Ko Hawaii Pae Aina, Volume IV, Number 52, 24 December 1881 — KA NUPEPA KO HAWAII PAE AINA. [ARTICLE]

KA NUPEPA KO HAWAII PAE AINA.

Oiai hookalū wule no helu i ieoe, a nuihopeae Ma makahiki 1881, a oia hoi ka pihu aua o na makahiki eha o ka oili pulelo una aku o Ita kakon Hiwahiwa, u i kualo nmu aku ai ma ua kaiaulu walohia o ko kakou uina oiwi, ke one kauu hoi mai na kupuoa mai. Nolaila, inamua ae o ko kakou kotno aua aku iloko o ka makahiki hou o 1882, ke uwalo uku uei iuakou i ke ahonui n na | hoalauna u me na oiakamnka lawe pepa, e hoomunao, a e kuehu pau mai i nu koena nīe o ka poe i koe no ke ola 0 ka kakon nupepa. a i naue aku kakou me kii luelue iloko o na la ano nui o ka 1882 e hoea mai ana. Ke heohanini aku nei makou j nu haawiua a ke oloha 3 ua makamaka a pau i kuilima pu tne makou no ka panee uua aku i ko kakou wahi waa nnpepa, o ui»n hele aku i mua, a i na makamaka hoi a pau no lakou na kai huakai pu una iho nei me ka Uiwahiwa a ka j Lahni iloko o na makahiki i hala. Ma ka H.aAKA.t A jko kaknu Kuhina 1 Kalaiaiaa. i hak iiku la, ua ulono ia inai niukou; aole wale o ka hanu Kuikahi ke kaniu nui o kona hele nna aku la. Akn, i hele pu aku la oia, me ka lawe ana inai i ka poe Pukiki hou iloko j uei o kaaina. Ua lohelohe walo iua- ! kou inaniun aku nei, ua nele, a ua huae ka Pupa Hoopaa Linmhana i kedula ! ole ; a ua Uahaha hoi iuakou i ka lono ana, a kahi hanu a Alr Citrter o ko kii 1 na Pukiki, malulo o na kauoha a ka | Pnpa Eoopae Lima. Ua komo koke uiaila ka ninau, no hea mai la hoi ke dnla, e hiki aī ka lawe ana mni i na [ PnUiki, no ka mea, uu pau mun, hoi ia Waila a īue Carter ke dala oia oihaua i "hoolilō" iā~T na pāt)F koke uiai la ~ i ka leo o ke kupinai i ka i aua mai. ha

hanaia kahi olelo iloko o lta Alia nn, o h'a&wi ana i [»a mana i lia Kuhiaa Kalaiainu, o hoolawe au muv)ioUo mai 0 ua koe»a o na hawwina ii pnu, « koe anu lie mau lioena ilok» o ke keen« Knlaiaioa, a hiki (il;u ka hjaina i- be-feontt\vulu Tiuisaiii. Pela io iho la lm i loaa ni Ue dala a Mr Cftrter i hele akn lii, e hcc!:nku ai i lia a-i knla oke kuka lamaaia panio ! Kuhin» ona. Ina pela io ka lirtiia ana iv «a mau Kuhina nsi, alaila, aohe hana | pakuh;\ maoli i hannia, e lvka me keia,Ma ka hpolawe ana i kahi liaawina no i knhi, 111 a he la, oka n»eft maa mnu e I iko ia nei, o kn lioolawe ana tio ko knmu hana nno like; e liko me $30,000 i ' hookuawaleui no Ua Pali o Nuuauu, | ina. e hoolaweia no im alaioa a me im aluhaka. alaila, ua kupono ia he iiiuu kunAuhana a.no liko. Hoahn ukn la ka pili oka pali o Nu'iv.itiu, k« nloi h«kinioku, na uupo mo nn mouo, i k& »ihat)a oka Papa Hoopae Limuhanu ? Heaha hoi ? Mahea hoi o na aoao oka kakou mau buke kauawui, i hooinko ia aku ai ia lakou oka tm\na, lvt\na i kekahi pakaha knkna e like lue keia, iua, aa hnna io lakou pelu ? Nolailn, nia keia mea, ke kau leo aku nei nuikou i ka poo e manao anu e holo balota e haawi 5 ko oukou nia» noonoo hohonu ma keia mea, a e kanpono me ke akah£ii a nua ke akahele ma ka haftwi ana iko oukou niau koho. No Ua uiea, iloko o ko makou hooniaopopo aua, o kela ka ninnu ano mii & koikoi uiaoli, e hoea mai ana i mua oke kai» e hiki mai nna; ina, kakou eku malie ana a maiau i ke ano a me na kumu o kahi i hiki kupono ai nie ka mana jka Alm Kuhina ke mauaa kukna me ka kanawai oie. Malia paha, aia lakou t ]iiua' £ o ko alie malie aka niua," kabi 1 kmnau ui, o ke kalaia niai e lta Ahaolno. E looa ana no i Ua louo inui nmkou, ua ike no na nupepa namu no keiamea, aohe nae he uamunainu iki; ina, lw wahi uiea pili hale leta lu, e mmiū aiiei, a piH Helu o Konolulu nei la, e pao anei. Pehea la anei e ko ai ka puaim ?

