Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 15, 9 April 1881 — NU HOU O NA AINA E. Ka Powaia ana o ka Emepera o Rusia. Ke kukala ia ana o ka Hoolina Moi i Emepera no Rusia. NA PAKE HOU NO HONOLULU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

NU HOU O NA AINA E.

Ka Powaia ana o ka Emepera o Rusia.

Ke kukala ia ana o ka Hoolina Moi i Emepera no Rusia.

NA PAKE HOU NO HONOLULU.

Mu ko l<u ni!\i o ka moku kinp'i I hlliM kv\ la 5 iho nei nini Kai, uh loaa mai la inakou na nnliou imo nui no ka pownii, nna 0 ka Emepcrn o Rush a me k» mii o »a pnko e liole mai nei ma ke alanni no Hnwaii nei, Ko wailio aku noi makon i na nuhou ano iiui malalo ibo nei. K» I'owaia ana o ka Emepem. I ka hom 2 «uinnla o ka la 13 o Muī'nki, i ka Emepern o liusiu a me kona Kiikaina nlii e hoi ana i ka hnlealii mai ko kaliuii paik.iu aku o knna mnn pnalikoa, maluna o ke kaa alii, u« kiolaiamai la na poka pahu eluu i ko kna o ka kmepun* tnn ka auwalm eli o Ekataniponi, e knpono ana mu o mai o ka hale kaa lio alii, Ua uhi p,«w ke k<ia alii, a e ukuliiu ana e tia koa kana lio Kosaka ewalu, O lea poku pahu mua i kiolaia mai, ua haulo ift a pahu no la mahopo o ko kaa alii, mo ka h'akihaki pu aua ia o hopo o ke kaa. Ua lelo aku ka Emepera a mo kona Knikaina iwaho o ke kaa mo ka olia 010. I ka hopu ia aiia aku a ka poiva tiana i kiola mai i ka ])oka pahn, e ke kenela o na makai, ua unulii ae oia i kana pu panapana rue ka manao e kipu mai, aka, ua paleia aku kona manao muuina o ke kani ana o ka pu. Alaila, ua hoolei nou„i.a mai lā"lie- poka pahu e kekahi kunak» e ae, o ka lua la. Ua haule pololei iho ia poka malnlo o ko ka Emepeua mau kapuai a pahu ae la. I ke poha ana o ka poka elua, ua haehae ae ia i ko ka Emepera mau wnwne elūH. Hina kokeihokka Emepera ilalo nie ke kaliea ana e kokua aku iaia. Uakii koke uku o Col. Dorjibki e hapai ae iaia, akn oia iho no nae kekahi i eba i na palapu a ka poka pahu, a hapaiia aku la i ka Halealii Hooilo maluna o ko ke Kanela kaa liolo hau. Ua akoukoa koke ae he anaiua kanaka nui maivalio o ka pa olii, aka ua keakeaia aku lakou e kekahi punli kiua lio. U>i akoakoa koke mai ka ohana alii. Ua hoopuka koke aeke kaukn i kana p.ilapala hoike no keola o ka Emepera ma ka hora 3 auinala, o i ana: ua h'ailiai na wawae a elaa malalo iho o na kuli. Uanui ua eha o lalo o kona pauku kino, a ua lele e kona maka hema. Ua eha nuku loa ke Kaikaina alii. Ua hoikaika kona mau kauka akamai lou e haawi i ua hoolnolu una inia, aka, ma ka bor,i 3 a me 30 minute, he hora a me ka hapaha wale uo niahope ilio o ka loaa una iuia o ua oha, niake iho la oia. .1 ka wa i inako koko ai, ua lioounaia na louo ma o a niaauei o ka aiua, a ua kiia nu pu miuule, hoohnpaia na liao, a ua krmi koelo mui na belo o na luakini o hoiko ana i ka make ana o ka Emopera. Ua nui ka īnaina o n.i kanaka no keia powa ano 1110 loa i ke awakea. O na koa a ine iia aliikua i aloha loa i ka limepcra, o lakou ka oi o ka liuhu. Pupuahulu ino na aliikoa.a me ua luna aupiini i ka hele i ka lialealii e ninau ai. lie Kukala ia ana o k3 make ma ke Alanui. Ma ke koena kah' a ka Emeueia e moe make ana, ua akoakoa koke ae ka AliakukamaUi e halawai. Ua hooiina kokeia I kekaiii luna aupuni e kukala aku ma ke nkea i na olelo penei: "Ua ko ko ko Akua makemake. I ka lioi'a 2:25 o keia la, i ka Emepera e hnli hoi aua i kona Halealii, mai ka paikau koa mni, ua kiolaia mai he poka a pahu ae la maliope o ko ka Emepera kaa alii, me ka hoopoino mai ī ke kaa. Ua lele aku ka l£mepera iwaho nie ka eha ole, akn, i ke kiolaia ana mai o ka poka pahu elua, ua pahu ae ia malalo o ko ka Eme|)era mau kapuai, a uliaehae ae ia i kona mau wawae eiua malalo iho o na kuli ma ka hoeha hou ae ma na walii e ae o ke kino. Ua lioihoi koko ia aka ka Emepera iloko o ka Halealii Houilo me ka ike ole, a make iho la ma ka hoia 3 me .30 minule o keia auinu ia Sabatj, i\laraki 13. lle elua mau kanaka i komo iloko o keia ka-

