Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 45, 5 November 1881 — KE KAHUAPUNI LILIU O KALANI [ARTICLE]

KE KAHUAUPUNILILIUOKALANI

Koloa, Ko hele la a liu ua kalaiololo kanlana i u a niea he piha, a aolo o poina ka mea ]<akau ia wahi mamala olelo. E kupaa " o liko mo- kealii kuinakani" e n& makaaina o Ivoloa. Iko oki ana iho 0 k#na, ua ku nial ke Kiaaina Ilia Kx. 1\ P. Kapoa, a huai mai jio lioi ia i kana e oloha ina a pela aku. Ana ka mea Malialoia; A; W. Maioho i panai n\ni i ka aoao ona makaainana o Koloa. Pnle hooknu, a hookuu ia ke anaiua mo ka maluliia. I kn Uuakai Alil i hiko ai ma ka hule Kiaaina ua ulou koke aola na knikiumUiino a rao na wahi no iuka koikiknno a ko -dlit .nn na leo molo, ko helo la.k\)« innu wahi pnhukaki a piha olioli 1 ka akahi a loho i koia mea hou.

110 himoni mo, ka pila kopekopo a ka nianamana lima, guitar. Mnhopo iho, ua oluolu i ko kama alii ka iuea kiekie Likolike ka nana ana i ka poo hula Europa nia waena o na leelkī a nie na kaiknuiahino o ko 'lii a uw ] ;0 K o i oai ma keia po ua hoonauea ia ke Kahu Aupuni mo ua ledo o ua aina ua noe nei o Koloa

Kakahiaka' Poaha Sept. 29. He maikai ko ola o na 'lii Ue Kahu Aupnni ame ka kaikaina Alii Likelike, a mo na mea hanohano Jno. M. Kapena a me kana alii wahine, ka mea Hanohano ke Kiaaina P. P. Kanaa me kana lede, na kaikamahiue a ke 'lii, na Lunakanawai, hulila ana opeope a ke you pau ]oa. Mahope o ka kakahiaka ua niniu ihola ka huilu, a u a kainepu ihola na lio e holo ana no Waimea haalele i ka hale hora 7 a. m. hiki ma W»imeftl2 m. mo ka maikai wnle no ka huakai 'lii o hele nui, na puipui pu maila ka huakai ma keia heīe aua ko Koloa Luuakanawai a me na lede maka palupalu oua aina ua noe nei, I ka hiki ana o ke kaa Alii ma ka pali o Hanapepe ua iho wawae ko Kiaaina mamua o ko kaa; 3STa Lunakanawai Kaiwi mo Haioho ma na aoao o ke kaa, me elua ihau lio me na kaula mahope o ke kaa kahi i hoopupu ai; ua hiki pouo ke kaa ilalo 1113 kahi manuheu ole.

Knn hopo niuila o Hanapepe, niniu poahi akula ka huila o ke kaa iluna o ke kula o Puuopapai, huli rna kela aoao nanaia Wuimea. Hiki ma ka hale o ka mea Hanohano Judge J. Kauai Esq. kiola Da opeope na puolo a iho liou na lii i ka auau maluna o ke kaa, ua kau na 'lii ke Kabu Aupuni a rne ke kaikaina Alii malnna o ka waapa me ka mea Hanohano P. P, Kanoa Jan)es H. K. Kaiwi a nie Miss Sophia Sheldon, loaepa a rae Alohikea maluna o ka Canoe. Aole i holo lea iki ia kahi waapu o na 'lii, aie kahi waa no ka ili pinepine. Oiai ua ano emi iki ke kai, ua lawe loa ia na 'lii i ke kaliawai o Makaweli, auau na 'lii a me na niea apau, a koi mai kau ma ke kna a huli hoi loa maila no ka home Oanaana. Mahope o ka paina ahiahi, lohe ia maila, ua loaa he ulia poino i ka ulii wahine a Kapena mamuli o ka moku ana o ke taula opu 0 ka lio, ua haule a ua eha iki ma be poo, ua uleu koke aku nae kahi kauka Kalili o Kawaihuu, ia ahiahi no ua oluohi, a ua holoholo ma-o ma-o o ka hale. 3la ka hora 6 30. p. m. ua kani kn bele nnia e hea aua i na makaainana o ua Wainlailiahi nei o Wuimea e akoakoa ae iloko oka Ilalepnle, Lowell. I ke oki unn oka lua o ka bele, ua hiki niuila na 'lii, I be komo ana iloko o Ita | hale ua hele a lehau na kanaka i ua mea he )>iha. I ka pwu pono ana ona makaainan» iloko, na ka mai lfa Lnnakanawai Kauai a pule, a mahope iho ua leu mai ka inea kiekie ko Alii Ke Kahu Aupnni Lilinokalani a me ka mea kiekie ke Alli Likelike na mea Hanohano a me ka makaaina. Ua haiolelo mai ke Alii 1 mua o na makaainana me.na heleholana aloha, a eehia a e like me ka ke 'lii i hai ai ma Kapaa Koloa, pela ma keia wf.hi. I leo oki ana o kana, ua ku mai ke Alii, Kapena, Kiaaina Kanoa, a rae S K Kuapuu a na ka tuea Mahaloia J Kauai ka pane nin ka aoao o na makaainana o Waimea, raa keia haiolelo paiie ua ku i ka aloha a me ka ilihia i loaa i ka mea pane ke ano kaumaha ma keia haiolelo a ke 'lii ke Kahu Aupuni. Ua haiolelo ruai ka mea pane a ano haalulu.

