetL>note ; ua komo aku la o Napoliona iloko o ke kulanakauhale o Milana me ka lanakila. Ua pahola mai la na kanaka imna ona i ko lakou aloha, me ke kapa mai iaia he hoopakelo no ko lakou aupuni. Ua hele mai la na kanaka mai na wahi mai a pau o Italia e ike ia Napoliona, me ka manaolana nana e hoopaa i ko lakou kuokoa ana ma ke ano aupuni Ripubalika. Ua kukulu iho o -Napoliona i kekahi pualikoa pualu i kapa ia ka Puali Kiai Lahui, a ua kahiko ia lako'» me na lole waihooluu ekolu ; oia hoi, ka nliuli, ulaula, a me ke keokeo, no ka hoohanohano ana i ka hae kaha-kolu o Farani. Nolaila, kukulu ae la na kanaka i keI kahi pio, no ka hoohanohano ana aku i I ka Olali opio; a maki like akulana kanaka e halawai kino me ia, no ka hookipa ana aku iaia me ka hanohano; oiai hoi na pua e kiola ia mai ana ma kela a me keia aoao ona, e owe nakolokolo ana na pukimiahi, e kuilua ana na bele, a e wawalo ana ka leo o na ohe i ka lewa, ua lawe lanakila ae la o Napoliona i ka halealii. "Ina oukou i makemake no ke kuokoa," wahi a Napoliona i na kanaka o Milana, "alaila, e loaa no auauei ia ma ko oukou kokua ana mai e leipaku aku i na Aus(ituria mailoko aku o Italia." 0 kekahi hapa o na okana aina o ke Duke o Modeua, ua komo loa aku ia iloko o Pama ; nolaila, hoouna, aku la oia i kona mau elele e hana i kuikahi kapae kaua me Napoliona. Ae aku la oia e hana ia ona kuikahi kapae kaua malalo iho o keia mau kumu : E uku nuii oia i elua miliona dala, me iwakaiua 0 kona mau kii nani, me na lnko ai a nio na lio. 1 ka wa e hana ia ana ke kuikalii me k'e Duke o Modena, ua hele mai la keka- | hi elele o ka puali Farani a olelo mai |la ia Napoliona, "Eia iauei ke kaikaina | o ke Duke me ewalu haneri dala gula, iloko o na pahu eha. Ua helo mai | oia malalo o ka inoa o ke Duke, e noi | mai ia oe e ae aku i keia' mau makana ; | nolaila, ke noi aku nei au ia oe e lawe | aku me ke kanalua ole. A e hauoli I auanei oia ma kou loaa ana he hoopakej le no keia aupuni." ! "Non ko'u mau hoomaikai," wahi a Napoliona, Aole loa an e waiho akn ia'u iho malalo o ka mana o ke Duke o Modena no kela puu dala." Nolaila, ua waiho ia aku la keia mau dala a pan iloko o ka waihona o ka puali, me ka lawe ole ae o Napoliona i kekahi dala hookahi. ,Ma keia manawa, aa hoolaha hou ae la o Napoliona 'i kekahi o kana mau kuahaua hoolana mauao me ua huaolelo milolii imua o kona mau koa, a hooni loa aku la hoi ia mau olelo ilihia iloko o na puuwai o na kanaka Italia, a penei ua mau olelo la: " E na koa ! ua īho mai' oukou me he waikahe la mailuna mai o na Mauna Apenine, a kue aku la 1 na keakea a pau imua o oukou mau ala. Ua hoopakeleia o Piedoiuona mai na hookaumaha wale ana a 'na Auseturia, a eia hoi o Milana iloko o ka poho o ko oukou maii linia. a ke welo haalieo nei na hae kaha-kolu o ka Kipuhalika