raima, hookahi.o lana i hopu kokeia. Ua pepehi hou aku keia pahvi ana ia hookahi aliikoa a mo elua koa kaua lio. Ho lehnlohu na makai a iuo kekahi poe o ao i Loeliaia. I keia auiua la, ua hoa mai ke Akua ]\(ana l.oa i ka Emopera e lielo i Ona la." I a ha(vU*le k,ike ke l)uko o Eilinebov,> a m<» kana wahiuo ahi ,i me ke l)uke Ale\la ia Lailana, o mi Duke llukiui Ser. gells a me Paulo, aoa keiKik.mo alii a ka Kmepera o liiiNia, ua haalele iho laua ia Homa, a hoi pupuahulu aku la lakou a l>au n<> »Saua PoU'mlkh-,-,. tr,i ololoia i i wa a ke kaikamahino alii o Hw»i#, ka liiue a ke l)uke o E,lin,'boro o lioi ana ma ko alanui e liiki ai ī kahi o kona makuakane make, he olua ona maule ana 110 ke alolii i kona makuakano. Ua hnnauia ka Euiepen oKimia i ka la 20 o Apwiln, 3818, a ua lilo i Emepera makala 18 o Eeb. 1853, nolaila, ina i ola ua Emepoi-a nei a liiki i ka la 20 o keia Aperila, iua l.i ua piha pono kona mau makahiki he. 63. Na Palapala Iloalolialohn. Ua lioouna aku ka iMoiwahino o I3erilania Nui, ka Emepera o Gereiiiania, ka Emepera o Anseturia, naMoi o Italia, Scpania, Belegiuma, Suedena a me !S rorewai, līelene, ke Suletana o Tureke, na Pevesidena o P?rani, Amerika Huipuia a me llelevetia, ka Pope o Iloma, i ko lakkou mau hoalohaloha ana i ka Ilooilina 0 ke Kalauou o Itusia no kona makuakane Emepera i makg. Ua hooholo iho ka Aha Senate o Amerika Iluipuia ho mau olelo hooholo hoalohaloha no ka Emepera i make, me ko kauoha pu i ka Pereaidena e lioouna aku i Kusia i ua olelo hoo- ■ holo la. Ka Hoolowa a me na Kanaka .' 1 mohano. E hoomakaukauia ana ka hoolewa o ka Emepei'.i ma ke ano hanohano kiekie loa 1 ku i kona kulana a me kona hanohano alii. Ua lono in ae, e hele kiuo ana ka llooilina l\loi o Ber'itania i ka hoolewa, ka Ilooilina Moi o Geremania, ko Keiki Alii Ferederika Kale, ke Keiki Alii Alabereka, Geuerala Oouna Yon Moleke a 'iie Geuerala Yon Mouteuffel a me ke Ife- i iki Alii o Bulagaria. Ke Kukala ia ana o ka nooilina Moi i Emepera. j Mahope koke iho o ka make ana o ka Emepera, ua kukala koke ia ma ua huina alanui, na wahi ma na njipepa ko. kāllooilina Moi o Kusia lilo ana i Eme pera no Rusia, malalo o ka inoa Alekaucdero 111. Ka Palapala Hoakaka a Alekanedero 111. Sana Puteroboro, JVlar. 14.—0 makon, ma ka lokomaikai o ke Akim, Alekauedero 111, Emepei-a a Makua o na jßukini a jiau, ko Czar o Polani, ke Duke Nui o Einelana, a pela aku, ke hoike aku nei i ko makou mau makaainaua noho pono, ua oluo'.u i ke Akua Mana Loa mMlona Maua ike 010 ia, ka uiakaikai ana mai ia Rusia ka puupuu ikaika, a kahe3 mai la i ko Ilusia hoopomaikai, ka Emepera Alekaiiedero e hele aku i Ona la. Ua haule iho oia ma ka lima o na powa hiki ole ke huikalaia, ka poe 1 hoao pinepine e pepehi i Kona ola makamae, a hoohalua, no ka mea, ua ike l.ikou he Pale ikaika oia no RuBia, ka pohaku kumu o k.i pomaikai a me. ka