Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 16, 16 April 1881 — HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI! Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI!

Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU.

[L T nuhiia e ka Poni manawalea a Miehael Ilahalo, uo ka līiwuhiwa a k;\ Laliui.] MAHELE I. llelu 15. ae la o Lahe a kiekie iluna, kikalia ao la oia ma ka lewa v e uann pono ana ilalo 0 ke kumu o ka puu i ke ano o ke kulaua. o na koa o ke kupua, ike iho la oia ma ka aoao akau o ka puu e kokoke ana i ke.kahi ana nui_. aia malaila ka hapa nui o na koa, ua hoonoho ia lakou ma na kulana kupilikii loa, hoohele lwn ae la Lahe nana ana ma kekahi aoao o ka puu, aia ma ka aono komohana. o ka pun, nialnila, kekahi punli nui, mnlalo o ke knpua, ua hoolawa pakahi ia lakou me na newa, ihe, a me na pololu winiwini; a ma na aoao e ae, ua Uwa like lakou nie ha koa. A pan ka Laho nana ana ma na aoao a pau o ka puu, hooiho iho la laua a kau pono ma ka piko o ka puu. 1 ka ike ana o ka'mahele o ke kupua ma ka aono akau o ka puu, ua kau pono o Lahe ma nia ka piko o ua pun, naholo aku la lnkou iluna o ka puu, me ku nianao e kaua aku ia Kiuikula, nka, i ka hiki ana aku olakou iluna, hoomuka iho la lakou i ka hakaka, lioolei aku ]a na koa o ko kupua i na mea kaua lehnlehu maiuna o Lalie, hiolo makawalu mai la na laau ihe, lele kupinai mai la na new'a malnna ona, u« liko o Lahe ia manawa me ho huila wai la i ka lewa, ka niniu poahi i ka alo'-ana i ka pololu, a i ke akaknu ana niai o ka hoouka una a na puali o ke kupua ma kela a ma keia aoao o ka puu. Kauoha ao la o Lahe ia Kinikula, e hoolei aku 00 i hookahi niho nia kou lima hema i Ut\ lewa. la wa no, hoolei akn Ia o Kinikula, lele ue la ka nilio o Lahe i ka lowa, a haulo pono aku la maluna 0 lea mahele 0 na koa ma ka aoao o ka puu, hoopuehu liilii ia aku la lakou, kauolia hou ae la 0 Lahe ia Kinikula 0 hoolei hou aku 1 ke koona 0 kona man niho, ua hooko akn la 0 Kinikula i ko kauoha a Lahe, a īele aku la na niho ma na noao a pan o ka pnu, e luku ana, 0 hoopuehu liilii una i na koa 0 ko kupua. Ma koia hoouka ana, ua lianle a mako loa iho la ko kupua iniua 0 kona mau

ko;i ino kn imunoino, a pola i lannkila ai o Luho inalmia o ko knpua, a lioi liou ue hv ih> o Laho nmlnna o ka pvin o hooliioln ai iaia iho.

Ia huia inaluna o ka pun, kenn i\n la o LsUu ia Kiniknla e |mka i.o inai Uonu liooinalnia ana maUma o ka hul« ai o ka lio.

Ia oili aua no o Kinikula, aui hoi i nanu iho ka hana, oia lana i'iuna o ka puu, o inokaki nuii nna na kino lolniloliu

