Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 38, 17 September 1881 — Ka Moi Kaapuni Honua! [ARTICLE]

Ka Moi Kaapuni Honua!

Ka ike ana i ke Kahua Kiuia o Watalu—Ka ike aaa i ka Moi o BuWgiuma—Na Luana ana ma Vionu.

Viena, Aug. 6, 1881, Ma ka la 27 o lulai, liaulele aku la ka Moi ia Lnelana uo Berusela ; rua ko ala ae o Devern a me Culaisa, a ua ukali pu aku o Mr R F Synge i ka huakai alii, niamuli o ke kauolia a ke Keena o na aina e a hiki i ke kuu ana i ka moku ma Dovera. Ua inahalo uui ka Moi ia Mr Synge no koaa hooluolu mau i nu ■wa a pau aua i pili ai ai me ka huakai alii ma Ladana. 0 kela makaikai mua ana mai a ke Duke o Ediūeboro ia Hawaiinei inaluaa o kona moku alii ke Galatea, ua paanaau ia ma na lehelehe o ua oliana alii 0 Beritania. Ua hoopuka mau ae ke lieiki Alii o Wale no-ia mea i na wa e launa kamailio ai me ka Moi, a ua hooma-oe pu mai no hoi no n» hookipa immehana i pahola ia aku i kona pokii mamua o ko ka Moi lilo ana i poo kalaunu no Hawaii nēi. No ka nui hewahewa loa o na ahaaina 1 kono ia ai ka Moi ma Ladatia, ua hilu ole iaia ke ike i kekuhi mau inea kaulana ma Laduna. 1 ko ka Mōi hiki ana aku i Bcrusela, oia ke kulanakauhale o Belegiuma, ua halawai mai oia me ke Kanikela Hawaii malaila, oia o Counad' Cannart d' Hanale ma kahi e ku ai o ke kaa ahi, a lawe aku la 1 ka Moi a me kona mau ukali ma ka Hotele Alii. Ua makaikai aku ka Moi ma na wuhi panu o ke kulanakauhale. Ua hele aku no hoi ia e ike i ke kahua kaua kaulana o Watalu, aka, no ka haule makawalu ana iho a na pakaua, na keakea ia ka ike ana aku i na wahi pana a pau o ua kahua kaua la. He elua la o ko ka malihini Alii hiki ana iho iloko o ke kulanakauhale o BeruĒela 5 hoi awiwi mai la ka inoi o Bele giuma iloko o kooa kulanakauhale a kaukoo loa aku e ike i ka nani o Hawaii i ke Alii ka Moi Kalakaua ma ka Hotele. Ua aahu iho ka moi o Belegiuma i kona kahiko alii i ka wa ana i he--I<&(EU āi e ike i ka Moi, na aahu iho no hoi ka Moi i kaaahu kilipohe o ko kakou alo alii. īloko o ka hapalua hora niahope o ko laua ike mua ana, ua hiki koke mai la ke kaa ahi alii, a lawe aku la i ka Moi i ka halealii o ka Moi o Belegiuma. Ua pau na minute he iwakalua o ko laua haihai olelo ana. He keu ka makahehi mahulo o keia moi i ko'kakou Moi, no ka oJu wai-pahe. Hene iki ka aka a manu o ka wiliwili, Uā kuhi no paha ia'u he ua. Ia la hookahi no, haalele iho la ka moi ia Berusela a holo aku la no Berelina ma ke ala ae o Cologne, i ukali ia e Oouna Contiart d' Hamale a hiki i Aix La Oliapelle. I ka hiki ana aku i Cologne i ke kakahiaka, ua halawai mai me ka Moi ma kahi hookio o ke alaūūi kaa ahi ; o Mr HakaAla, ke Kanikela Hawaii ma Berelaeuu, a meHon H A Widsmana. Ma-

hope o ka pan ana o ka pninu kakahiaka, ua lioomau aku lu ka Moi i ka hele ana do Berelipa. Ua n6oneo ke kulanakauhalo i ka wa aka moi i hiki aku ai i Berelina, no ka mea, he wa wela ia o ka makahiki, aka, ua liooaoho ke aupuni i puali koa kiai ma ka puka o ka Hotele a ka moi i noho aku ai e malama i kona ihiihi moi, a ua hoonoho pu ia he alihikaua e nolio kokoke ana ma kona alo alii. Ma ka la 1 o Augate, ua hele aku ka moi ma Potadania o ike i ka Hooilina Moi o Geremania a rne kana Aliiwahiue ke Keiki Alii Kale, a me ke Keiki Terederida Kale. Ua paina pu ola me ka Hooilina Moi i ka la 2, i kekahi la ue, ua paiua pu oia me ke Keiki Alii Eorederika Kale. Ua makaikai pu aku oia i ke kipu ana o na Puali Pukaa ewalu ma k&hi kokoke i Berelina ; ua ike oia i ka paikau ana o na Puali Koa Helowawae, a ua inaalo kino mai imua ona na hookahakaha paikau a kokahi mau bataliona koa Kauu Lio mo na mnka-ihe kila e huuulaoa ana, a e kawewe ana na pahi ma na aoao, maluna o kokahi kahua akea. U-a makaikai aku oia i na halekoa, a me na hale o na koa kaua lio, ua hele uo hoi i ka hoolohe mele, ua malapua, a ua holokaa maloko o na ulu kau o kokoke mai ana i ke kulanakauhale, Ua hele aku oia i Essen a makaikai i kela Hale HanaPukuniahi lwulana aKnipp. ■ - Hoko -o-kekahi —hapacrba manawa i noho a' ka Moi inn Berelina, ua ukuli ia ka moi e Barona Trisren, he keonimana kaulana hele makaikai inai i Hawaii nei, i lanuari aku nei i hala, a me lea moi oia i ka wa a ka moi i holo ai no Hilo. 3sLi ka la 4 o Augate, haalele iho la ka moi ia Berelina a holo aku la no Yiena. Ma ka hiki ana aku i V;ena, ua apo aloha ia mai la oia a hoakipa ia aku la e kekahi ukali iwikuamoo o ka Emepera, he Kapena oia no na oneki eehia o ke Aumoku Kaua Hui o Auseturia. Ua hala ka Emepera a me ka ohana alii ma na wahi kuaaina waho loa, aka, ua waihoia nae na kauoha e hookipa aku ika moi ma na mea a pau e oluolu ai oia. Ua hele kr' > ina' ke Kuhina Noho o

Amerika e ike i ka Moi, a oia no hoi kekahi o na hoakula o Col Limaikaika, oMr W Vvalter Ph<jlps kona inoa, a ua ae aku ka Moi mamuli o ke kono a ke Kuhina e paiaa awakea pu me ia. E hoike ana kekahi lono e ae penei: " He keu ka hialaai nui o na K.eiki Alii o Europa a puni i ke Alii ka Moi Kalakaua o Hawaii, no kona oluolu launaole. A ma na wahi a pau ana e kipa aku ai, ua hohola mau ia inai na hookipa pumehana he nui wale, me kukai pu ia mai e na leo ohohia ona Puali iuele, a me na makaainana."