holomua o ka lahui Ku. kini. E kulou haahaa aku kakou malalo o ko ke Akua makemake i ike ole ia ka hohonu, a o kalokalo aku i ke Akua Kaliikolu i ka kakou mau hua pule no ka malama ana i ka uhane maemae o ko kakou makuakane i aloha nui ia. Ke pii ae nei makou e noho maluna o kekalaunu i hooliia inai īa makou mai ko kakou mau kupumi mai, ke kalaunu o lea Emepera o l{usia a me Czardom a me ke Aupuni* Dnke i hookaakaawale ole ia, Ke lawe nei makou i ku haawe koikoi a ko Akua i hookau mai ai maluna o makou, ine ka liilinai ])aa maluna o ko ke Akua kokua mai. E lioopoinaikai mai Oia i ka kakou mau hana no ka pomaikm o ko kakou ai na makua kulaiwi, a e alakai i ko" kakou ikaiku no ka noho oluolu ana o na makaainana hoopouo a pau. 1 ke kahea pinepine ana aku mamua o ke Akna i ka hoO l hiki laahia i hanaia e ko kukou ma« 'makuakane e hoomau aku e like rae ke kauoha hou a ko kakou mau kupuna i ka īkaika o ko kakou mau olr» kino no ka mala. ma ana no ka pomaikai a me ka hanoha. no o Kusia, ke kahea aku nei makou i ko makou mau makaainana hoopono e kuihnia.pu mai makou imua o ke kuahu o ke Akua Maua Lua me ka lakoa mau pule, a e knuolia aku ia lakou e hoohiki me ka maumae malulo o makou, a me ko makou hoi>e,'ka Mea Kiekie ke Alii Iraeperiala ke DukeNui Nieolai Alekanedero. Haawi ia -ma Saun Peieioboro, 1881, a ma ka makahiki mua o ko makou noho alii ana. Ua loaa na Powa. Ua lo .a no na powa a i elua. O keia mau kanaka, he mau lala laua no ka Puali Powa nana i lioao pinepine mainua aku nei e lawe i ke ola o ka Emepera. Ke Kuinu o Ka i'owaia ana. J\lamua iho nei, ua koho ka Ahahni o ka Poe Rukini Powa i elele, e he,|e aku imoa o ka Emepera. Ua.hele aku ua elele nei imua o ka Emepera, a ua hookipaia mai me ka maikai. Ma keia halawai aua, ua wniho aku ua .elele nei imua o ka Emepera i keia noi- "E haawi oe i ka lahui Polani i ka'n mea i hoohiki ai a me kou makunkano a me ke kaikaina o kon makunkane mamua ovi, oia i Kunnikam'wai, walo i ka lahui Polaui, aka i-ka ,lahui a pau. O ka waiwai i kupono n<j ka lawe ana aku īwahou ka aina, ua oi pa-

V palua koua pono no ka ai *na maloko n«{ i ok& iina, 1U mea waika! no imnn . o kou «*u maka ka hoolilo ana i tam mu , I,O I A " 4,!V «aw"» »ka o\oh*i ftim »k« ī« nmi mau tausani o m ola i m«* e lom «i > ona Kvimv»kanawai i\o Bulogaria * ko i Kuokoa «o Koumaoia, Aia iloko o kou mana ka lilo ana i makua no ka khui « hko mo kau 1 kapa iho ai ia oe. K haawl 00 i Knmukan .wa', a « kukulu auanei oo \ Aupuni paa loa, a o alohaia nnanei oo o na kanaka a pau o liko mo ka Kmepem o A»scCuria." Ua pano akw ka Emopon, "Aolo o }o*ft ona KumwkanawHi iioko o ko'u wa o oU aiu», a aole palia mahopo o'u ina o hiki • 903 Pako no Hawaii nei» 1 ka !a lf o Maraki, «ti kn ao mfv ko awa o Kapalakiko ka moknahi "Kulanakanhalo o Pokina" mai Honokaona mat me 093 pake, o ka nui o lakou no Honolulu.