Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 37, 10 September 1881 — MOOLELO O KAUMAKAPILI HOU [ARTICLE]

MOOLELO O KAUMAKAPILI HOU

Huluheluia e J. W. Nn-ukam no liev AL Kuaea., ma limmakapili, i ka l<i 2 Q 3ojpateviaba, 1881, no ka hoonoho ana i bi ¥ohaku Knimi o ke Kihi. E K», Ho'aloua ; Ma ka lokonuiikai oke Kuiui o ka Ekalesia o Koumakopili, ua. loaa ia'u keia manawa maikai, e honkalea pokole aku i l;u moolelo o ka Luakini hou o Kaumakapili, a kakou i akoakoa mai nei e hoonoho i kona Pohakn Kihi. 1 ka mulama o Feberuati, IS72 } ui hooholo lea Ekalesia o Kaumakapili e kukalu i hu.le hou maluna o keia kahua, malalo o ka noho Kahu ana o Ker. G. W. Pilipo. Ua hoomaka lakou i ka luiu dala ia mahina, ua hoomauia ia hana a hiki i ka makina o Oknloha, 1813, o ko. huina dala 5 loaa i ka Ekaleaia, he 42,557.50, a no naaui o l«i manawa, n a hoomaha ka Ekalesia, a hiki ika wa u iakou i hookuu aku ai.i ko lakou Kahu i aloha nuiia, oia no o Kev. G. W. Pilipo. Ua kahea lakou ia Kev. M. Kuaea i Kahu no laiioa. A i ka malama o Novemnba, 1877, ua hapai hou lakou i keia hana, mainuli o ka hooikaika a ko lakou Aha Luna, e koi ana i ke Kahu no na manawa elm» ua bai tnai ]ce Kahu e waiho aku 'unua oka Ekalesia, ua ae ka Ekaiesia e hapai hou i keio hana, a hooholo iho la, i hale pohaku ka. ha.le, 2 hale, ilalo a iluna, o ku hnlepule j kai luna, no ka nien, ua ikeia ma na nupeI pa, e olelo ana, >• e pani ia ba pule po ma [ haumakapih, no ka haunnele." □a hoomaka lakou e tulu hou i ke elala no keia huna, a hiki i ka la 28 o Dekemaba, | | 1879, oia ka lulu dala hope loa mamua o ke kukulu ia ana o keia hale, a o ka- huina dala 1 i loaa i ka Eka!esia, ua oi aku mamua o ka 810,000. Oa koho lakou i Puuku nana e malama i ke dala, oia no ke'iii B. Paunhi, a ua koho no hoi i Komite nana e kukuiu, oia no o C. R. Eihopa, C. M. Haida, H. Walakahauki, M. Kuaea, J. Moaoauli, S. Paniani a me J Kalauao. 1 ka malama o ktiuari, 18S0, ua kauohaia fce Kcnmte e kukulu i ka hale, ua hooikaika i ke Komiie e imi ina kii kaha kupono. Ai j ka liolo ana o H. Walakahauki i Ainerilia, ua kauohaia oia e huli i na kii kaha kupono, u u hoi mai oia, aole i loaa na kii, no ka pii loa, he hookuhi taus> ni daia, alaila, kaha ia ke ' kii. Ao ka u,>.a i loaa iaia ona tausani uinihepa he 75 a 'oi. Ua huli hou ia ke Koraite , a leaa o C. J. Wall, he haole kaha kii, (e hana ana oia i ka Halealii ia wa), ua lawe ia raai ke kii iraua 0 ka Ekaieaia, a ua hooholo, oia ke kii e kukulu ia ai ka hale, e /ike me keia ke ano—O ka loa o ka hale 100 kp., o ka laula 50 kp., o ke kiekie o na hale elua 37 kp , q 1« kielīie o ka hale o lalo mai ka papnhele a e 12 kp., oke kiekie hoi o ka hale o luna mai ka papahele ae 2ā kj. ; a hiki i ke silina. ( Elua mau hale pele ma na kihi o ka ha. leala e huli la i ke alanui Beritania, o ke kiekie o na hale pele pakohi 150 kp. Ua kauoha īkaika lea Ekalesi o ma o leona mau Aha la, e kukulu koke ke Komito i ka hale. Ua hooikaika no hoi ke Komite i ka huli ana i ka poe koho, a me ka nana pono ana i ka nui o !te da!a e paa ai keia hale, a kanalua lakou i la hooko koke i ke kukulu ana i keia hale. Nolaila, i ka malama o Augate, ISSO, ua kwe kj Ekalesia i kn haaa kukulu, n haawi ma ka lima oke Kahu oka Eknlesia. Ua hooikaikn. ke Kahu ma keia hana, a na ko. kua ia oia e ka Mea Hanohano J. M. Kapena, ma. ke kauoha ana i ka hnoie kaha kii e hana i na mea a pau o ka hale, a Ua makaukau na mea a pau a ka niea nana e hana, a ma na palapala hoakaka e pili ana j keia bale. Ua kohoia mai no ka hale ma ka ukuj pau e kekahi mau haole, a hookahi haole i |ae ia kana koho, eia oT. B. W o ]ker, a ua j haam mai oia i ien palapak aelike, aua waiho ia aku imua o ka Aha Kahu Malama Waiwai i ko lakou apono mai, aole lakou i ekemn mni, a hiki ika wa a ka haole i haa. lele mai ai i kana koho, o ka pau no ia o ko. poe koho. Ua kii aku ke Kahu a me kona mau hoa elua a kn Ekalesia i koho ai i mea kokua i ke Kohu ma ke kukuiu ana i keia hale. ia S. D. Burrows, he kamana kukulu hale e noho nei ma keia kulanakauhalo. U a hai mai oia,. na ka Ekalesia no e kukula i ka hale rna o kona ifomite la, a o ka hana ana a me fca hpoponopono atia, oia ka u, n aole o hooliio ia ke duk me kn ole' o ke Komite, ua ae ke Komite.

