Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 35, 27 August 1881 — KA HUAKAI ALII NO HAWAII! Ka Huakai Alii no Hawaii-Ka Haalele ana ia Hilo no Kohala. [ARTICLE]

KA HUAKAI ALII NO HAWAII!

Ka Huakai Alii no Hawaii-Ka Haalele ana ia Hilo no Kohala.

Mahopo iho o ka.hoi ana mai o ko Alii mai Popeekeo niai, iaahiahiPoalna, Augftto 9, ua hoomnha iki oia a hele kino aku )a i ka honio noho o kn Hoj)o Kiaaina, Hon F S Lnimana, kahi hoi a na keiki puln' oho o ulelo ana i ka lakou niau mea knni, malaila i lioonnnea iho ntahiki i na horu anmoo, hoi aku la i ka home. Ao m o ka Poakoln ia, Angalo 10, he la ia i ae ia aku i ]<o llilo jwo makaainana e iko niai i ko Alii mawaena o na hora 9a mo II o kakahiuka. Ika liiki ana ia manawa, ua lioohanohano ae ka j)oe puhiohe i ka la mo ka lakon mau ohe īeo lea. He hapa loa ka poe i hiki ae, a me ho mea la i ka nana aku ho niakona maoli ko Hilo poo. 0 ko Alii nona lea ao aim aku i na makaainana he | Alii alohu a mnkee kannka oia, a ua ho-1 iko mui oia i ka mea o kakau nei, ua oi | no kona makemake i na mea a pau e hele mai ana i ona 'la e lulu lima ai me! ka makana ole, no ka mea o ke aloha kana inea i makemako loa ai, aole ka makana. KA PAINA LIILII MA MOKŪOLA. I ka hora 11 a me hapa, ua liuliu no la ke Aliiwahine i ukali ia e ke Kiaaina wahine, Miss Sheidon, na Mea Hanohano J M ifapena, J E Bush, J U Kawainui, na aialo a roe kekahi poe ohua, e ilio akn i ka uwapo no ka holo ana i luna o Moluiola. llora 12 awakea, haalele ka huakai i ka'uapo, a pulahiki aku la na kamalii hoe waapa no ka moku' niu. liiki aku la makou ika moku niu e ku ana he hale laau i kukuluia o ko Ililo j)oe kuonoono nia ke ano i hale mai hebera, ke loaa kekahi o ko lakou heluna i ka nwi. Aolo noo i noho iki ia o ka mai a hiki i ka laa makou i hiki aku ai. Hoonanea iho la na moa a pau maluna o ua wahi moku nei ao kokahi nmnawa, a o ka j)oe keia i makomako i ka auau kai, ua hooknawale aku la lakou mai ka lehnlohu aku. 0 ke Alii no ka mua o ka hoau aaa a mahojie aku kona poe ohua. Oa hoao iho kekahi |#>e e luulu a puni kahi pohaku nona mai ka inoa o Mokuola, aole nae i puni i ka hapa nui, he uukli loa ka j)oe i luu a puni, a ina aole au i kuhihewa he kauna wale no paha.

Mahope iho o ka paa ana o l?a auau a me ka olala ana i ke kai, ua hohola ia iho la he papaaina lulua i na onoalut liawaii malalo o na nahele i haiamuhi e na knmu niu ma ka hora 3 o ka auina la. Nolio iho la tuakou e paina a leha aku la na maka i na punohu uwahi $ Pele e kukuka mai ana no ka mahu o kana niau kapuahi loihi. Paina iho la inukou a maona, alaila hooluana iki iho la no kahi manawa a hoi aku !a no Ililo kaona, kahi a makou i hiki aku ai i ka aluna ahiahi. Ia ahiahi noeleele ana iho, ua nlele hou ae na keiki puhiohe me ka lakou man meakani ma ke kuea o ka Hale Ilookolokolo.

