Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 10, 5 March 1881 — No na Aupuni Nui o ke Ao nei. [ARTICLE]

No na Aupuni Nui o ke Ao nei.

(Malalo iho o keia poo, e hoopuka ak« ana makou i na moolelo pookole a ano nui o na aupuni nui o ke ao nei, no ka pomaikai oko makou poe heluhelu. E hoomaka ana makou i keia pule ma ka hoopuka ana aku i na aupuni o Kina a ma Grereruaiua.) No KA Eiuepike o Kina. 0 Kina ponoi, oia hoi na okana aina umikumamawalu, he 1,554,000 mile kuea kona ili; o kona loa nmi ka akau a i ka heiua,- h'e 1,860 mile, a o ka laula, he 1,520 mih'. oka huina nui o ko Kina mau ili aina, ke hui j>u ia me kona mau aina e ue, ua hiki aku i ka 4,540,000 mile kuea, ua oi aku hoi i ka akahi hapa umikumamalua o ke ao holookoa. Aia maloko o Kina, he eha mau kakai mauna nui a me kekaki mau muliwui nui eha oke ao nei. Okn muliwai o Amua, he 2,400 mile kona loihi; muliwai Bar.ihamaputra, he 1,000 a oi mile kona loihi; Hoanaho, he 2,800 mile ka loihi, a, ke hoopuln nei oia i ka aiua ' nona ka ili he 715,000 mile kuea; n o ka muliwai laoase, ua oleloia ua hiki aku koua loihi i ka 3,200 inile, a ke hoopnlu nei ia i ka aina nona ka nui he 950,000 mile kuea. O ka iooa oko Ki na Emepera o llwangti (Kuwo Haou), lmnaiiia i ka 1871, a noho alii no i ka la 12 o lauuan, 1875. Oke ano o Ueia inoa ahi, ko Koilii n ka Lani, oia hoi, ua ;

loaa mai iam ko kanoha lani e noho i Alii, a oia ke pnnihakahaka oka Lani nia ka honua nei, oia ko ala o ke Kanawai a he kaana no ke aloha i ke poo o ka hooinana. 0 ka hooponopono ana i ke aupnni, na ka Ahii Kuhina. 0 kokahi oko lakou mau oihuna poo, he Kuhina no ko na aina o. Aia no he Papa Hoohana, ho Papa no ko Kaua, Le Papa Hoopai, oia hoi ka Papa Kanawai, ahe keena oihana kekahi no ko Kina mau panalaau. okm heluna ona kanaka o Kina ponoi, ua koho wale la aku no "niai ka 250,000,000 a i ka 336,000,000; a he 250,000,000 (e like me ka helu kanaka o 1851) no Kina ponoi; a kokoke p&ha i ka 20,000,000 no ke koena aku oka Emepire. Aoho mau huahelu maopopo e hoike ana i ko Kina mau loaa makahiki a mo kona mau lilo, i !oaa mai, e hiki ai ke hoiko aku no ka pomaikai o ka lehulehu, O ko Kina ikaika ma ke kana, ko hoopiha pono ia kona mau puali kana, he 1,200,00 koa, a o na lilo no ka malatna ana i keia mau koa he $75,000,000. O ka mii o kona mau mokukaua he 20, ua kapiliia lakon ma na pa kapili moku o ame Foochow. oka nui o na waiwai komo aku iloko o Kina, mai Iniu aku, oia no ka opiuma, a ke hoolilo nei o Kioa no keia laau make raa kahi o ke 840,000,000 i ka makahiki. O ko Kiaa kulanakauhaln a/ii, oia no 0 Pekina; a o ka nui o na kanaka e noho nei ma ia kulanakauhale, he 1,000,000. 0 ka uku makahiki oko Beritania Kuhina Noho ma Pekina, 000. No ke Aupuni Emepiee o Geremania. O ke Aupuni Etnepire o Geremania, oia kekabi o na Etnepire nm ina Eoropa Waena, a ke -wa-iLio kaheUhelo-nei ia Emepire mawaena o na Latit<f"Akan 47° 18' ahikiikess° 52' a mawaeua o na Looitu Hikina 5 0 50' u hiki 1 ka 20 a 50', a nona hoi na apaott<®npuni liiHi he 26 ka nui. O ka Emepera o keia Anpuni, ota o Uihma (Moi o Perosia). Hnhania i ku la 22 o Maraki, 1797, noho Moi no Perusia i ka malama o lone, 1861; mare i ka la 11 o lune, 1829, me ke Kaikamaliine Alii AugustH, oia ke Kiikninahine a K'ile Ferederika, ke Duke N"ui o Sixe-Weimar. Hooiliua o ke KalHUau, ke Kaiki Alii Perederika Ui--I.tm«; hanauia i ka la 18 o OkatotM, 1831, mare i ka la 25 o Innuari, 1858, me ke Kaikiimahine Alii mua loa a ka Moiwahine Victoria o Baritania Nui. Kuhina Nui o ka Emepire, Kuhiuao ko na Ainn e a uio ke*-Kufaina Kalep», ke Keiki Alii 13'siinakb ; ko Bisimaka hope ma ka oihana ke hiki ole mai i ua wa halawai o ka Aka Kuhina, o Oouua Otto zu Stolberg; Knhiua Kaua, Generala von Kameke; Kahinn Kilaiaina, Counn zu Euleuburg; Kahina ro na Hiina Kuloko, Mn}'bach; Kuhina Waiwai, Bitter; Kuhina Ao Palnpal» a me Hoomana, You Putkßmoier, Kuliiua no nn men Piii Malmi, Wahie, a me ua Ulul-<nu P Dr. Lueiua; Kuhina K>tnaw<ii, Dr. Friedberg. Oke ka Emepire he ano hui, mulalo noho Pereaidena hiih o ka Moi o Perusia, ka Moi e hali nei Pka inoa Emepera o Geremania. He maoa kona eku ai m8 ka aoao o na aupuni hui ma na mea a pau i pili i na ninuu lahui, e liana i na kuikahi, e kukala aku ai e kaua a e hana i na kuikahi e hoopau ai i ke kaua. Oia ka Alihikuua Nui ona Puali Kaua Aupani a me na Mokukaua, ilokoo ka wa maluhia a kaua paha, koe nae kona noho ranna ana ttku mnlun» o

