Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 21, 21 May 1881 — Untitled [ARTICLE]

| Honolulu, Mei 18,1881. E Mr. Lunahoopomopono ; Aloha oe:— No ka ulu aria niai o na manao hoohnoiia no na īuea e pili ana i ua -Keiki Hawaii i laweia ui no ka hoonaauaoia ma Europa; a no na palnpala no boi a ua poe keiki noi, o kaka» piuepine inai nei e boohuJah;ila mai anii no ka hoouna ole ia aku i dala e pono m' lakou, a me . he mea la, ma ka heluhelu aua i ka laj kou raau palapala, ua ka haalele aku ke Aupuni me ka manao 010 ia o kkon. Ma kahi mau palapala no hoi o lukou, nie he la, e i mai una. aole i loaa iki ia lakou na dala, a hau wuhi ddla hoi o ka haawinai hookaawaleia ui no ift oihana i ke Kan i liala; a o ka lakou inau dula i hele makaikai aku nei ma Ainerika a me Ēuropa a me ko iakou ola o ka inakaikai honua ana, ua ukuia mai loko mai o ko Moreno mau waiwai ponoi. Wa o oa paiapala a Bobata Wilikoki, no ka hapanui o lakou, ana e hoouna mai Dei, ua hoopiha unu j'a lakou me na meu a pau e bapaj aūa ia Moreno iloko o na aouli o ke akaaiai liohonu rna na niea a pau 3 a i ka pauepoo o ke akamai a me ka maalea hooponopono aupuni, e kaniailio ana i na olelo leluilehu o ka hoMamuli o keia mau mea i ulu mai a kakou e maamaua nei o ka ike ana ma na uupepa,—im konoia au a me ko'u hoahanan *a Hon. S K Kaai, e ninau no ka oiaio ma ke alo o na poo aupuni. ua iniuumina nui aa, a pela no palia ka lahui okoa, oiai, i ka manawa i kamaīlio ia ka haawiaa, ua hooikaika nui au e hooholoia ua haawina nei; mamuli o ke ake nui ana 3 e loaa i ko kukou mau keiki na ike hohonu aku nji ao mawaho aka o kakou, a me ku waa aaa aku i na hooponoppno ana o na aina e, ine ka hilinai ana o na inanaolana, aia i ko lakou wa e hoi mai ai, e haawi mai lakou i ka lahui i na pomaikai a me na hopena kupono o na kumu i hoounaia aku ai lakou e hoouaauaoia | tua na aina e. Mamuli o na hoakaka luaikai nn a iinua o ka Ahuolelo, ua hooholoia ka haawina niaikai he §(15 000. ke au ana e loaa mai ia kakou ka oiaio maoli o tia mea i hauaia, a i hikī ai hoi ke hoopauia na pohihihi, i hoaluia inai e na palapak a ua ,n { ui keiki nei o kakou„ na poloai aku au i ka oluolu o ko kakou Kuhina o na Ainaee hoolako njai knpouo i ha D a a rhōōuna maoli ia aku e ko kakou Keena o

na Aiaa e no ua mnu Uamaiki u«i o kakou; a ua hoiko mai oia, penei:— Makala 30 o Angato, 1880, ua kikoo aku o Bnsk i ke Keena Waiwai i na Dala Ekolu Tausa.iv, a na haawi akn lie pulapak kikoo o ia mau dala ia C 0 Moreno, a e ohiia e ia ma Kapalakiko. 0 keia mau dala no ka laweia ana o na mau keiki nei i Europa a me ko lakou Ia la 30 hookahi no o Augate, m kikoo aku'o Bush tna kooa iooa ponoi i na Dala Ekolu Haneri; a ua munao wale ia he mea ia e uku ai i ka ukumoku o na keiki ekoln a me Moieno, a hiki aku 1 Kapalakiko. 0 keia mau puu d»la a i elua, ua hoopaaia a Mi Bush malalo o na lilo o ka hnawina no ka \ioouaauao aaa i n& Keiki Hawaii. Ma ka l.i 20 o Novemaba, ua hoouon aku o Mi Gerina, ke Kuhina o na Aina eia ili Mnrtin, ko kakou Kuhina ma Pnrisa, i kekahi palapala kikoo dalu »1000, e uknia akn no na Hio o ua nmii keiki nei; a ua hoopnaia malalo o im lilo oku hanwiua no ka hoouaauao i na Keiki Hawaii tna na Aina ,e. Ua hoike mai oMi Martin, ua uku aku oia lie $800 ia Moreno, a koe iho me ia he $200. Ma ka ln 14 o Feternari, na hooholo ka Aha Kuhina, e hoonoho aku i ua uiau Ueiki nei malulo o ka malaina ana l afeo kakou Kanikela Nni e noho ana ma Geremani a> oia hoi o Mi Hakalila 1 um Beremena; a ua hoonna aku ko kakou Kuhina o na Aina e i* Hnkafik, he biīa kikoo dala he $1000, no ku lualama ana īa lakou. Ua hoike mai o Mi Martin ia Mi Gerina, Kuhina o na Aina e, ua hoouna nku oia i ka $200 i koe nia kona litna ia Mi Hakuhla no ua inuu keik! nei. Ma keia mea, ke houluuluia na niea a pau i haawi a i lioounaia no ua mau keiki uei, ua hiki aku ia i ka $5,300. Ma na mea a pau i loaa mai ia Mi Hakafilu mai, ua hui mai oia, ua makaukau oia na dula e paa nei ma kooa limu, i hiki aku i ka $1200 e malnma i ua mau keiki nei, a e hoouna hoi ia lakou i ke kula; a ua palapala aku ua Hakafilaneiia Moreno, Ua makaukau oia e lawe inai malalo o kana mau hooholoholo aua a ka Aba Kuhina, hoiia inai ko lakou mao nmiama ia 'ana malalo oua Kanikela nei. Aole nae i pane iki mai na o Moreno, mahope iho I ,o ko Hakafila telegarapa ana aku iaia e hoike pololei mai oia i kona wahi e loaa ' pono aku ai ī na palapala, e hoounaia ! uk« ai i ona la. Ua hai pu mai ke kuhina o na Aina e ke dala ia Hakafila, ua kauoha pu aka oia iaia, aole o ka uku wale ana no i na lilo o ua mau keiki nei; aka. e haawi pu aku oia ia lakou i niau d,Ua pakeke no lakou, e like me ka huiua kupono i aeia i na haumana o ko lakou mau kulana ma na kula o kkou i hoonnaia ai. O keia ka inoolelo pololei i loaa mai ia'u, mai ka oluolu ana e-hoolako mai o ke Keena o na Aina e, i mea e maopopo ai ia kakoii na mea i hanaia ai no ua mau kamaiki k a kakou; a ma keia mea e maopopo lea maoli ai i a kakou, aohe he maii kuuni kupono o na hana hoohaluhala a lakou. Ina ua hoohuue ia a ilikole ua niau keiki nei i ke elala ole, e uku ai i ko lakou mao lilo kupono; alaila, aohe n» e ae a ka lehnlehu a me na mau keiki uei e hoohalahala, a e hoahewa aku i.i, hookahi wale no;—a oia hoi ke akua kalai o Rohata Wilikoki, ame ka mea ana poe nei e pai ttu i ai. — '*Way up Moreno!" A keia pule ae, e kamailio hpn no au keia mea, a e hoolaha pu aku hoi i kahi mau palapak ano nui. Owau no Kou Oiaio, John M. Kapena.