POAHA, AUGATE 11, 1881, 0 ka piha ana keia o ko ke Aliiwahine hebrfdoiua ma ke kaooa o Hilo. He la nmka kanaka keia o Hiio nei raa muli o ke ku kakahiaka nui ana umi o ka mokuahi Likelike me kana mau oliua he lehulehu mai Honolulu niai amena wahi o ae. 0 ka ohua kiekie ae maluna ona, oia no ke Aliiwahine nona ka inoa e o 3a i ka moku me kona mau hoahele. Ia awakea no, ua pii loa akn ke Aliiwahine Likelike a me kona mau hoahele i ka. makuikai pele. KA HAALELE ANA IA BILO HANAKAHI. 1 lca hora 6 ahiahi Poaha, ua haalele kau ka Hooilina Moi, kona kaikaina Alii, na ukali, na ohua a mo ka pee puhiohe ia Hilo, nie ka hookaukaulele ana o na keiki puhiohe i ka lakou mau mea kani ina ka uapo, ana 0 na mea a pau, ua kani' ae Ia ke oeoe hope, a kue ae la ka hnila o ke Aliiwahine Aukai no ka holo kaapuni ana ae 1 ka moku o i&awe. I ka wehewehe ana o kai ao o ke kakahiaka poniponi o ka Poalima, Augate 12, hekau iho ia ka Likelīke ma ke awa o Punaluu, Ilaila makou i haka pono ai i ka niahiko nui o Pahala, kona hale wili nui e pu-a mai aua ka uwahi me he mea la e nome ana kona mau huila i DU ko. Aole i lele ke Alii i nka o keia awa, no ka unku o ka maaawa. I ka hora 6 a mahope iho ua haalele īho makou i ke awa oleaikai a paialewa o Punaluu, a kia aku la ka ihu no Kaar lualu, kHhi a makou i hiki ak"u ai iloko o ka hora a oi o ka holo ana. Hiki aku makou i Kaalualu e ku mai ana na wehi i nka o ke awa, e welo mai ana na hae Huwaii elua nm ka napo, i hoowehiwehi ia ae o. ko luila .mau keiki aloha Alii: Aole i lele ke Alii nonu ka

hoohiwahiwa ia ana mai iuka o keia awa no Ua awiwi o ka nioku, aka ua lehulehu na kauna kanaka o kuku mai ona e aba e iko ia ia. Ua hoouna oia i kon» kaikaina Alii, ko Kiaaina Kekauliko a m« na nkali o ka liuakai Alii, o holo i uka, ao pahola ak» i kona aloha a me k* hoomaik,ai i kona mau makaa'mana. Ua oluolu oia e lawe ia ukana mam», a nana ponoi no i haawi aku i ko aloha i na >naknainatia. Ua awiwi na hana, a lioi koko nku la iluna o ka moku mo na puaa, na kiimaw poi a mo. na ia i hoomomoaia na ko Aliir wahino Kahu Anpuni no ia kakahiaka. Ho oi no ka ī-.mkēo a me ke aloha Alii 0 ko /fau ma» nwkaainana i ka'u ika aku. Mahope ilio o ka hoi ana mai o n» waapa a hinia iluna o ka moku, ua kau pono aku Ia ko makou ihn no ko kai nmlinoa Ehu, o ka hom 8 paha iaa mahopo iho o ko kakaliiaka. Ma ko awakea, hookaulua iho la ka moku ma ke awa e Hoopuloa; a malaila nmkou i hoonuu iho ai i ka ono o ke kole, na niu haohao, na hala kahiki pala, na ipu haole, ameke ko aki. Ua hoounaia hookahi waapa i uka, a i ka hoi ana mai, ua awiwi aku la makou e hiki i hookena, Kalii o ka moku i ku aku ai i ka hora 2 auina la a mahope iho. Ia makou i liookokoke aku ai i ke awa, ua ikeia aku he elua inau hae e pulelo ana i ka makani, oia he hae Hawaii ma ka hale o D H Nahinu, a he hae Pelekane ma ka halekuai. Ua ike pu aku no hoi makou 1 ka lonalona mai o na kamalii a me na kanaka makua i uka o kaha one. Ma keia awa, i lele aku ai ka Hooilina Moi maluna o kona waapa, i ukali ia e kona kaikaina Alii, kc Kiaaina wahine a me na Mea Hanohano J M Kapena, Bush ame Kawainui. Ia makou i pae aku ai i ko »wa, uu au mai la na kanaka iloko o ke kai, a huki aku la i ka waapa me na ohua a pau o luna o ka waapa a hiki loa i ke one maloo. Apo aloha mai la 0 Nahinu u me na makaainana i ke Alii, a kouo mai la ike Alii e kipa hale. Ua hele aku ke Alii a me ka huakai no ka hale noho o Nahinu, i ukali ia e na makaainana. A malalo o kekahi lanai nui a ka Eka e pa kolonahe ana, ua hoōluana iho" la na Alii a me na ukali. A oiai e olioli ana ke Kahu Anpunil ka ike ana aku i ka lehulehu o na kamalii', ua ku ae la oia iluna a aloha aku la i na makaainana o ka Moi, me ka paipai ana Ina makua e malama ina kamalii. Ua kokua ia ka haioieio Alii e Kapena a me ]>ush, a ua pane mai hoi o Rev H Ma%ase i ka haiolelo Alii ma ka aoao o na makaainana o Kona Hema. Mahope iho o ka pau ana o na haiolelo,. ua hoi koke aku makou no. ka moku mawaena o na leo aloha a huro o na makaainann. AoU i pau.