Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 8, 19 February 1881 — HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI! Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI!

Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU.

[Unuliiīa e ka Peni manawale?. a Miehael lluhale, noka Hiwaliiwa a ka Lahui.| MAIIKLE I. llklu 8.

paue mai la o Kinikula ia Aekolok', Ile mea j)oina ole nm na keenu hoomuuao o ko'u pi uwui, ko'u hulawui kino anu tne kekahi manu nui ina ko kikowaenu o ka lewa, a nana i haawi mui ia'u i kekahi palapala. i kakau j)onoi iu e 1 na lima palnpalu o kuu aloha Manuokalewa, oiai oia e wail:o ana ma kona.wahi moe iloko o ka nawaliwali, a me na hana lokoino aloha. Maho : pe oTtuu nana ana ia palapala, ua kakau au i ka'u palapalu a haawi aku la au iaia he mau makana mawaho ae. O kuu hoomaopopo una a me ke koho a ko'u lunaikehula, ke hoike mai nei na helehelenu a ine na hiohiona o ke kaikamaliine opiopīo e kamailio pu nei me a'u i keia nianuwa; e koho aku ia oe, o oe no ia, a o ko'u tnau hoomanao ana a pau i hoopoina ole ai, ua pololei wale no. Wehe ae,la o Kinikulii: i kona papale alii a kunou mai Ia iinua o Aekolele. Kamailio iho la o Kinikulu i kona lio, e kuu Luhe aloha, ano, eia kamaaina alii ke kii mai nei ia iu'u e hookij>a aku ma ka halealii o ka wahine hooj)alau a kaua ua wehe ae nei au i leuu papale a haawi uku nei i kuu aloha iaiu, aole anei he mea pono ia oe ke haawi aku i kou alohu nona, oiui eia kaua i ka aina malihiui, kahi hoi i hehi ole iu e kou muu kapnai n'iamua. Ia wa no i wili ae ai ka huelo o kona lio, kani ae la konu ihu me ka ikaiku, ua like ia kani ana me na pukuniuhi he tausani i kiia i ka wa hookahi, lele hou ae la oia iluna no 15 kapuai u haule iho lu rna ke alo o Aekolele, j>elu iho la i kona mau wawae nnia, a kukuli akn la imua o Aekolele, e haawi aku anu i kona nloha iuiu. I keia wa a Kinikula ma e haawi nei i ke aloha hookipa ana mu ka lewa, a me kani ikuiku unu o ku ihu o ka lio, akukuli imun o Aekolele, uk'uhi no a hoopuu ia ke ao omamaiu o ka mukuu a me ko eehia o ka lehulehu. Iho malio iho la lakou mai ka lewa inai a ka pnka ponoi o ku haleulii, lele iho la o Kinikula muiluna iho o kona lio, honi aku la oia i ko'na Lahe a pane aku la me ka leo kaukau, e helelei anu hoi na waimuka, E kuu Lahe maikui e, ke niakaukau nei'au e kaawale mai iu oe mui, u ke hookuu aku nei nu ia oe me ke alohu, e hoi oo me ka noho mukuukuu i nu wu u j)uu, a hiki i kuu wa e kauoha hou aku ai, aloha oe. Iu j>uu anu no o kuna huuok'lo, knln iho la na wuimaka a kona lio, a nalo aku la iloko o ka wa 'pokole. Komo aku la o Kinikula iloko o ka halealii hou, aole he meu e no o loko, o ko kii wale no o Munuokulewa ekuu hanohano niai unu, i ka nana aku, ua like loa no me Manuokalewu, lele aku lu oiu mo ka inanao e honi i ka wahine, aka, puka e mai lu nue o Aekolele mailoko mai o kekuhi keenu, a pane mai la ia Kinikula, Mai kuhihewa oe i kela kii, aolo iu o ko wahino, o kona kii wule no iu, ei ae oia a hoeu e kali iki ka uloha o ka wuhine, uo kekahi m'uu minulo, ia wa ho oili inai la o Munuokalewa mo kona nuni lua 010 mailoko mai o

