Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 7, 12 February 1881 — KA PANE A KE KAHU AUPU NI NO NA OLELO HOOHOLO A KA HALAWAI MAKAAINANA MA KAUMAKAPILI, I KA LA 5 O FEBERUARI, 1881. [ARTICLE]

KA PANE A KE KAHU AUPU NI NO NA OLELO HOOHOLO A KA HALAWAI MAKAAINANA MA KAUMAKAPILI, I KA LA 5 O FEBERUARI, 1881.

E na Keonimana ; Ua waiho umi oukou imua o'n i kekahi mau olelo hooholo o kokahi halawai mukaainuna e pili ana i ka Wai llelieia, 0 ikeia noi iwaena o kakou, a be niea ia e ulu mai ai o ua maoao hopohopo ia kakou a pau, 0 keia mai ka nioa naua i luku i na lahuikanaka iloko o na au'kahiko i hala, a lie mea hiki ole ia kakou ko manao e pakelo ana kakou ina wa a pau. 0 ka mauawa inua i hiki mai ai keia inai ia kakou, nu\ ki\ niakahiki 1853 110 ia, he \va aole i iko na kanaka i ke ano ino loa o ia mai, a ua nui ka poino i ike ia, aka i koni» hoea hou ana mai maka makahiki 18G3 a me 1572, ua maha ka lahui mamuli o ka loaa ana o kekahi o lakou i ka mai ma ka niakahiki 1853, a ua oi ka oluolu o lakou a pau e hooloh'e 1 na olelo ao, e ha'iu i namea e pale aku ai, aole no i laha nui lon. aole no hoi i laha nui nm ka hoea hope ana mai ma ka inakahiki 1877. Ma ka mahina o Dekemftba i hnla aku nei, na ku mui kekulii moku mui K'ipulakiko niai, me ka ike 010 ia he roni ko luna, a ua lelo nv»i kokalii ohua a uiahope ua puka mai koua inai hepom. Ma ka malama akahele ann. aole hiki ke pale ia aku kekahi ulia wale o keia ano, a he mea. ia e hoiko mai ai e loaa aua no kakou i na mai e like nae ka loaa aua o na lahni e oe. Aole i lahu hou aku ka mai m«i keia k(imika <iku. 0 ka lua o oia uo ka mokuahi Cussandra mai Kiua mai, a mai ia inoku ua hoopao malu ia inai kekahi kanaka me ka mui htjpera, ua h'oike mna mai nae ke kapena aole mni o na kannka a pau mnlum». Ua huna ia keia kminka maluoa o ka moku aole i Ijoike ia i ko kakou nia» luua, a ua hoopi'b ia iuka iba po. Ua ikaika na mea i Q;ma i« no ka m.ilaena ana i ke ola o ka lehulehu a mamuli o ka hooko pono ia ana o ia mnu mea aole i loaa ka poino mai ia kanaka mai. 0 na mai a pau i ike ia iho nei ua maopopo no ka mokuahi Qtiinta mai i ku mui ai ma ka la 12 o lunuai'i me ki» hoike mni aole mai o lunn. Oe eha inea i make ma ka moana, a ma ka ninau akahele loa ana i ke kapeaa, ua hoike mai oia aole lakou i make mai kekahi Mai lele, aole no hoi i ln»a kekalii kumu raa ia manawa, e manno ni he oiaio ole kana mea i mai ai. Aia mahope iho o ka holo ana o ua moku ua boike mai keknhi poe mahuk« inai ia moku mai, ua make ka poe i mnke ai, i ka hepera, a ua loaa he elua inau pake ma ke alanui Moi i loaa i keia mai ma ke ano inaina. Ma ko'u hoomaopopo aua, aole i ike ia ka mai mawaena o na ohua pake o ua moku nei mawaho ue o keia mau pake 'ilua, a mai oa lama o keia m«ku i hoolaha ia ai ka rrii)i i ko kukou lahui. Nobiil«, ua maopopo paha ia oukon a pau, aole ma ke kiai makaala ana oko kakou mau luna ki»i e pale ia aku ai na hoike oiaio ole o na kapana mokn. E hoomuopopo iho oukou ua pilm ko'u puuwai i ke kaumaha a ke manaolana nei wau aole e luha aku ana keia mai maw«ena o kukou. Ke haua uei au a e hoomau aku ana i ka hana .ma i na oien a pau iloko o ko'u mana e kaohi ī ka laha aua, a ke noi ikaika ak D nei hu i m\ mea a pau e kokua pu mai īa n di» ka haoa ana i na mea a pau e pule aku ai i ka mai, ma ka hoolohe ana i na ao ana o ka poe ia lakon ka nmna, a «ne na Kauka Lapaau, a ke koi ikuika aku nei au i na kar»r,.ku e liele nui ma na hale kahi e o ia e.i, a e hooki ka halawai pu ana ma na wahi i akoakoa nui ai na kanaka, a hoike aku inu Luna Aupuui i ka poe i loaa i ka mai. Ma keia mea, ke makemnke nei au e hoomaopopo pono loa ia. Ua ike ponoi au iloko o keia mau Ia i hala ae, ua hoaoia e lawe aku i kekahi poe, a ua laweia kekahi poe a huna nia na apana mawaho, knhi e loaa o'le ai ia lakou ke kokuaia e ke Kauka, a lilo i inan wahi e hoolahaia aku ai ka mai mawaena o kekuhi poe e loaa ole ana paha i ka mai. Ke niaau nei au ia oukou e ko'u niau honloha, Heaha ka pomaikai o ke kiai ana me ka makaala, ina e hauaia ana kuia hewa naaupo loa o ka huua ana i ka poe i loaa i keia raai ? Ke noi hou aku nei au ia oukou ake paipai aka nei ia oukou eno aku oukou ī na kanaka e hoike i na mea a pau i loaa i keia n\ai, a e kokua i ka poe i hoonohoia e kiai i ka lahui, a e hoomaopopo iho ouUou e Uaiia ana au i na moa a pau ī hiki īa'u, e loaa mai ai na kokua maikui o loau una ia'u, (Kakauinoaia) LILIUOKALANI P e.