Ko Hawaii Pae Aina, Volume III, Number 51, 18 December 1880 — Untitled [ARTICLE]

No KEKAiu mau inalnna i hala aku nei, « i ka manawa no hoi I ulonoia inai ai, ua hiki ae kekaUi mau mokn lawe l«ta nui tuai Kina mai, me ka lawe pu aoa ae i ka mai puupuu hilii i Kapalakiko, ua paipai aku no makon ma nu kolamu o ko Uakou uei nupepa, he mea tupono loa e hooko pr>no loa ia "me ka ewaewa ole" ko kakon man kanawai e pili ana i ka hoomalu ia o ka laha ana o na mai lele, i lawi-ia mai e na moku mai na aiua e mai, no ka pono, ka nmluhia, ka hoopakela ana a me ka pomaikai o na wahi kauna kanaka Hawaii ponoi i |īai aku ma keia, no ka mea he kumuhana keia i i>ili i ka ikoi o ka maluma ana i ke ola o ka lehulehu : a he mea kupouo loa no lioi ia kakou a pau e kiai •uakaala moe ole ai i na wa a pau, a he mea kupono ole i ke Aupuni ke moe ninau o keia ano aka, e pono e makaala niau kona nmu onohi a me kona man

uoao u pan, i na \va a pau e lona nmi ui na ulono no ka hiki :ina ivv o im mai lele ino raa Kapal.ikiko. No ka mea, o ke awa o KapalakiUo niamuli o kona launa euokuuhi ana nmi mo kakou, ke awa iu a uiakou i makau nui ai o ka loaa ana mai i o kakon nei o Qa mai lele iuo o kela a iiip keia uno.

Ua aoia nmi kakoil e na haawiqa o kn wa i haia, niamoli o ka pa tansani ana o ko kakou ['oa i hala aku nei, a i luku ia o ke uhonui ole o na niai lele ' makaniaku ole, a nia ia mau mea he ! mea knpono loa ia kukou ke mnkaala, a ke hooki ole i ko kakon nuu kalai ana, I ano, iloko o keiu man la iho nei, a muhope iho o ka hiki ana niai o k» mokn«hi mai Kapalakiko loa mai, ua loonhia kekahi haole i ka iuai puupuu liilii a hoomaluia; akn, iaia e noho anp iioko o ka nialama a me ka hoomaluia ana, na ' lawe pakaha ae oia i l-ona ola; a he wn pokole nmhope iho, hu hou ue la kahi uiai hou i kahi haole i ikea e lnuna pu ana me kahi poe he lehulehu wale, a e hele ana mn o a maanei, oiai, i ka manawa a ka mai i "hanaio" mai ai niulnna ona. I ka loaa nna o ka mai i keia haole hou, ua kena koke ia e bootnnhiia ka poe o mua o k» nioku a ua man haole n ei i hoio uiai ai, a o ka poe o hope 0 ia moku hookahi no, aole lakou i hoomaluiu; a no keaha la ke kumu o ia hana pelaP Oia tuobu hookahi no. Ma ka hoomaopopo ana i keia mea, nie lie lu, he inea kupono uo ia kakou ke manao aku, aole loa ke anpuui ma o ka Papa Ola la i makaala ma ke kupono, me lie la, ua moe kahi maka, a ua 1 leha aku kahi niaka mulalo o ka hualn i j uhiia e ua lihilihi o ka nana "kau kapaj kahi ka la ina Lehuu." Ma ka naua aku, aole he niea kupono i ke aupuni ke hoopulaleha i ka hooko ana i ko kukou mau kanuwai hoomaln i na wa a pau e ku nuii ai o na mokimhi mai ko lakoii awa - hope loa i haaleln ai, a i nlono ia mni ai hoi lie mau uiui lelo ino nia iu muu wahi, 11« kupono ko hooinaloia

nmi iia ohmi mai nnui lon u liiUi i hopo oku inolui. Inn o hunu u e kauia īni kanuwni, nolie ho niea pono o hooko wale ia 110 ke kaii(»lia o nn kaiiaka Hnwuii ilihune, ti hookoe uku i lui i>oo inahiko waiwai eu hulo lioopaki wale akn ana i na lona o llawn:i nei inft na aina e, 0 ka niakon e olelo nei, lie niea pono e hooko ikaika loa ia ko luikon lvanawai hoomalu ma keia ano, e hke me ko Kapalakiko a me kau wahi e ue; oiai, ina na hanaia pela, me he la, nii* ka hooniaopopo ana, aole e hoolele ino īa ka hauli 110 ka laha akea lou ae o ka mai mawaena o ko kakou nei iimvu polwi 1 keia nnin la, ti>:ilia o lawe a wai akn i na wahi pa kauna i koe a na inai ahulan ouala i knnewa hope aku. Ke umnaolana nei niakou me ka pnlo pu ue, aole e lioea hou inai ua niai hou, u huilniiu ne ina !io knkon nei nmii waen», iw ki> poninikai hooniauia o ko kakou wuhi lahui 1 koe.

Aka, ina mahope ilio o keia man la a ino ke kali «kahelo aua, a hoea laulalia akeu hou niai. ka mui inawaeua o keia anaina; alaila, e huli aku una uo makou e īmna tne kn haliu pono aua i ua alakai aupuni e noho nei a ine ka Pa[>a Ola, ko hilihili hou ke kaho aua a ko koko o keia lahnikanaku, e like me i i i

"mokii a wui" ka uiake ana i ka hepela 0 kii 1553. I kuhi tnau inahina pokole 1 hula aku nei, a i ku wa lu>i e noho inana ana o ka Aha Kuhina o WailaKapeiia nia, aole no uiakou i nuihalo iki i kn hookotno ia ana mai o ka niai nlalii a lawe aku no he lehulehu no o ka poe i koe iiiai o keia lnhui; ano ka pono oko kakou uoho lehulehu ana, aolo loa he pono iki o keia lahuikaimka i ka hooko-

moin nn:i nnii o ua uuu iiid a nie n:v uim k j le. E nnilnnia loa na kauka o ka Pa[uv 01« i luv hoo|iai» unn niai i na mai lek', o i!<e ole i;v ka tnett e hana ia aku ai, u o liooinanao lu»i i pau l;u Aha lvuhina o Kanka ma no ka hoopae ana imii i ka niai pmipuu liilii he hupela.

lloko nae o keia inau la, e liooleleia nei o ka hnuli o ka lehulehn o ke knlanakauhule, hookahi niea kahuha a hoohuoi nui i loaa a i haupu mai iloko o nuikou, —a oia hui, ikawa u ku ninau M«reno iho uei, u.i nui naowala a īne na peku ana aku i ka nohoalii, kona eehia pili una i keia ninaii ano nni, no ka ;iono o ke o'a o ka leluilehu,> no ka hookoinoia ana mai e ka Papu Ola o ka inai, —aolie wahi mapuna leo iki, nka, aole no nae i uua kela lalani mele, "Ua lea kaeim u ka lai, im malie !"