Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 36, 3 September 1881 — Ka Moi Kalakaua ma Ladana. [ARTICLE]

Ka Moi Kalakaua ma Ladana.

Ka Makaikai ann i ka Pnikau Koa Nui j —Ka iko ana i ka Moiwahine Vitoria —K6 Kamailio ana 0 nn Moi elnn— Ko ka Moiwahino hoohuoi no ko ka Moi iko namu—Ka ike ana i ka llooilinil Moi 0 Knelani—Ko Knikui liina nnn me kn Wahino a kn llooilina Moi o ]}ovitaniii—Nll Ahaainu lloohanohano i hauwiia no ka iloi—Ka holo aun »0 liuro[i(i —Ntt LeUi jwuoi niai ka Moi mni. Laiuna, Inlni 12, 1881,—O kuu lota ku la 29 0 Moi, ua loaa mai ia ma ko ninkoii hiki nim nini mauanoi. 0 ko nmkou hookipa ia ana ninanei ho kou a kn hnnohano. Ke hoouna aku nei au i ka moololo 0 ko inakou hooki[«i ia nna mai loko inni 0 na nupopa i okioki ia. H« keu ka lokoinaikai 0 kn Moiwahino in mnkoii. Ua hoounn inai oia i kona kaalio ponoi no makou, n ua haawi mai hoi i kona walii noho inaloko o ka Ilalo Kenka Convent Garden Opera i kona wa i lolia ni 0 hele ana makou il&ila. A ua haawi pn mai - no hoi oia 1 wahi no ko makou kaalio tna kahi kokoke 1 kahi o na kaa Alii 0 ku ai no ka wa Paikau Koa nui oia ka la 9 0 lulai. Aole no makou i hoikeikeia akn iinua 0 ka Moiwahine ma keia la a'u e palaj>ala nku nei, aka, ua hoike e mai nae kona mahamaha ia inakou ma ka pahola ana mai imua 0 makou i kekahi inau h'iohiona a makou i manao ole ai a loaa mai ana. A oiai ko ka Moiwahino kaa lio e maalo ao una ma kekahi aoao 0 ko tnakou kaalio, ua iko inai oia ia inakon ma ka kunou haahaa loa ana mai ia'u, a kunou hou mai no hoi ia i ko'u niau hoahele mo n'u. Ua hoouna mai oia ' mahope iho i kekahi kaalio no makou e | hele makaikai ai i ua la paikau nei, me ko kono pu niai ia niakou 0 hoi pu nia kona huakai e huli hoi ai. Ua ike mai na makaainana iaia me ka' ohuoha a ua haawi mai na makaainana i na huro ana uiahope 0 ko ke kaa Alii haalele ana iho 1 kahi puuluulu loa 0 na kanaka. Ua haalele aku makou i ka huakai Alii ma ka puka pa a holo aku la makou no ka home o ka Lede Br i3sey kahi 0 makou i hookipaia aku ai no ka paina awakea ia po. A hoohiki aku la makou 1 Ladana ma ko makou Hotele i ka hova 1 0 ka wanaao. 1 kekahi la ae, he la Sahati ia, lulai 10, ua makaikai aku makou i ku .halepule kaulana o W e st Ministev Abbey, a ua komo pu hoi iloko o ke anaina pule e ulakai i;i ana e ke Dean 0 Bangor, no ka mea, ua mai iho ke kahunapule mau o keia luakini a e waiho ana ma kahi moe. Ia nhiahi no, ua hele aku makou i kekahi wHĪii knlanakauhale uuku e kokoke mai ana i Ludana, 0 Maiden Head ka iuoa ma kahi 0 Mra me Mrs Pugat, e iko i ka muliwai Thames. Holo aku la makou ma ka muliwai me linku Charles ]seresford, Lede Olaude Hamilion, Lede Leistēr a me Mrs Pagat. Malaila makou i paina ai i ke ahiahi, a hoi aku la do ko makou hotele i ka hora 10, a hoohiki loa i Ladana i ka hora 12 0 k« aunioe. Inehinei lulai 11, ua hele aku makou no ka Halealii Windsor, kalii e ike mua loa ai i ka Moiwahine ma na wa ike Aliī Mamua 0 ko makou hele ana, ua paina ae makou me ka Haku Graaville ma Carlden Hale. Malaila makou i halawai ai mo Lede Granville, Bight Hou Pohakuhauoli, ke KuhinaNui o Beritania, Haku Kimberley, Haku Chas .W Dilke a me kekahi poo hanohano e ae 0 Beritnnia eei. Mai kahi aku o Haku