koknhi kennu, ua hele u ni ka manu ilunu, iko mai la oia i na maka o Kinikula kana kano "hoopalan, lelo mai la oia a apo iho la iaia, a puana ae la i keia walii lalani mole— Owan ka ka ko alolia i luaielo Ua hoomalohi i kuu kino i kahi moe E hihipea ana i ka houpo o kuu manawa E liiaa moe ole ai o kuu po I mau ia e ke kinan. Ma<keia nmu leo kankau a ka wahine ua hoopiha ia ko Kinikula puuwai e ke aloha kuhohonu, a hoohanini pu mai la laua i na mapuna waimaka, ua hke paha me hapalua hora ko laua hoohanini ana i Mana ka waiopua. Komo mai la o Aekolele a ku ana iniua o laua, kena aku'liTo Manuokalewa iaia, o hele a hai aku i na makua o kaua, ua hiki mai nei o Kinikula, ka mea i kakali ia, eia oia maloko nei o ka halealii hou, nolaila, e hele mai laua e ike ia maua, e kauoha aku hoi i ke alii paahue o huki ae i ka hae kalaunu gula ma ka pahu hae elua. Hele awiwi aku la keia, a haule iho la hoi laua nei i na ai o Wahio kahi i ulele ai. Ilele aku la hoi o Aekolele a ku ana imua o Aekoahi a me Walina a pane aku la, I kii mai nei au ia olua e helo e iko i na alii, aia iloko o ka halealii hou kahi i noho ai, o ka lua, e kauohu. aku oe i ke alii paahae e huki ia ka hae kalaunu gula ma ka pahu hae elua, he hoailona ia o ka hiki ana mai o ka mea nona keia la. Hele ae la o Aekoahi a kauoha ae la i ke alii paahae, e liukiia ka haekāīāū'na e like me ke kauoha a Manuokalewa, ia wa, huki ia ae la ka hae iluna a welo ae la oia roa na eheu makani, ua hanaia keia hae nani mailoko mai o na silika aeae loa o Arabia, ua kinohinohiia ike dala, ke gula, daimana a me ka momi. Ike ae la na kanaka i ka huki ia ana ae o ka hae kalaunu gula, hoomanao ae la lakou, ua hiki mai o Kinikula, a oia no kela kanaka kamahao a lakou i ikē' ai ma na eheu makani i ka lewa, a momokn ae la na kanaka o kela a me keia ano ma ka lialealii hou, e ike ika hoohniia ana o na alii iloko o ka berita o ka mare. ,

Hele mai la na lii a pan e ike ia Manuokalewa ma, maloko o ka halealii o Aekoalii, Walina, Kuinihele, na kaikamahine alii hookahi tausani, a ine na kaikamahine alii o ka honua, na adiraarala ma ka moana, na alihikana ma ka uina, a me Ua poe hanohano a pau o ka aina, ua hele a piha knineki ke keena hookipa, lawe ae la o Aekolele ia Kuinihele a hookipa aku Ia iaia ma ka rumi a Mauuokalewa a nie Kinikula e noho ana. Ia wa lele mai la o Manuokalewa malnna o ke aikane a uwe haole iho k, no kekahi mau minnte, a ia wa hoikeike ae la o Manuokalewa- ia Kuinihele imua 0 Kinikula me ka olelo ana, Auhea oe e kuu aloha. ke noi aku nei au ia oe e ae mai ano e haawi ae i kou lima akau no ko aloha ana iaia nei, o keia ka'u aileane aloha loa, i oi paumi ae i ko'u aloha i ko'u mau makua, a me ko'u ohana, a i eroi pahiku iho hoi i ko'n aloha ia oe, o keia ko'u ike hou ana iaia mahope iho o na hooipoipo uhane ana a kaua ma ko akaku, ua hoohiki au nona, aole au e ike hou iaia a hiki i knu ikemaka ana ia oe, ano ua hala ia hoohiki, eia kakou i keia rumi, ma kahi mehameha, ke noi nei au 1 kou hoohiki, oia kekahi o na wahioe mau ma ko kaua aloalii, ma ko kaua wahi e hele ai, malaila oia, ma na wahi e ae a pau a'u e noho ai, aole oe e kaawale nku ke ae ole oia, aole hoi au e kaawile aku ke ae ole olua, pela hoi oia ke ne nolaila, o ka mako wale no ka mea nana e oki i keia hoohiki, alaila, i mea na kakou e hoom;uiao ai, o maua elua na wahiue, a o oe kahi hoi ka maua kane, i kahikolu inalima o ke aupuni o Edena nei. Ia wa no lalau ae la o Kinikula i kij liina o liuinihele a kamailio aku la, Ano i keia liora, ke hoohiki oiaio nei an ma ka inoa o Alahe, a imua hoi o ke kahikolu o Edonn, e lawe au ia oe e ka lede Kuinihele, a'u e paa nei ma kuu lima, i kaikuahine oiuio no'u, e like me ka olelo a kuu Iwa- kaunu o ka moeuhane, oia o' Manuokalewa, a mai kuhihewaia nae