A tna lea la 23 o Moi, 1831, ua wawahi iho lu ke Komitu i I<a luafuni kahiko, i kaawale ke kahuii kahi e ka «I keia hale. He raea waloliia no ke hoomanao alm i ! nn hookui ia moi no hem hana, i na la i aui aku ia. Eio. ma knu poli,- kekahi pnlapala ! inni lte kokua mua mni o ka Aha Kiekie, ma j Uona ano makua a Karistiano oiaio, e palaj pala mai ana ika mea nana i hoppii aku i •ka Aha Kiekie, e papa mai i ke kukulu ana o keia. hale, ua heluhelu ia keia palapala imua o ka Aha Kalm Matama Waiwai o ka ckalesia o Kaumakapili,-(heluhelu ia kekahi manao o lea palnpaia). Ua lolwhi ka nmaao o ka Aha Kahu Malama Wuiwai, e hana 0 Ui<e me nn ieauoha a keia palapala, koho ia ke komile e hui pu aku me ke kahu, a kaawi ia ka mana i ko komite e i'ku aku i na lilo no keia hale. O ka loihi o ka mannwa mai Ua wawnhi ana ika hūh mua a hilii i keia la ; he ekolu malama. Ua kukulu ia keia hale me ka poa, o lea hohonu o kona lmhaa, he 6 kp. ka awarilca ua loaa ke akoakon o laio. oka manoiuioa o ka pa pohaku l;uhi e ltau nei ka uwinihapa kp, Ua hoopiha ia ka uuwalm me ka pohnku nmi ka lihi ma\ i hoopuui la me ka puna a me ke one. A no la e na hoa'iohn, nmi na Lani iluna a i ka Honua ilalo, o ka hookuu ana i ku likalesia o Kaunmleapili, o ka lawe ana niai 1 na lanu a me na pohaleu e hoopaa i keia hale, ua kokua ia, nole e poina i keiaannina nui. oke Alii ka Moi Kalukaua, a ree ka Hooilum o ke Kalaunu a Kahu hoi oke Aopuni maiunn o keia kahua, a maioko o ka maluinalu o ka hale i nalohia aku, i paholu mai ai iaua i ko laua mau lima aloha e hooikaika kino ana, i na hana Uokua no keia hale o kakou, pela no ke'lii Pauulii, nam i hana i kokahi hana nui i ike ole īa e hakou a oia no Loi ka Puuka nina i malama ke da(a a knkou me ka maemae loa, ka Moiwahine ka Cdoiwahine kanemake &'afeieotialani, na Mea Kiekie ke alii Keelikolani, LiUelike ame na alii no a pau o ka aina, na makamaka haole no hoi o kakou i haawi nai mai ika lukou dala no keia ba)e, a mawaena o lakou, mui poina kakou ia J, T. Walaleaiiauki, nana i hoohoihoi »ui mai ia kakou, me keia maw huaolelo. ina piha ia oukou na tausani elnla, mamua oku pau ana inalama o Feb, e hnawi no ou i hookahi tuusani dala f ua hookomo mai no ia ia oleloana. Pela no hoi na pake a tae na lahui e ae, e noho pu nei kakou. A o kakou no hoi e Hawaii Ponoi, aole paha e poina ia oukou na lokōmaikai a oukou ī iiaawi mai ai no keia hale. A oia lokomaikai o kakou i hui ia. Ke ku aku nei makou imua o oukeu i keia |a me l<a hauoli, ua hiki no ia kakou ke hoopna i keiu hule. Me ka mahaLo.