o l;a pnalikaua o ko kupun, o lali una ko kuniu o ka puu nw na anwni koko o kahe nna, ia w« no, nkuhi no a ]iooniao[iopo iho o Kinikula i na hana koa a Lahe no ia un?a, kukuli iho la oKiniknla imua o Lahe a pane aku hi, E kuu Lahe nloha o, na aie nui au i kon ikaika n tue kau inau hnna koa, oiai na hooliana au ia oe nio ka īko ole i kon ano kupmi, i keia sckona walo uo, ke hoike inai nei na kupnpau lohuluhu e waiho mai noi, a mo nn wai ulaula manaonno inmao ko'u mau maka, ua hooili oe i koia ];atia me ka wiwo 010, he mea hoomanao mau iloko o ko'u punwai, ua lawe oe i keia oihana kaiunaha o ka paio ann me n;\ tausani lelnih'liu o na kino uhane no kou nloha ia'u, a nw k« uiakoe aua i ka inoa hauohnno o kana, ko liooliiki pail aku nei au iiniia ou ma ka inoa u ke Knlukolu o Edena, o oo no ka'u aikane no lea wa pan 010. Pane mai h\ o Lahe, Mai hoolilo mai ia u i uikano .nau, aka, e kapa niai ia'u i kokua a i puu ]iale no kou mau hora o ka pilikia, alaila, ina koia hope aku e hoiko makn aku au ia oe i ka oiaio. he ikaika palena ole iloko o kuu io,-kuu iwi A pau ae la na oīelo a Lahe, lele al«i la laua e halawai me ke kaikainahine alii o Ainahau, Hc inanawa pokole hoi hoolai ana laua nei malunao ka halealii, ike ae la na kanaka i keia keiki opiopio e kau aheahe ana maluna o ka halealii, hookani ae la na kanaka i keia keiki kanaka maikai malinia o keia I»1h knpanalia, a no !<a nui loa o keia wawalo o ka leo o ka lehulehu, hoouna niai 1» ke kaikamahiiie alii i kona puuku alii e hele ae e nana i keia uluaoa, a i ka pu- | ka aua ae o kn pnnku, ike ae la oia ia Laha a me Kinikula e iho iho ana e kupono maluna o ka halealii. Hoi aku la oia a hoike aku la i ke alii wahine i xia 1 mea a pau ana i ike ai, me ka haanui pu aku i ke kanaka niaikai o Kinikula, ; kauoha ae la ke alii wnhine o kii ia n\ai 0 Kinlkula ma, I ka wa i hiki mai ai ka elele hookipa, no ka hookipa ana aku ia Kiaikiila iloko, jiane mai la lea elole, He elele au i hoouna ia mai nei e ke alii wahine e kii mai ia oe, ua oluolu loa oia e ike ia oe maloko o kona halealii, a ma kana kauoha, ko noi nei au i kou oluolu. Pane mai la o Kinikula, Ma ko'u knlana a me ka hanohnno o leuu inoa, e hoi 04 a hai aku i ke alii w-aliine, owau o Kinikula, ke koa wiwo 010 o Sekotia, nana ponoi e kii niai ia'u a hookipn akn, aole na kekahi o kona inau luna aupuni. Hoi aku la ka elele me ke ahu o kn hoka i kapakni, a hoike aku la i na mea a pau a Kinikula i olelo mai ai. Ia wa no, puiwa ae la ke alii wahine me ke kahaha, oiai, na lohe wale no oia 1 ka inoa o Kinikula, a na kan nui hoi kona manao o ka ikemaka i ko Kiniku]rf E mau helehelena, a no keia lohe ana i kona elele eia o Kiniknla mawaho o kohalealii, komo ae la oia ma kona keena komo 1010, aahu iho la oia iaia i kona kahiko piha o ke aupuni, kanoha pu ae la oia i kona mau nkali e kahiko pu ia lakou iho me ko lakou mau aahu e like me ko lakou mau Unlana, pahoe no hoi i Kaliae na kinohinohi o na ukali, kauikanana no hoi kahi aliiwahine,'ia lakou e hao ana a linohau. Lele iho la o Kinikula mailuna iho o kona liu, a houi aku fa ke knukuu pu ao i keia mau olelo: E kuu Lahe aloha, ke hookuu ukh nei au ia me ke aloha, e hoi e hooluolu ia oe iho, mahope iho o kou hoomanawamii ana no ko'u pono, e noho oe nie ka makaukau, a hilei i kuu wa o kauoha liou aku ui ia 00. Ia wa koke no, iloko o ka .inio ana a ka maka, nnlo aku lu o Lahe nie ka hikiwawe loa. Kii ia niai la o Kiuikula e ka huakai nlii, a hookij>a ia aku la mo ka hanohano nui. Ia lakou ma ke keena hookipa

e hoonnnonia una o na mapnna 100 o ke k»il;amahino alii o Ainalian, ninnii nmi V.v ko, alii wnhino ia Kiniknla, Mai hea nmi kan luiakai, n o hele aku una inaUpu ? Pano alui la o Kinikula, Mni ke :ui iwni niai au o lulona kn l.omo oiwi o ka ii alii wahine Mannokalewa, a tm he]e niai noi au e hoomakauknu i koia uina i aupuni no l;o koiki t\ mani\ o hapai la ilo)io o l;ona opu, a ola waleno ke kumu o kuu liilu ana mni nei, aole nae au i heele nini nv.i me ka matiao e Iul;u aku i na kamaaina, a me ka raea e nolio ana ma l;e kalannu o keia aupuni, akn, i wahi wale no e malamaia ai ka'u hanau mua. [Aale. i pau.)