Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 12, 19 March 1881 — Ke Ano o ka Noho Aua o Washington Territory. [ARTICLE]

Ke Ano o ka Noho Aua o Washington Territory.

E Ko Hawaii Pae Aina e ; lUoha oe:—

E oluolu ōe e pahola ae nia na knpa* kai o ka aina hannu o'u, ka home « ko'u aloha i waiho ui, i ike m»ii «i im ohanu ame aa hoa'lohn o ka aina haiinu. Oial, ma ka (a 27 o Aiij;nte, 1880, ua haalelo aku au a īuo ko'u in«u hoa aukni i ka aina hnonu i nnlo ukn 1«, t< k»u mai la makou maluna o k» Bark Shurlitha, o imi ana i na mea o loaa in»i ai, na mea o keia ola uua, ma koin uo maluliiluhi; maluna aku o kt» uiuuiia Pnkip,ika Hikiua Akau, e pnio ana tne tuv ale ahiu 0 ka moana, a o loho una hoi na pepeino i ka huhu a ka uinknni, u hooknhi mea hooloho,o ka leo o nu 'lii o ka haleUina o mnkoii. No Victpria niua knlii i ololoiaai makou ma ko makuu la i kopnia i\i ina Honolulu, no 30 ilnla o kn uialiun»; a oiu nn inoa pnknhi o makou: Knhoohuli k, uo Waiohiuu, Knu, lliiwuii; l)aviiln k no Houolnlu, Oalm; Opiopio k r no Wakiki-kiū, OuUu; Swra»»ol Knnla k, uo Kawaiahao, Honololii, Oahu: Tl,«>ti.«» k, no Hamakua Uawnii, a nn> ka mea o kakau uei. A i ko uukou hiki ui\t\ i ka aiua, a me ko'u ike innn ole, eia ka, iie wahi okoa koia,aole o kalii i oluloiu ai ma Honolulu. Iloopiliaia ibo la ki» mokn o makou i ka papa no elua pule. Pau ao la ke Kapeua īuua o uiakou, n lohu ilio la he Kapona hou; uaai na out» iuoku ae no palia kona pau aua, a i ua Agena ae p;\ha o Honolulu. Ile elua pulo hou iho o makou i hoopiha ai, lot\t» hou mai la na aela o makoii, a o kalii ho.» knnaka o niukou, oia o Opiopio haalelo mai la la i ko makou plli an», a waiho mni 1» i koin luhi ana, a waiho iho la koim kiuo lepo mt) koia aina puahuanu. Akft, o like me ka mea i hoikeia ma kn B»ke Nui, "E boi ka lepo i ka lepo, a ho wa ko na mo« a pim." A o ka \a no hoi ia o mnkou e holoui no Now O.»ledoniti, lohe iho l.\ makou i na haole e olelo #nn, e holo ani\ nwkou ilaila, aloila, kuai i ki» moku a me ka papa, a haalele ia makou ilaila, nole hoi e hoihoi i Honolulu. Na ia mea i kouo inai ia'u a me o'u mau hoa aukai, a noho ai makou i keia aina; nole hoi e like me na olelo an'a ma Honolulu, i hoopa» ia «i malulo o ka Aelike me ke K-ipena mua 'o makou. A i pouo no hoi keia nobo BUa o makou i ka la a makou i mahuka ai, no ka loaa mua ana o na kamaaina Hawaii ia makou, i ko makou la mua i ku mai ai. Eia ko lakou uoau iuoa; No» k, no Houolulu, Oahu, be 20 ona mau makahiki ma kei(».tina; Haili k, no Kaupo, Maui; Maolo k, uo Waipio, Hawaii, he 27 makaliiki ona oiaanei; K«tie k, uo Alakiki, Honolulu, O.ihu; Come k, uo liahiki, Polapola; Maele k, no Kahiki, PoLpola; J P»rk, Maaikaoloa k, m Wwiuiee, Hawaii; Keawe k, no Kohala, Hawaii; J K.«pulak, no Nuu, Hanii, Maui. 0 keia poe ka mea Dana makou ī malama m»i, u hiki i ka loaa aoa o l;a tuakou h«na nialoko o ka Hale Olopapa o Port Blakfcley, ao ka hana hookahi no ia ma keiu wahi. Pela no hoi o Yacoma Mill. 0 ke ku anano ko laiTa mau bale, aia maluua o te ahua pali, a e holoholo mau ana ua j «aokuuhi mn ia wahi (Yi,coma) i na la a pau. A ma ke Komohaua Akau, he taoua hou o New Y<\coma, ho hapaha mile oiai Yacoma uku, a nialaila ! aku, e nioe aua ke alanui hao kaa ahi, e hoio ana i ka ruauna no 100 mile ka Io», a maluila k i lu» eli Lanahu, do eliia (Ja 1» ine hapalua, a hiki i ku uini elola, ka uku o ka lu, o ka poe hiinn. Ke nno o ka nolio an» o ka pot) mua mu keia mau Whhi. —Aole no i haalele aku lakou i ua lealea ano ole o keia ohi ana. Ua tiui no k,i lona o ke d»ln, aole nae i malanw, aka, ua lu no i p u iatrti, e like me na auna manu e lelo liilii uoa ma ka lewa, 0 kahi poe o lakou, ua mareiiift wabioe, au» nni vn keiki. Nolailti.au i hoomunao ae ai, e like oo ka hoi uiai ka wa mai na kupu D a mai, pela no a hiki i ua niaiao, oi»i, he k«u■wa maikai ke daht; no na pilikia e hiki mai aus, oia ka mea nuxn e kokua; aka. i ka wa nae e hilu mai ai na pilikia i ike uiua ole ia, aohe he mea ua oa e kokna, auka mea no ia nana e kokua o ke elala. Ke uoau nei no ka ai BDa o ua kanaka Hawaii i k* poi. K.a 1 E i mai P »l,h auauei o'u hoa ili-ulaul», he ulu uo ka palia ke feulo ma ia waui 7 Aole; nka he poi palaoa, a punei e haua ai: Ē paila i ka Wai iloko o kekahi tna u tiai aila mahu 2,alaila,'© nini ifoko o kekahi paīiu maikai; i ka wa uae e nini ai i ka ■war i paila ia ai, alaila, oia no ka w R 0 nioi i,ho ai ka palaoa e ko•i i ko palaou, a pela no e koaiai ai a mo'» k» palaoa; aole Dao e pan loa ka