n<i puulikoa o B<ivaria n me W«temabuga iloko o ka wa maluhia wole no o ke Aupuni—no ka mea, hookaawale ia na puali koa o in nmu hupoai liilii maldJo o na Moi pakalii o u mau anpuui. Na ka Emeper'i e hookoho a e hoopau i na Luua Aupuni o ka Emepire. O kaua uiau hana pili aupeMi a pau, 0 kakauia lakou a p:iu maUlo o ka iuoa o ka Emepiro o GereniHnia, me lse k»kau iuoa pu o ke Kuhiua Nui, oia ko poo o n.i Kobina, no ka uoea, naa kona k ikau inoa ann, e ili ai na hewa a pau a kanwale »ku ka Emopera. 0 ka manau ekolu o k» Emepire, oia no ka Ahaolelo, nona aa! hoa, he hook'ihi lu-, numakauiAana i kela a mo kuia l>anori

tansani kanaka oka ©ra«pire. Ao na Kanawai i hooholoia e I» Jifo>Ulō a i aponoia o ka Em3pora, nOlo ia i mea mana malunn o ko aopuni a pao, a ina ua kuo UH Knnawai o na aupuni liilii e ae ia mau Knnawai, alaila, ua hooleia kela man Kanawai liilii 0 na aupuni e ne o Geremania, a o na Knuawai a ka Ahaolelo Nui i hooholoai oiakai mana. O ka hnina o na kanaka o Gereroania Hui, he 42,727,260. Mailoko mai o keia heluna kanaka, he 25,580,615 Hoolepope, he 14,868,608 KaWlika Eoma, 512,160 ludaio a kokoke paha o 100,000 poe o na hoomana e ae. O ka nni o na haole Ger§maDia e noho nei ma Auseturia a me Helevetia, na kohoia aku he 13,000,000, a ina e' huiia a pau, alaila he 56,000,000 poe e kamailio nei i ka olelo Geremania. O ko Geremania maa tnoka kalapa a P/® a *k* 1878, he 4,804, no lakou na huioa tona he 1,129,129. He 351 o keia haina moku he inau mokaahi no lakou na tona he 179,662. O ko Geremania maa mokukaua i ka malama o lulai 1880, he 79 man moku «hi kaua, ma 517 mau pukauiahl, ke hui pu ia me 20 man mokuhao kao« mo na pnknniahi he 131. a me na ka naka kokoke e 10,000. He 7 maa mo* kukaua e ae, e laakaukau ana 110 ke kapiliia. O ko Geremauia Pualikaoa i ka wa maluhia, i ka 1880, he 401,659 koa me 17,220 mau aliikoa. I ka malama o Aperil* 1881, e hoomahuahooia ana oa koa o Geremania i ka wa maluhia a hiki i ka 427,274 me ka helu ole ia o na aliikoa. Ina i ka wa kaua, na hiki ke hoopihaia ko Geremania ikaika piha n hiki i ka 1,391,011 koa a me 33,281 man aliikoa me 299,562 man-lio kana. 0 ko Geremania mau koa i hele a maa 1 ka honi ana i ka pandi, a i makankaa .no ke kaua i ka w* pokole, he 699,078 me na aliikoa he n.ōM'iKme d« lio kaua be 230,685 a ine na pukuniahi he 1,800. He 21 man kula Geremania, me 1,800 mau kumuao, e hele mau ia nei e na haumana he 16,600. O ka loihi o na alanui kaa ahi maloko o Geremania ma k» la 1 o īanaari 1880, ke huiia a pau, he 21,438 mile, a kokoke paha o ka hapalua o ia mau mile alaeui kaa ahi, ke nei e ke Aupuni. Ika m»l»ma o lanuari 1880, «ii e moe ana maloko o ka emepire, he 37,385 niau mile waea olelo. O ku )oaa makahiki o ke Anpuoi iloko o 1880-1, he $134,813,160. Ona lilo o lee Aupuni, ua like me na loaa. O ka lilo no na koa he $90,472.005; ka lilo no ua mokukana, he $109,814,410; Aie Aupuoi ma ia wa, he $70,216,110. 0 ka nui o □& dula i hooiiloia no ke kukulu papu, kokua i ka poe i hoehaia e ke kaua me Farahi a me Da lako kaua, i hooliloia mailoko mai o ka pua dnla koi poho i ukuia ai e Farani, ua hiki aku ka nui ma ka la 1 o Feberaari 1880, ika 8184,444,675.