Granvillo, ua holo aku makou maluna 0 ke kaalio Alii o ka Moiwahine no ka Halealii Windsor i ka hora li, a hiki aku la makou i Windsor Palaee i ka hora 2j. O ko kaa Alii, e kauo ia ana e eha lio ahinahina me na kahu kaa i kahiko ia nie na aahu uliuli, a o ka poe e kau ana maluna o na lio kauo kaa, ua kahiko ia me na aahu like ulaula. Muanei makou i halawai ai mo Haku Granville a hele pu aku la i ka Halealii. I ko niakou komo ana aku i ka puka, na hookipa ia aku niaWn e Haku Henry Ponsehy ko ka Moiwahine Kakauolelo Ponoi, a'ma ke alapii, ua apo ia mai makou e ka Haku Puuku a | lawe ia aku Ia i ke keena hooluolu, a na | Ledu Avery aku hoi i ke keena Ike Alii : 0 ka Moiwahine, kahi 0 makou i noho iho ai e kali no ka Moiwahine. Il'oko 0 | na iuinute kukaikahi, ua hooho ia mai la ei ae lea Moiwahine, a ma kahi ma mao mai a mukou aku, ua komo ae la ia ma kekahi keena e, i ukali ia e na Kama Aliiwahine Louiso, Beatrice a me na

kaikamahino a ke Kama Aliiwahino Aliee i make, ka Men Kiekie ke Alii Leopold a mo ka Mea Kiekio ke Keiki Alii Hesso 0 Darmst«d, ka makuakane o na kaikamahine im\ltma ae nei. I ka hoohiki ann mai ma ka puka o ke keena a makou 0 noho ann, ua hoolioia mai la ko kai Moiwahino komo nna mni, a 0 ka poo a pau, ua' kunou haahaa alm la lākou a pnu imna 0 ka Moiwahino me kn ihiihi. Ua hoohaalma loa iho hoi au i ka'u kunou nnn. Ua hele mai oia a imua o'u, lalnu mai k i ko'u liiua a noho iho la maluna o kokahi puneo mo ko noi pu mai e noho au i lalo ma ka noho kokoke 0 huli aku nna iiiia. 0 na keonimana a pau 0 ke Aloalii, ua hoo.mau aku lakou i ke ku aua ilnna mo ka maluhia a 1110 ka eehm, oiai inaun a kamailio ana. Un pane mai oia ho huakai loihi loa kau e hele nei. Ua [>nno aku au iuia rn» ka olelo Peloknne mo ko ano 100 Pelokano, me ka hahai ana i ka moolelo o ka makou huakai h«le. Alnila, ua pane aku au no kuu minamina i ka halawai ole ana mo ke Duke o Edineboro, a ua pano mai oia, ua lohe pinepine oia no'u mai ke .Duke aku 0 Edineboro. Ua ninau pu mai no hoi no ka Moiwahme Ema, a hai aku au, ke noho la no oia me ke ola maikai, *a ua ike maka au iaia hookahi la ināmua 0 kuu hele ana mai. O keia nn olelo i hiki ia'u ko hoomaopopo, no ka mea, ua punia loa au i ka uila i ka wa a maua e kamailio nei. Ua ninau pu mai no hoi oia ihea la ko'u wahi i hoonaauao ia ai. no ka mea, ua like loa ka'u mau olelo ano Beritania me ka lakon ka maikai, no ka mea, ua hooleo Pelekane loa iho la hoi au. Ua |>ano aku au, na Loonaauao ia au ma ke kula hookahi me ka Moiwahine Ema a me na Moi a me na Kaikamahine Alii o ko makou aina. Alaila noi mai la oia ia'u ma ka hoikeike ana mai i kana mau kaikaniahino na Knma Aliiwahine Louiee a iuo Beatrioe a me kekahi mau kaikamahine Alii e ae 0 īa Ohana Alii. Mahope iho o keia, ua noi ae ka Moiwahine ia Haku Granville e hoikeikei aku ia Col Limaikaika a mo Kauka. Ia lakou e kamailio āna, launa kamailio ae la maua me ke Kama Aliiwahine Louiae. Ua kahiko ia ka Moiwahine a mo na lala o ka Ohana Alii me na Kea Hoohanohano Kiekie o Beritania a me na aahu Ike Alii. Mahope 0 kekahi mau minute kamakamailio aoa, ua huli ae ka Moiwahine a kauoha aku la i na keoniiuana a me ke Keiki Alii Leopold e lawe aktf ia'u e hoikeike i ka Halealii. Ku ae la ka Moiwahine a kanou mai la, a kunou aku la no hoi makou a pau. Huli ae la ia a hoi aku la, i ukali ia e nu Kama Aliiwahine Beatrice a me Louise, a huli aku la no hoi makou e makaikai i ka Halealii Windsor. Mamua nae 0 ka makaikāl ana, ua paina liilii e ilio makou. Na na Keiki Alii Leopold a me ke Keiki Alii 0 Hesse i hoomakaikai aku ia makou a pau na hale. He oluolu a mahiehie na launa ana a hookuu wale ke anaina. Aloha nui Kawaihaū. Ladana, lulai 14, 1881.