hnkuhaku, aiaile, o po i iho i kiv 1010, « liuliu wehe no, iu\ palahe kola nno hakuhaku; b ho poi ono kn 01010 ann. Aole ho nui o ka luhi, o like ino kti poi knlo oka aina. Ina he p»hu i hoownli ninu ia i ka poi, a boo i« h\ poi i h»ila, a hala elua la, ;i fli »ku 00, tie ono uiaoli no, o like uio kft poi w»oli; a em koua hewn: ina aolo 1 ino'ii ka pnlaoa i ka jvii i hui ia ai mo kn wai wela, al»ili\, o kona hopena, he momona, a ho hi mai ko ai akti, no ka mou, uoio i uio'n pono. Ka hana ann mft koia luna wohi.— Mo ke ooioa hn hnua a«a uo hookahi ilala o ka la; e hoomakn aaa inni ka hori\ 6 o knkahiaka, a o pmi wnn i ka hora G o ke ahiahi; he hapaUia luu'a walo no e lioomaha ai i ko awakea, pela ft hiki i ka Poaono. Ka iiauu noi na lī»lo Olopapn, lu> 75 koneti\ ka nku o ka I\, ai \ uo nao i nn ona k.i ai n iuo ka i-a; ilokO o ka imilama O lanuan ka hoomaka i\i\a 110 70 koUOtti. Pv.li» no ku halo olopnpi» o l'oit Ut\mbU). Aiu koia liolo nia ko koinoliana akau o ko niakoii Imlo o Imna ni'i, a ho niiui kaunu luuiuku H.iwaii no inalaila o hana ut'i. Aia m» ka liikiua nkno, hnu'iia o koiu mau linle hiiun, ko ('Hiiia o a llaila no lioi na pa.\h.\niv o koia niiiu lmlo elu ai ika l.ikou uiau d.l;i. Aia uo hui ko ku nna o ko laila iiinu Imlo, ma--1 unn oko iiliua piipnh a o huli aua ko iilo o ua lihlo i ke koinolmnu a mo ka Inkiua, ii lio kuoiio nui uiHWiuMin, mni l<o makou lian.i o noho nei iua Por( !)(akoii..y, a i ko t voua o Sonttlo, uo !) nnle. Aia hoi ma ka liikina a ka ln, ho w;iiii t\ona «uku e like lue Ihlo uqh Ilawaii koua uui, oia o Port PnweklHUlou, lie G0 niile ka mninao mai kalii a tnakou e noho liaua nei. Aia ilula kahi e duto ia ai na waiwai, a ine kalii o kepau» ai na luina moku. oka lnau ho"k»hi uo hoi ina koia iikui wnhi, oia no kiv l'aiua a nw ke K\U lCul-rV, kt> iuum aku oo i koua kiukie, u* luki nku no kona uiau kapuai cufti ko 80 ai ka lUUkupuai, a oi «kn uo keknhi.