I ku pau ana 0 kana haiolelo un hookuu ia noe ka pnle, a i ka amama ana 0 ka hua pule ua olnoln i ka mea kiekie ke 'lii t;o Kahu Aupuni, a me ka mea , kiekie ke Alii Likeliko; Ka lulu lima pu ana me ka makaainana .0 na waihooluu like 010. I ka pau ana ua hoi akula ua'lii e hooauinoe ia po ma kahi o Judgo J Ivauai, ua hoohala ia kekahi ip.au hora oia po, ma ka himeai a me ka lealea eui'opa, ms ka oluolu 0 ke 'lii Likelike, ua hoolmnohauo ia ia po leulea 0 Ilalalii 0 ua 'lii, ine ka mea mahalo ia 0 Kawaihau.. 0-leamea Hanohano Jno M Kapana aia mau no oia i kuna 0 ke knlekule, o

ke Kiaama hoioia aia mau no me luka ma, a o na Lunakanawai hoi e pokakaa mau ana ma waho o ka hale me na n>akiii, a o kahi nioneka hoi, e pelu mau ana na kuli i mua o ka mea Hanohano loa o malama ia na 'lii, -na ukali a tuo ka huakni uie ka maluhia a hiki i ko no 'lii haalele «na ia iiauai nei,

Kakahiaka nui Poalima Sept 30. mahopo o ka jmina kakaliiaka, iu liuliu ihola na 'lii a rao na mea a pau, uo ka h»Vi hoi loa aua no ko Awawa o Niumalw ka }whn hopu. Haalelo ika Waiulailiahi o Waimea hova 7 a m hiki ma Koloa 11 30 am, Ho pao wnlo no ia hoi a»a mai, hooniaha ke Alii ko Kahu Aupuni ma ka hale Kiaaina ma Kola, a kipa īki hoi ke Alii Likelike ma ka hale o Mvs Maryaun Conrndt, ka mea hanohano Kapena a mo ka Lanakanawai Kaiwi a me kahi mau lede o Koloa a me ko ko kaona. Ua hooluolu iki malaila, paina, ohuohu na ai i ka loi rose. Ua haalelo ke Alii Likelike ia Koloa hora 3 p m maluna o ko kaa iio o Mrs Maryunn Conradt me ka mea hano huno Jno M Kapena, e huki ia ana e na lio elua, A maliope oka pau ana o ka paina a ke Alii ke Kaliu Aupuni, ua niniu maila na huila o ke kaa Alii o ke Awawa o Niumalu ka pahu hopu. Ua pae pono na 'hi ma Niumalu, me ka maikai o ke ola o na 'lii, ohaha, a huapala no.

Auau na 'lii me na mea a pau, paina ahiahi, a hookuu ia na 'lii me na mea a pau e hooipo me Niolopua. Ua hoonanea ia ko Alii Likelike i ka nimi nui, eia nae aohe ae iki ona " kulu ua" e moe ko Alii mawaho nolaila, ua hoi ke Alii maloko. Poaono Oct lst. He maikai ke ola 'o na Lani Alii i keia kakahiaka, ua liuliu no ke G-ood l)ye i ka Mokupuni Kaili La. Ua hiki mai ka Lunakanawai Kakina nae kana lede mai Hanalei 100 umi o ike i na 'lii. Ma ia kakahiaka ua hoea aela mai ke alo ae he wahi hoonanea hou, eia kahi mea i paa iki mai»

Kaohi ka ono o ka puu, I ka wai o Keaiumo, Eia iho ka wai e olu ai, Ka wai ula o Maleka. Hora 3 pra ua kahea maila ke oeoe oi ua, ua hiki mai ua 'lii uia ka uapo aloha hope, a niau akula ka moknahi C E Bishop me kana roau okua makamae na 'lii ku i ka moku. E pulelo aua 'ka Royal IStandard, e pii ana ka Anchor iluna, a e /pii pu ana no hoi na waapa ma kela me keia aoadj a ma keia wahi ka mea kakau i.hoomanao ae ai i keia mau wahi lalani mele. Cho,—o ka wehi kalaunu oke Aupuni, No na lani ekolu i ka Moku, No lakou nei hae Kalaunu, E naau loa kona welo.ana. A hoi no.īioi ko kela ko keia wahi o ka mokupuni, me ka piha mahalo a aloha Alii no hoi, " No luka you." B ola man na 'lii i ke Akua, a mau loa. Ale ka mahalo, " Laula o Kapaa."