Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 50, 11 December 1880 — KA LANI KAULILUA MA KA MAKANI APAAPAA NEI. [ARTICLE]

KA LANI KAULILUA MA KA MAKANI APAAPAA NEI.

E Ko Hawaii Pae Aina ; Aloha oe E oluolu o'e e ne mni ia'u j kekahi rtiaji o na mea hoo, a e hookomo iho i keia tnea hoa noaa ke poo maluna ae. Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poikolo', DBk. I, ua ikeiu aku la ka nene ankai noua e kaa kaoawai ua nie o Pailolo a me Alenuihaha, oia hoi ka mokuahi Likelike, a emoole, hekau ana i ke awa lai o Mahīikona, a ikeia aku la. e welo ana he Ha&Kalaunu, nm kona kia.hoi pe, e wilia ana e ke "Ae Apaapaa." Hora 4:15, haalela aku la ka Lani Moi i ka oneki o ka Likelike, a pae mai la i ka honua paa E a kapuai o ka Lani iloko o na pohai huro qole i kann mai a na makaainana aloha Moi, ahookip» pnmehanaia mai la e na Mea i MahaloLunakanawai Apa Da - P KamB!<a Ja, a me kona hope D S Kahooknno. He mau minute pokole ma i(p hope iho, ua makaukau ka Lani a kau ae la

ma ka lio, a kia pololei aku la no Koha laloko ka pabu hopu, me ka nui o ka poe i uknli aku ika huukai alii. Ika hiki aua aku i Kohnlu-w'aenn, aia hoi, ua ba.inmu roa kela a me keia aoaō o ke ala loa, nu makaainana o ka Moi, e ahe ana e ike ia "Knlehoamakanoe." Ika maalo ana ae inamua, ua haawua—mai na buro aole i kana mai; a na oluolu i ka Makua Moi ke kaohi ana mai i ka huakaij a lulu lima pu iho la oia me ka* n& mau koiki makauinaua, a kamoe mai la no ke alahele.

