Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 37, 10 September 1881 — HE WAHI MOOLELO POKOLE NO ESOPA. [ARTICLE]

HE WAHI MOOLELO POKOLE NO ESOPA.

Mahope mai 0 ia manawa, kauoha aku la ua kanaka nei i na kauwa 9 hoomakaukau no ko lakou kaahele ana ia ABia. 'Nolaila, mahelahele īho la no oia i ka nai 0 ka ukaua a ka mea hookahi e |awe ai. I ka makaukau ana 0 na mea a pau, nonoi aku la no 0 Eaopa o kaua no auanei ka puolo mama loa.. Ua hookoia mai la kana noi, a haawi ia mai la iaia ka hinai 0 na mea ai a lakou. Ia lakou naa e hele nei, ke akaaUahoohenehene ia mai nai keia a kekahi u\au kauwa o lakou, rae ka oielo roai, " Q ka ukaua au e lawe nei, ua, kupono ia ao na uaea elua—i ka mahaoi > ke noi i k» mea niama, a loaa pono iho la nae i ba mea knumahn la !" Aka, i ka hiki ar.a i ka eioa awakea, kauoha ia mai la o ua o Esopa e noho ilalo a e puunaue mai i na mea ai na lakoa e lawa ai; ua hooko koka aku la keia i ke kauoha, a pelai lawe liilii ia'ku ai ke kaumaha mai ia ia nei aku. A pela no i ka aina ahiahi, ua lawa hou ia no ko ia nei kauwaha. I ko lakou nei hele hou aua aku i kekahi kakahiaka ae, he olu wale 00 ka ia nei, kani l\oi ka īa nei aka i ka wai a ka oaulu, ia lakou aku la hoi ka pa-u linalina. A hiki lakou nei i Epheaoa, na lilo iho la kekahi mau kaawa a ia nei iluila uie na kumukuai maka(K>QO loa, nolaila, iiooholo iho la oia e holo loa lakou me na oaea ekolu i koe iho i Seuiosa, hookahi 0 Cauator, he kanaka 110 Capu<looia 4 a 0 kekahi o Garamatikasa no Lydia, a-o-Eeopa-ao hou A hiki lakou nei ilaila, manao iho la keia e hoolilo &ku i na kauwa maikai olua a koe o Esopa, nolaila, ua hoaahuia iho lu luua nie na 1010 hou, aka, 0 Eaopa hoi, aoie oia i houahuia me ka lole maoli, aka, he eke huluhulu kona kapa i hoaahuia uku ai, ua hanaia keia me.ke ano hoowahawaha maopopo, a aohe no paha ona inauao e hoolilo aku ia Eaopa. Aka, mawaena 0 ka pde i hiki mai 0 kuai, e Xanthus kekahi, lie kanaka akaakamai kiekie no Seiuosa, a me kana poe haumana pu no. Ia lakou e nana akohele ana i na kauwa, ua ike aku la lakou ia Eaopa iwaenakonn, ua manao iho la ua poe nei i hoonoho ia paka 0 £sopa oiaUila no ka haahaa a me ke ano ole paha 0 kana mau hana. 0 ka m?a nae a ke Akeakamai i tnakemuko mua ai 0 Oanator, nīnau aku la heaha kana inau hana makaukau, 0 na hana a pau. Heaha la ke kuuiukuai, wabi a ke Akeakaaiai.- He hookahi tiiu»uni hapalua peni, aehe keia i kulike me ko Xanthus manao; nitiau hou keia no Qaxa'uiatikaBa, hai i& mai he ekol u tauoaui hapalaa peni, nui loa no keia, e aho' uo ke kuai ok aua i kaawa. Aba, koi ikaika loa mai Ia kana poe, haumana e kuai ia iue ka olelp mai na lakou e oku. " Aohe kupono," j wahi a Xauthua, " aole e makeaiake aua ka'u wahioe i ke ano kanuka e like me keia." ' Makehewa hilinai ana maluna 0 ka wahine, e kuai iho oe, i ko ai ko iinī i hiki ai ia. nei, uolaila e kuai kakou i keia wahi kanaka/ \7ahi a na haumana. Huli ae la o Xanthua a aloha aku 1» ia Esopa, aka, pane mai la 0 Eaopa, ' Ua kaumaha loa ia wau nou/ Kinau ia mai la 0 ua 0 Eeopa 0 hea la kona aina ha nau, hai aku la keia, 'he negero wan.' Aole ia o ka'a ninau, nka, kou wahi i hunau ai ? ' Mailoko mai 0 ko'u makuahine/ wahi a ka haina. Aole no ia 0 ka ninau, aka, ma kahi hea oe i hanau ai ? ' Aole i hai mai ko'u enakuahine ia'n i kahi o'u i haoau ai, taaluna P'iua, malalo paha.' A pehea ka hoi kou aiainuo ana? wahi aZauthus. «Aole au j Ike mahea la.' Ke mauao nei anei oe he pono iio'u ke kuai aku ia oe ? 