nialunu o Loiualwki holookoa, A ua «10 lioi 11 u Duko o ?atna ft mn Modena ika oukou mnu hnna oluolu i ]>ahola aku iii imua o lauti. oka puali hoi nana i hnokan tnaī i ka woli īnahnia o ~,ikou tno ka haakei nui; aolo lakou imaa o oukou i keia la. Ive hai aku nei au ia oukou, aolo loa o loaa ia lakou ht? waln inuluiualu hou o ku inai ai a pale niai i ka onkon mau mea kaua. No ka mea, aole loa i hiki iki i ua muiiwai Po, Taicino a me ka Ada, ke hookuemi mai i ko oukou nee mua ana, no kekahi la hookahi. Nolaila, o keia mau pakaua kaulana o Italia, ua hoolilo ia aku lakou e ouiou i mea ole, e like me na Mauna Alapu. Nolaila, ona huakai lanakila e like me keia ke ano, ua lawe loa aku ia i ka hauoli a loko o ka poli o (ko oukou aina makuahine. Ua kauoha &e ka Ripubalika e kukulu ia ooa mau ahaaina a puni ka aina, no ka hoohanohano ana aku i na lauakila i loaa ia oukou; pela iho la e papahi mua ai ko oukou mau hoakanaka i ka ihiihi o ka oukou mau lanakila. Ilaila auanei e liauoli pu ai ko oukou niau makua, ka oukou mau wahine, ko oukou mau kaiI kuahine a me ka oukou uiau ipo, me ke kaena haakei ae, na lakou no oukou, a | ua sila ia ko oukou aloha oiaio ma ka [ papa o ko lakou mau puuwai. | Ae, ena koa 1 ua nui ka oukou mau mea i hana ai, a he nui no hoi na mea i koe a kakou e hana aku ai. Eimai anei na hanauna, ua ike wale no kakou i ka hoopio ana, aole nae i ike i ka hoopalahalaha ana aku i ka lanakila i loaa mai ia kakou iloko o ka pono ? Ee oi'aio, he mau pali awaawaa ka kakou e pii aku ai, he mau enemi e hoopio, he mau lei hanohauo e papahi, a he mau hewa, e hoomauhala. Auwe ka poe i hoopulu i ka lakou makakila iloko o ke kaua kuloko ma Farani—-ka poe nana i puhi ko kakou mau moku uaa Toulana—ka poe nana i pepehi ko kakou mau elele—e ku lakou a e haalulu ; oiai ua hiki mai ka hora o ka inaiua. Aka, mai pioo a makau na kanaka, oiai, o makoil na hoa'loha oiaio o na kanaka o na wahi a pau. Nolaila, ena koa, e ili iho auanei maluna o oukou ka hanohano ola roau o ka hookahuli ana i kekahi o na apana nani loa o Europa. A hiki ika wa a ka lanakila e o mai ai i kona mau kukuna olino maluna o na kanaka o Farani; alaila, e aloha ia auanei oukoo e ko ke ao a pau, a ia wa e loaa ai ia Europa he kuikahi hanohano me ka maluhia. Alaila, e hoi aku aaanei oukou i na hoine, a e knhikuhi ae auanei ko oukou mau hoakanaka ia oukou me ka olelo ana, Nu ka, puuli oiala o Malia." 0 Lomabaki, oia no ka malaai o Italia, e waiho ana mawaena o kekahi awawa akea mai na Mauna Alapa mai a na Mailna Apenine. A o Milana hoi kona kapitala. Ma keia wahi i ae aku ai o Napoliona i kona puali o hooluolu iki no na la eono. Ua kapa aku na kanaka iaia ho Hoola no Italia—a he Olali opio. oka o'lelo Italia kana olelo makuahine. A o kona inoa a me kona kumu, he Italia, nolaila, i lilo ai oia he ewe no ka pupuu hookahi. 1 kekalii kakahiaka ma Milana, 'oiai 0 Jfapoliona i kau ae ai maluna o kona lio, ua hiki mai la imua kekahi koa e paa aaa i kekahi mau palapala waiwai loa; ua heluhelu iho la oia maluna o kona noho, a hai waha aku la i ka haina, me ke kauoha akn iāia e lawe aku ia haina me'ka awiwi loa. 1 Aka, pane mai la nae ke koa, "Aohe o'u lio. Oiai, o ka lio a'u i holo mai nei, ua make iho oia mawaho o ka puka o kou pa alii." "IS lawe aku i ko'u," wahi a Napoliona ; a lele iho la ilalo. Kanalua iho la nae ke koa i ke kan ana aku maluna o ka lio keokeo nani oka Alihikaua Nui. "Ke manao nei paha oe iaia he holoholona maikai loa ,oifi," wahi a Napoliona, "me na kahiko nani. Mai nana oe no ia mau kahiko nani oua, e ka hoa'loha ; oiai, aole he mea oi o ka nani imua o kekahi koa Fnrani." {Aole i pau.)