—Ua ae aku nei au ia Mr Limaikaika e haalele mai' ia maua, a e hoi e aleu "oia i Amerika e hooponopono i kana mau hana a e<nobo pu hoi me kona ohana mamua 0 ka huli 1 hoi ana aku no Hawaii, i mea e hoololoiahili ole ai i ko maua wa e hiki aku ai. , Nolaila 0 Kale Kauka wale no me au ke holo ana i Geremania. E holo ana paha maua i Potngala, aole paha, aka 0 hoouna waea olelo aku ana au i na io e holo ana i Potugala. J I ka po nei, na haawi ae 0 Hau Spencer 11 me kana lede i paina ahiahi i hui ai me ka Hooilina Moi o Wale £ me kana Wahine Alii. Ua kono ia» mai niakou e hele ia ahaaina, a ma ka hora 11 0 ka po, ua helo io makou ilailo. Ua haawi ia keiu paina ma Kennington. Ua oi aku mamua o ka paina ahiahi na mea i hoomakaukau ia, a heahaaina nui maoli no. Malaila makou i halawai ai me ka Hooilina.Moi 0 Beritaoia a oie kana Aliiwahine, ka Hooilina Moi 0 Geremania a me kana Aliiwahine, ke Duke 0 Cambridge, ke Kama AKiwahine Mere 0 Caiubndge me kana Aliikane, ke Keiki Alii Teck, ke Kama Aliiwahiiid Louise a me na Haku lehuleliu 0 Enolani nei, a mo na wahine uleali o k» Ohana Alii. Ua hoakoakoa ao nā poe u pau i kono ia ma kekahi keena nui inamua o ke komo loa ana aku ma kahi i hoomakaukau ia. Ua kuikui aku o Haku Bpencer lue ke kaikamahine raua a Vitoria, ke Aliiwahine i kahiko iho ia ia me ke ailika kumukua'i nui, i kinohinohi ia me na lihilihi nui o na lilo, a e hulali ana na mea gula a me na mea daimana a me na rube. ,Ua kau pu ia me na Kea Hoohanohu'no Kiekie 0 Ene-

I lani a mn na Kea Uoolianohano om. Owau hoi ka i kiūkui )ima pu aka mo Ica Wnliino a ka KooiliAa Mcrt o Eioe'llani, ko Aliiwahino i ]<aliiko iho j kfl ailiha olonalena gul« } a o komo jm ah'a l na mea dairaana, na Koa Hoohanoham* Kiokio o Eneliuii « t n o n% Koa Hoo* hanohano e bo o ka Ohana Alii. Mahopo nmi o maua ka Hooilina Moi o Walo n>o ko Kama AliiwaHino Mero o Ortmbridg«, mahoj>o HV«i ka nooilina Moi o Oei-emania, ko Knma Aliiwahino Loniso, ke Koiki Alii Teck, ke Duke o Cambridgo mo Ledo Bpenoi\r, alaila o mv Haku nmi a mo na wahino uknli o ka Ohana Alii. Aia ma na nupepa ka pau pono ona inoo. Ika wa oko kuikamahino mua loa a Vitoria a nte ka wahine a ka Hooilina Moi o Enelani e kaalo ao ai i mua o ko anaina o kunou haahaa loa ana na wahine. 0 ko'u k aahu ho wahi lole holoholo ahiahi mama no ia mo ke Kea o Kalakaua, a pela no hoi ko'u mau ukali. 0 keia anaina, o kokahi ia o na anaina hanohano loa o keia kikina i ike ia ko kiokie o na Alii o Enelani nei ma na aahu komo. O kekahi hoi keia o na Ia haaheo loa o ko'u ola ana, no ka inea, ua loaa ia'u ka hanohano a me ka oluolu o ka hele pu ana meke kuikui lima me ka Moiwahine o keia mua aku-o Ēnelani, ke Aliiwahine hoi nona ke aloha a rae ka mahaloia e na makaainana a pau o Enelani.