0 06 no kou iunakauawai, a nau no e hoohplo i kau inea e makemake ai, a ina ua' oiakemake oe ia'u, e uku ae i ke kumukuai a e hooholo uiua i na hana. Oiai he kanaka Akeakauiai oe, ua ike paha oe i ko'u ano, aka, e ponoae e ike i ko'u mau manao, oiai, tna ka haua a ke kanalia e akaka ai ho kanaka maikai ia a ino paha, noiaila, auo, nau e wae nou iho a hooholo e iike me lea hiki. O keia uaau olelo a Esopa imna o ke Akeaksm»i ; ua hoohauoli loa aku la ia i ka uaau 0 na haumana a uu kanoka n«ij a konokono ikaika mai la lakoa ia Xanthus e kuai akn ia Esopa. A no ke koikoiloa mai o n& haumana ia ia nei, no/ail», nieau aku Ia 0 Xanthng i ko kumukua"., ua pane mai la ka mea \vai\vai, "Ano, ua loaa ole ia'u he manawa kofaūo 0 hai aku ai ia oe i ke kumuIpuu kupono, oiai, aa haalele aa nei oe i aa mea a'u i īke ai ho kopono, a lawe ao »Bi hon a'll i hīīīnāP

ola ai he pono ma k& lawelawe aea i ka hana a nie Ueba.lii mau mea e ae." Aole no o ia nei mea aku i kela roau olelo— ninau aku la no keia \ ke kamulmai, a aolail», ua hai mai la oia i ke knmukuai lupono, a liookaa ia aku la no hoi ia maa mea a pau o l:ana mau haiimana, a l&we ae la lioi oia ia Esop& i kauwa kuapaa nana. aku la laua nei a kiki i ka hale, kauoha iho la o Santhoa ia ia nei e iioho mawaho o lanai a hiki i k» wa a kana wahine e hele Uino naai ai e ike i na kina i hana Uupaionahaia maluno o 'kona kino, Kotno aku la oia a hai aku la i ka wahine, "Aole i ko kou triftkemake, o ka loaa o kekahi mea naaa e hooluolu niai ia oe, aka, aia xvaō he b&nwa mawaho kona maa nauaiaa nani kamahao i iko ole ia e 00 mamnn," vruhi ana ka mino aka ann iho. Nolaila, kauoha mai !a kana vrahine i kekahi o kana man kauvra wahine e kii aku ia Eaopa e konio uiai iloko o ka hala ; uka ; lohe aku la keia i ko kauoha, nolaila, hoomakaukau aku h keia <3 komo, ua hoopuiwa ia mai la nae mo kekahi leo o'ialakala mai ke kauwa wahme mai, e i mai ana: "0 oe ka !" "Ae, e ka haku," wahi a £sopa. "Mai koino m&i 09 iloko nei, e hoao mai auanei oe e hoomaka'uka'u mai ia makou, a hoopuehu liilii aku hoi ia makou iwaho 0 keia hale," uolie no he naaa ae o Eaopa i keia luau olelo imua ona, hoomau aku la no keia 1 ku liele ana uku iiauu 0 kona haku wahine, a ike mai la hoi kona haku iala, olelo ae la oiu penei: " Nohea mai nei la hoi keia wahi akua lapa au i lawe mai nei," I ko Esopa ]ohe ana i keia mau olelo hoiaoino lehulehu i hookuia mai imua ona, nolaila, ua inaina iho la oia itoko iho ona, a hoopiika ae la i keia roan huaoleio momona penei: _' ; _Naui wala_ ko ka kai kooikaika ana ia ia iho, oiai lioi kona man ale e hoopaialowuia ana e ka makani, a 0 kona mau nalu kuakea lelehuna lioi e kuehu hala ole ia ana e ke aheahe lau a'.aknni e pa koloaahe mai ana mai ka Akau mai; a oia mau hana ana nae, aole he wahi lula 0 ka noho'na aloha i kooi'noia iho ma- j luna ona; a e like hoi me na ula ahi ' okooko ana ole, e