Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 46, 12 November 1881 — HE LEO I NA MAKAAINANA O HANA, MAUI. [ARTICLE]

HE LEO I NA MAKAAINANA O HANA, MAUI.

Nolaila, ano ka wa e hiki ai e kanana mua ia ka lepo mailoko mai o ka wai ino, hui ia me ka lepo a kaawale ae ka lepo, alaila aliali maikai ae ka wai, alaila e hiki auanei e inu ia e ka lehulehu, a uio ka poe ono inu wai a o ka pau no ia o ka pilikia, pela mukou eha me kou mau hoa e ku aku nei imua o oukou a pau no keia ano hookahi. He poe i manao lana no ke kōho ia i mau Luna makaaiiiana mai ko oukou lokomaikai mai, e kolu lakou e liki nei no no ke koho ia, a owau hoi he wahi oha pili wale mawaho aku o ke kalo, aka owai la ka oukou o manao ai he wai akaka aliali a maikai, e hiki ai ia oukou ke inu i kona mau kulu wai mapuna e pipii mau ana i ke ola mau loa o ko oukou hoopomaikai ia. Ea, e ou hoa, ua ike ihola oukou i keia olelo nane malalo loa, mai ko oukou makamaka opiopio aku nei a hoa kuwili hoi o ka aina ua haahaa nei o Hana. Nolaila i mua o ko oukou kiekre ko'u mau m'anao lana a pau e kuailo uku i ko onkou mau uoonoo kanaka makua, e lialiu mai i na olelo a ko oiikoii makamaka nei; no ka mea, o I;a pono, o ka iiuiluhia_, ke

uknli mau ia nia ko oukou mnu kapuai, ke lnuiu ,\o oukou u nann mai innluna 0 ko'u ko'u mau helelielena, ka'u inau hium a oukou i iko ni he kue, a he liana pono 010 i nuia tv oukou, aka, e hoao o hoolana i ko oukou nmuao, a koia pulo no e hal nku no au i na kumu mii a'u i ninnno laua aieheloi waha olelo no oukou, no na mea a pau a oukou i-lia nni ai no ka liooko ili o ko oukou makemako, a mo nu auamo kaumnhu u ka poo n oukou i koho ai i na kun i liala aku nei. Nolaila ke noi aku nei au i ko oukou ahonui o hoao i a'u e ku i mua o ke kahua kaua, a e haawi no au i mau leo no ka hekili e nei ana a me ,kt!°hn e naueue ana a haalulu na paia o ka Hale Ahaolelo a me ko'u mau hoa, i na o ko oukou manao ia e maliu mai i keia opiopio e ku aku nei i mua o oukou, he oiaio ho opio au aka, he oa ka nua, i na o ka ke Akua make- j make ia 3 a me ko oukou e hooko no au. Nolailao hoouianao oukou, a e lioomaopopo pouo hoi iloko o oukou iho nona mea e hoike ia aku nei ia oukou, o liko me ka malamalama o ka la i ke awukea loa. A o ia malamalama powehiwohi 010, e like auanei ia me ka anupn ana o ka uila ma na pali lewu o ka limi paa. Pela oukou o hoomauao iho ai, a 0 ku mui hoi.a o nana i ko oukou hoa opiopio nei i kamaaina i ko oukou mau maka, o like ana nei kana mau hana me ke kani ana o ka pukuniahi ma ko kahua kaua. He oiaio i na oukou e halawai pu ana me na manao maikai 1 loko o ko oukou uoonoo-; e like me ka hiki; ko oukou oluolu ke mai, a nialiu hoi no keia leo a ke aloha e pae aku nei ma ko oukon mau pepeiaO; a e hooni aku nei ka halia o ka olelo maikai, mai keia punawai momona aku i piha mau kona man kapaWal i ke olinolino faravect, o ka huihui a me ka ono oukou i ike mua ole ai iloko o na au he nui i hala aku la. Oiai ua kamaaina keia mau kanaka ia oukou, a i a'u hoi, aka ; o ka mea nui nae e hiki ai i ko kakou ike iho ke hookele pono i mua me ka makaukau i oi aku i ko ka wa i aui aku nei, ka mua, ka lua, ke kolu, kaha, aka auhea ka lakou mau hana kaulana, auhea hoi ka lakou hana nui i kaulana ai ko lakou mau inoa i ke ao nei. Auhea hoi na ulia ano nui o ka pomaikai a lakou i hele ai iloko o ka Aha Kau Kanawai o ke Aupuni e imi i inau pomaikai no na makaainana o ka na lani haahaa nei, aole maoli ole loa no ma ko lakou ano, a ma ka lakou mau hana. He okoa loa no ma ka nana aku, aole oiu ka ike ana o ke kanaka i na mea huna o ko kumu kanawai e hiki ai ke olelo la ma ke ano koho hupo, ine ka i ana iho, ka! ua ike auanei ia wahi keiki opiopio i ke kanawai, a me ka manao maoli o ke kumu kanawai, ko ike aku nei ka mea nona ka manao, aole paha oia ka pololei maoli, aka, i na ike kekuhi kanaka i na kanawai o keia ano, a pau lehia wale, a i nele oia i ke aloha, ka liilinai, ba paulele maluna o kona niau haleu makaainana, alaila he uiea ole kona hele ana mai iloko o ka hale Ahaolelo e hilinai opea ai iluna o na noho, me na kika e pua ana ka uahi nia ka waha, i ano liuki ae ma keia inoa hanohauo i loaa ia ia mai a oukou mai. Mr. Hon D B a pela aku; Nolaila ke noi aku nei au i ko oukou kiekia a me ko oukou manao io."—l na oukou e aloha ana ia'u, a loaa ia'u ka puka ana nialalo o ka oukou mau hana lokomaikai una mai, alaila, ke hai nei au i ko'u manao maoli me ka hilinai piha o ko'u naau i ko'u puuwai, a me kuu uhane maluna o oukou a pali loa; mai kela pea a keia pea o Hana nei. I na i loua ia'u ho aloha ia mai imua okooukou mau maka ma keia houiai ana, a e puka au a lilo i Luna makaainana no oukou, Alaila ke noi aku nei au,- i ko oukou mana, e akoakoa ae oukou mawaho o ka hale kuai o J Gran-wall-ma Wananalua ma Hana nei, no kahi hana nui a'u e puaua aku nei imua o oukou a -pau, penei e hoohiki ia au ma ka olelo a- ko Akua i mua o ka lehulehu o na makaainaua o Hana nei, ma ko ano hoohiki oiaio i ko Akua i na la o Solomona ko 'lii naauao a keia ,honua