j A ia wa a ka Lani e leainepu la i ka ohuki lawa a ka lio; oole i nele kona | kilohi ana ma kela a me keia aoao o ke j alauui, nae be mea ln, e hoohihi ana ka Lani i ka nluwehi a ke ko. Hora 8 o ka po, hekau aku la na wahi auwaa lio i ke awa home o ka Mea Muhaloia D S Kahookano, a ilaila kahi u ka Ltmi i ho ilulu ai; a paina ke kamaholo Haku a me na lehulehn a pau; a 1111 hoolawa ia na hora oia po me ua nanoa o kela a me keia ano, a hiki i ka wa a ka lihilihi i hooipo ai me ka maka hiamoe, a hooluolu aku la k » Lani. Poaha, Dek. 2, hora 10, hanlele ia laiIa do Halawa ma kahi o Kauka Tisdale, ilaila kahi i luakaha ai a hiki i ke kapue ana ae a ka In ma kela aoao o ka 1010, a pelu hou mai la no Makapalu, ka home oD S K; a ua hoolawaia ke k'oena oia 1» me na kukai olelo ana o kela a me keia, a hiki i ka wa a ka houua i keakea aku ai i ka la. Ponlima Dek. 3, hora 11 kakahiaka, haalele ka Hak'u Lani i ka home no Halawa, oia ka wa i kahea iu e akoakoa ae na makaainana o Kohala Akau e lohe i ka leo alii, <a ua hookoia. I ke koele aoa «e o ka wnti bora 1 ia, ua ikeia »ku ka Makua Moi e pii ae ana ma ka lanai o ka Hale Leta, iloko hoi o m\ knpinai h«ro eiwa; a i ka nohoalii aua ibo o ka maluhia, ua po-ha mui la ka leo alii oehia, a kuu mai la i keia haiolelo alii malalo iho: "E O'u mau Makaainana o ka Apina o Kohala Akau, ko haawi akn nei uu i kuu aloha ia oukou—Alobß oukou. "M»mua ae o kuu manao ana e holo aku i na aina e, ua maniio au, be mea pono-no'a e holo mua mai e kaapuni i ko kakou aioa--nei T ~ a-ua—hooholo nu, e kipa mua ma Kohala nei. He nui kuu mahalo i ko oukou aio», n o ka mea oi ae nae paha, o ka oukou maa hookipa ' O ko oukou apana nei ke k«la a me ka holomiia ma ka waiwai, mamna ae o na opana kuaaina e ae o keia Pae Aioa. " s O ka ninau nni o keia mau la, oia no na mea e pili aea i na paahana inai na aioa e mai, no ka mea, na akea a pa* lahalaha ke kihapai, aka, ua uuku»na limHhana. Nolaila ua noonoo an, i keiu huakai i ko na aina e, o ka poe kupono wale no e kii ia i mau limahana, oia no ka Lahui Inia." Mahope o keia, ua halia ae la ka Lani a haawi ae la i kana hnioleio alii ma ka olelo ioiua o na haole. I ke kuu ana iho oia, na pane ia aku ka haiolelo alii e D S Kahookmo 3sq. ma ka aoao o na makaainaua Huwaii, a o Dt\ Wight hoi ma ka aoao o na bale. A uu weho hou mai.o D S Kahookano Esq. i keia haiolelo ano nui uiululo ilio: "Ua mnnao nn e noi aku i ko oukou oluolu, no ka mea, ua kaulana ko Uukoa npßna ma ka wniwai n me ka liolomua o na huna kuloko, nolaila, he tcea pono ia knkou ke kukolu i kekahi h»na knulana loa, oia hoi keia: E kukuluia i Kia Hoomanao no Kamehameh» 1., ma Kohala nei, no ka mea, o koua hina ewe oo keia, kahi ona i hanau ia ai, ma Kokoiki, Kohala-waho, a ua kupono loa hoj ia kakou ke kokua nui ia'hana, no ka raea, nana ho i imi ka maluhia iloko 0 na maka ihe wel», a kau Kanawai he "Mamaluhoa." A ina pela, alailn, ke waiho noi au i Hookahi Haneri Dala do la hana." Ua mahalo nuiia keia haiolelo a D S Kahookano. A o Z Kulai Esq. keknhi 1 pane i ka haiolelo alii pja ka aoao o na maka&inana, e hooikaika ana e paa i ka 4)ono. A mahope o keia, uapluolu i ka Laoi Moi ka haawi hou ana mai he leo alii penei: "Ua loaa hoa ia'a he mea e kamailio aku ai ia oukou, ua nui kōu hauoli i ka lohe ana aku nei i kela hniolelo e pili ana i ke Kia Hoomanao o Kumehameha I ma Kohala Akau nei. He hana kaulrtna ia a oukou i minao oi, a inu pala; alnila, e haawi no nu i Hooknhi TausaniJ3ola no ia hanu." Ua haawi ia he mao leo iknwa huro, a kuuia na hana me'ka piha hauoli. Hora 3 ahiahi. haalele ia Hnlawa no Halaula Plantation. I ka hiki ana aku o ka Lani ilaila( na kau aku la oi« iluna o ke kaa ahi i hoomak.mknuia, a holo kaa ahi ihp la ka Lani muhu kn hann; me ka piha i na leo huro olioli. Muhopo iho, laakaha iho 1« ka Lani Moi mn ku home o ku Luna Nui G C

Wi]liums,a malaila, ua kohoia.i Komito no nu mea e pili ana i ko Kia Hoomanao o Kamohamoha 1., 6 lala oia Komite, 3 Hawuii, 3 hnole,iio lukou ha inon. Z Kalui, D S Kahookano, P Kamakala, na lala Hawaii; G F Holmes, J Woods, G- 0 Williama na lala haole. O keia iho la ka hope o ta mea i ike ia, a hoi mai la e kope awiwi a hoouua aku. Haalele aka no au, aia no ilaila ka Lani Moi kahi i walea ai i ka olu kohai a na ahe makani e pa kolonahe mai ana malnlo mai o na lau lipo lanu oia homo i puia me ke oDaon». Ke kalokalo ae nei kei» makapeni, "E Ola ka Moi i ke Akua, a kau i ka pua aneane»" 0 H Pulaa. Ilonomakau, Kohal», Dek. 3. 1880. PS. Ua knuaia aku ka L>»ni o noho iho a keia Poalua ae, haalolo ia nei uo Hilo Hnnakiihi ma ka Likelike, ua olu* olu kona kiekie ia nei. CHP,