Ua komohia no hoi iloko o'u ke kukonukonu o ka mahalo no ko ka lahui o Beritania mahalo nui ana nona. 0 ke Keiki Alii o Wale, ka Hooilina Moi 0 Gh?remania, ka Keiki Alii Teck, ke Duko o Cambridge a me na Haku ukali. ua kahiko iho lakou me na aahu ahiahi moakaka, me na Kea Hoohanohano o ka Ohana. Ua hiki aku makou ilaila ma ka hora 11, a ua hookuu ke anaina ma ka hora 1 a u>e hapa oka wanaao mahope o ka pau ana o ka paina. I ka hora 1 a uia ha|)a o keia auina la, e hoihoi akn ana makou i ka ike i ko ' Kei'ki Alii o Wale, oiai ua ike mua mai 1 oia ia makou; a mahope iho o ka ike ana iaia, e paioa pu aku ana makoa tue Haku Charles Beresfprd, kahi a makou 0 uianao nei, e hui hou aku ana makou me ke Keiki Alii o Wale 3 a ma ke ahiahi iho, e hele aku- ana makou ika paina a ka Wahine a ka Hooilina Moi o Wale i ka hora 5. Ano ua loaa hoa mai nei he poloai na ka Haku Meia *o Ladana nei, e kono mai ana e paina pa me ia. 0 ke Duke o Edineboro aia oia i Eu--Bia, aka, e hiki koke mai ana no nae ia janei uie ke Keiki Alii Ilenen'. Inehinei lulai 13, ua makaikai aka makou i na Hale Lio Alii o ka Moiwahine ame na Hale Kaa Lio. He keu ka nani a me ka maikai o na lio. Mai laila aku, ua hele aka makou i ka hoolohe himeni, i ka Hale AJabati a me Vitoria, kahi a na puukani Italia i hookuu pau i ko lakou niau kileo kani ma ke melo ana. Ua oi aku mamua o 12,000 ka jioe i" ākoakoa ae e hoolohe. Mai iauei aku, ua hele makou-4 ka ahaaina a ka Aki B.ihopa o Canterbury. He heluna nui ka i akoakoa ae nialaila. Malaila makou i halawai hou aku ai mo ke Keiki Alii Teck, ke Kama Aliiwahine Mere o Camhridge, ka Baroneti Wahine.Cu)t, ka liihopa o Oxford a me ka heluna lehulehu ona kanaka. Ma keia mau helu papa ana e ,ike maka iho ai oe 1 ka inoe pono ole ia o ka po a me ka hoomaha laelae ole ia oke ao. Ua hauoli loa ia au ma na niea a pau a'u i ike maka iho nei ma Ladnna. Laūana, lulai 16, 18S1.—Ua kaumaha loa ia au i ka lohe ana mai nei ma ka waea olelo mai a Mekia Makapolena mai ma Kapalakiko, no ka make aaa o Hon C C Hailaki ka Luoakanawai Kiekie oke Aupuui. Ke awiwi aku nei au e pahola aku i ko'u uaa boa- | 'loha'loha paumako aūa nona i kona ohana, ia Mrs Hailaki ponoi nae ka inea | i waihoia iho iloko o ke kumakena. Ua hookaumaha loa ia au ke nao ae i na la o ko'u noho kamalii ana a lU6 na la o Kiaio Kaliokalani, no ka mea, o ka maua kumuao mua ia ma ke kanawai, a ua noho ati me ia ma ko ano mahele olelo o ka Aha Hoomalu no eltta niakahiki.' Ua nalowale mai loko aku o ka Lahui Hawaii, ko lakou alakai akaeuai, a lokahi ma ka malama ana i ka lianohano o ke Kalaunu a me na hana maikai o ka wa i hala ma na moolelō o ko kakoa aina. Ke u nei au ao kona make ana, a ke kauoha aku nei aii i ko Kuhina o ko aa, Aina E, e pahola aku i . t ka wahine kanemake i ko'u u a 4ne ke "kaumahu no kona make ana. Aloha a nui, Kawaih^,