i kona mau la. Oiu keia i mua o ko Kahunapule J K losepa au e hoohiki ia ai, o ku mai ke kahuna niakahi kiekie a e hoohiki mai ia'u i ehia anuu ao ko'u kiekio mamua oke kahuna; a o kau ae na lima o ka aha kanaka i ka lewa imua o lehowa ke Akua; oiai ko oukou ao ana ia'u, a oia hoi kuu ae ana ma ka hoohiki i nnia o ke Akua, a i mua o oukou a pau ; no keia hele ana e imi i ko kakou mau pono oiaio. Eia na kutnu hana ano nui au i manao ai e hai aku imua o oukou, o na mea a'u i hooikaika ai e hele i ka Ahaolelo, a e lilo hoi i waha olelo mahope o oukou, ke hilinai oukou mamuli o ko oukou noonoo kanaka makua, a me ka hoopono i loaa i ko oukou mau lokomaikai a'u e paulele nei e hilinai akn maluna o ko oukou lokomoikai, ko haliu ae oukou a nana mai maluna o keia mau helehelena a me kona mau hoike e hele aku nei imua o ko oukou. mau maka me na olelo ao maikai, ku ka pono, maluhia a me ka pomaikai o ko kakou aina aloha. I—'Hoopau ia na d=>la auhau alanui. 2—Hoōpau i ke kuikahi Peinailike. 3—E hoole ia ka hoopae ana mai oka [rama] 4—E hoopau ia ka auhau o na makua [mea keiki lehulehu.] s—Ona pake i mare i ka wahine Ha[waii e oki ia ka lauoho.] 6—E noi i ka Ahaolelo ē hnawi mai i (3.000) ekolu tausani dala mai Hana a hiki i Kaloa no ka hana hou ana i ke alanui. 0 keia mau kumu maluuaae, e hoike ia aku nei ia oukou, e makaukau ana au e hoike aku ia oukou ma ka'u halj olelo ma ka malama o Nov. a vne Dec. e hiki mai ana. Nolaila e hoomanao mai e na makamaka, a mo na hoaloha o ua aina ua kaulana nei, e hookipa a e heahea ae ka waha, eia ka uku la oka leo. Ika leo kakou o ko oukou aloha a lanakila, a lilo o Hana nei i apana pookela loa ma keia mua aku, mai ka la a oukou e hooko mai ai i keia 'mau noi—a hiki ika la a oukou e hookohu mai ai ia'u, —a e noho hoi ma ia noho, alaila, e hauoli auanei ka oukou kauwa no ka lakomaikai o ke Akua i ae mai ai, a me oukou. Ka ukana a kealoha—haawi ia mai—i lei nani no kuu poo, a i lei onaona aala no kuu a'i. Me kealoha ia onkou a pau. P. PUHALAHUA. Pukuilua Hnna, Oct. 24th 1881.