hoopau ana i na lau I nahelehele a e hooaeoneo ana hoi i na lau uliuli a lilo i mau puu lnhu ano ole, pela auanei ka ilihune a me ka nele e hahai niui ana mahope 0 ka wahiae pnni aani me l;a aoonoo ole." Na keia mau olelo i hoopiha ae i ka inaina i ka nahine, a hohola ae la hoi he ula ohelohelo maluna o kona mau papalina, hoopuka ae la i keia inau olelo: " 0 keia mau hnaolelo hoonaukiuki i hoopukaia mai nei, he roea naoa i hoomahuahoa loa ae nei i ko'u hoihoi ole iaia." Nolaila i ' pone juai ai o Xanthus, " Ano, ua kuai mai wau ia oe e hoolohe, aole e pakike mai e like me keia, nolaila, u obi kau niau haoa e like me keia mahope aku/' I kekahi la } hele aku la ua haku nei g kuai i mau walii mea ai, oia hoi na kapiki, a me kekahi mau mea ulu 0 ae i kupooo no ka ai'na awakea, a kauoha ae j la ia Eaopn e hahui aku iaia, hele aku la laua nei a hiki i kahi 0 ka mea naua ia mau mea kanu, a ohi mai la no hoi kela e like me ka nui o ka mea i makemake ia, a hookaa ia aku la no hoi ka uku ne keia mau mea a pau i lawe ia mai ai, nolaila, ninau mai la ko kaaaka mahiai i u» Akeakamai nei, heaha la ke kuuiu nui i lohi loa ai ka ulu ana o kaaa mau mea kanu, a hikiwawe loa hoi ka ulu ana o na mea i kanu ole ia aku e ka lima, oia hoi na nahelehele; aolo nae i hai ia aku ka haiaa. Nolaila, aka iki iho la 0 Eeopa i keia, ua olelo aku la o Xanthus i ka mea mahiai, "Uakanalua 3oa paha oi nei i keia mea, heaha la ke kumu." p ane mai la ua kaaaka uiahiai nei, " He wahi noonoo anei kekahi iloko 0 keia wahi kanaka, nona hoi ke poo a'u e hoomaopopo nei, he hakahaka a he piha wai wale iho uo." Nolaila, ninau ako la o !Esopa i keia iuia, " 0 kekahi wahine kaneinake, ua haeau mai nana he mau keiki ponoi xne kaoa kana mua, aka, inare j buu iho la oia i kaue hou, a mamoa nae ; o ko laua mare ana, he mau keiki ka ke kane, a he mau keiki kolea hol j 8 H a ka wahioe; eia ka niuau, he oi aku anei ke aloha o keia wahine i na keiki kole» mamua 0 na keīki ponoi ?" Hoole mai Ia , ke kanaka mahiai. Pela no ka honua, 0 j na mea a pau a ke Akua i hooulu ai a i kau ai hoi i aa kauawai mamua 0 kou i kanu aaa iho i kau mau mea kanu malnua 0 ka houua, ua paa ia a e ulu mao ana lakou, aka, kanu hou iho la nae hoi oe i kau inau mea kaua maluna 0 ua houua nei a ke Akua i kau kauawai a i a 1 kooulu ai i na mea he lehulehu wale, ao[e aneie liloka honua i ruakuahine kolea no kau mau mea kanu, a he maI hoi eo na mea a pau a ke kolea io ka honaa no kau niau mea

kaau, pehea o oi aaei Uo ka honua aloln\ i kau mau iiiea kana a hooulu wilnwilii ae ia lakou e like oīo im mea a ke Aku» i hana ai maluna ilio o ua honua nei ?" Hahai mai Ia ua wahi kanaka nei, aole, a pane pai Ia i keia mau huaolelo mihi, " E hoihoi hau mai i ta'u mau olelo iuo i puka ae nei ma kuu waha, a me ka nni o ka olioli a me ka makemake o ko'u mau pepeiao i kati mau huaolelo waimeli i kahe mailoko uiai o kou mau uooaoo loeu, ke haawi aku nei wuu ia oe i ka mana i na manawa a pau au e makenlake ai i niau mea ai ma ko'u kiha-, pai nei, e hana oe e like ine kou makemake, me ka uku oie ia hoi hookahi faretini } a i uku hoi ia no keia mau wehewehe noeau ana niai oei au ia'a no ka'u ninau/' {Aole. i pau.)