K» nolio au« o iin Uikini nia Vteia oinn.— Aolo no i liko nn olelo t< Likou, ho okoa iio ka olflo a kekulii poe. a he okon uo hoi ka kekftlii poe. Ain 110 kn bapauui o kn hkou iiwu olelo m-iloko o ko lnkon mnu puu o ko'uko'u ai, a h« olelo lo»a 010 no hoi i ka poe knnnka kubiko oouei, no ka mea, hehnlulu a me ke kani oka puu ke olelo mni. 0 ka olelo loan boi i ka poe moa oonei, oia kn olelo Tctnose, oin olelo, na ko Be' nfcntiiu a aie ko Fjrmii i imi, i mnopopo ni kri me» e olelo nku ai, n penoi kek»l\i mau alolo: C-it»a —-E hel^Grito —Hole ir\Hi; Muinoto—Hhu.i rihi; J»ua—Ma o; a noi «ku ua mea i koe, aka, be uid-u ia mno wt>bi kauna olelo.

No Victor - iH Ailaua.—Xo Beritania keia h'iuh. Ai» no in ma k» hikina akuu, a be m»inao loa no ii\ mai kahi a mnk'u e uo!jo nei, no 100 mile kona uiuiuuo. lua e holo aku u»Hluna o kt\ mokuuiii no Yietori», li tt $6 k;i uku. Ao!b iie komo wule mai ko luila mnu waiwai ma kahi o ko Amorika, a pela tio hoi ko Amerika mau waiw«i. A ke ike nai no lioi bu um k«m nuiu wnbi, aole he oialiimaia ka innlnbi, ( o ku la Snbati; lia no knln poe mt\ i« lni*ole lioi e like me kou ouiluhia e 11«. wmi, oiai Loi, ūoonei »ku nn kaunwni i liiki aku iou u Unwaii, »kn, uu ikaiku » me ka maluhia oe.

Unoki nu inaaoei, a ke kaili ae nei au i ku'u euakakila iiu-.i kn iūn nnst i ka w»i kohu oka iuika. A uo nu Lnuii Hooponopono ko'u Ale.hi» M-<kahiki Hon, a me na keiki ulele haa nietalu ke uloiiu lululima, oini.ke iho uiaknwalu niai nei kn linu (auow), <\ e hoouiakaukHu ae »n« au i na wuhi R„dtoni hoopumehaua o ko'u wahi ioipieihi. J KELELUA. Port Blnkeley, W:ishingtDn Torritory, U S A., Feb. 20, 1881,