kou inanao, ua laahia kuu kino ia oe, e like me kiiu laa ana ia Manuokalowa, aka, o noho au nie ka ihiihi, a o ohumuhumu pu mo oe ma na tnea ano nui, e like mo ko'u ohunm pu ana me iala, o ka u hoohiki keia me ka oiaio, owaii no o Mesia Kinikula, ke kamahele kaapiini ma ka lewa, raa ka honua a me ka liohonu o ka moana. E ka mea e hoohiaalaai ana i keia kaao, e waiho malie aku kakou ia lakoa ma ke keena kaeleiii o ka halealii, a e hookaunu ae hoi kakou me ke anaiaa ike alii e luakaha mai la ma ke keena hookipa i hoomakaukauia no ka mare ana. I ka wa a na lii e kali nei ma ke keena mare, komo mai la ka Bihoj>a nui, ua aahuia oia me ka lole mau o na kahuna Mahomeda, lawe ae o Aekoahi i ka Bihopa mii a hoonoho iho Ia iaia nia kekahi noho nui, i kulniluia maluna o kahi kiekie, ku mai la o Aekoahi iwaena 0 ka lehulehu, a pano mai la i keia mau huaolelo, 0 keia halealii nani a'u i kukulu iho nei. no kekahi alii ia o Sekotia, ua kau an i ke kanawai e like me ke kauoha a kuu kaikamahine haku Manuokalewa, aia oia a komo i keia hale, alaila komo au a me ka lnhulehu, ano ke komo ana īho nei ona, nolaila ua noa ia kanawai ia kakou. Ano o ka oihana eehia a kakou e malamu i i i keia wa, oia ka hoohui ana ia Manuokalewa a oie Einikula ma ka oihana mare. Ua hiki mai nei ka Bihopa nui, o ka hooko wale no koe. Kena aku la o Aekoahi ia Aekolele e komo aku-e-hoike ia Kinikrrtsrffia Manuokalewa a me Kuieihele, ua makaukau na mea a pau. Aoha hoi he eekona ku ana o Aekolele imua o lakou, a hai akn la i na kauoha a Aekoahi. Komo ae la o Mannokalewa i kona rumi komo kapa a me Euinihele e kahiko i ko laua mau aahu, hele no hoi kela a memele na jnia i ka wekiu. Pane ae ;Ia o Aekolele ia Kinikula, e «hele kaua ma ka rumi helu 8 e komo i kapa nou; pane mai la o Kinikula, e hele aku oe ia Manuokalewa a me ke aikane, e hele e aku laua irona.o ke anaina, aole mea e koe mahop.e nei, owau wale no au 1 ko'u wa e puka aku ai, i ninau mai no ko'u aahu, olelo aku oe ua lawa au ia mea, mai ae aku oe e hoouna mai-i mau ukali no'u, a e paa pu aku oe i keia wahi puolo a me keia huihui pua rose, o keia ume laho lio oia ka'u makana iaia. Hemo awiwi aku la o'Aekolele a komo aku la iloko o ka rumi o Manuokalewa ma e komo kapa ana, haawi aku la i ka liuihui rose a me ka ume laholio, a hai aku no hoi i na olelo a pau, i ka lohe ana o Manuokalewa ma i keia maa olelo, ua olioli loa laua. (Aok i pau.)