Ma ea mokuahi hope i hola aku nei co Kaleponi i ka Poakahi nei, ua puhalahio aku ko kakou Kuhina Kalaiaina no ke alo alii o Potugtila, ilolio o ka vihiuh>'»ii he Elele a be .£otnisina Kuiia A»j)uni. Ua haawiia ae ka puaoa i nina o ke akea, o kaua hana niii a koileoi i lio}o ho-lie aku Ja, o ka hana ana i kahi knikahi mawaena aku !* o kakoa a me ke aupuni o Potngala. Oiai, ia Iwkou e &oho nei, aoha o kakoo kuikahi «>e ia aopuni, a o'nii hoi he ]ahoi nui a knpono kona e noho nei tn&waeua oko kakoo nei pohai; nolaila, u» nmnuo no makon he hana kupono no ia a ke uupuni e komo aku ai e hana kuikahi im ia aupnni a nie kona lahni kanaka. Ak«, aole anei i hiki ke ka-ua iki hoi ia wahi apana hana, a pau ae kuia mau okalakala a me na apnupuu a lakou i okuku iho nei ? Aole, lele aku la kela kani ka aka, haule iho la kkou nei he luau manu huiu ole. Aka, ua hnnwi ae nae kona mau hoaloha pumehaua i na hoolaha anu ; o ko Mr Onrter munao nui i hele aku la, a hoi hou tu»i e hulawui a e ku aku iinua o na ilio aioiaka a, me ua puhi ka-nu-na o ka Hale Ā iiaoielo. Ua tioike pu ia ae no hoi, e hiki ana oia i Honolulu nai i ka pule ulua oka ūoho ana o ka Hale. 0 k« pono loa hoi paha ia ; o koua muemae pulekaua ka ia, e hoike maoli niai aaa iaia iho he kanaka aa a wiwo ole. Ke nana aku nei i ka loa o ke alahele ana e olioli hele la, u me ua hana aua e lawelawe aku ai, he mea hiki ole ia makoo kt? paiiMe n ke imnaoio, e hiki io inai anu īloko oka niauawa oaa e kalekala umi nei, aka, i ko mnkou manuo,- ua poiuaikai kela i ka inihaluhiu nna; ua hauli e uo paha kelu oloko "ua [iuanuuuu ka haie," " EHO e no ua poleiwi & Huūpu I ka xaakajil i" Ina, oia i hnaano i ka noho iho nei, ioa, aole oia e iiulehu —e pulaī— 9 lawrtlu—e kupu—e kunu—e ku (stt;w)— e koula e ounv—a e hoomoaia. aka, e pau ana oia i ka ai wnha, i ka ainiaka, i ka niu-ku, a i ku alupoho ia, nie ka unauuahi ole in, oiu kapali)j uo ja i3okq o ka houio « me ka hooaano k, a pahalo uun ilalo, nie ka loaa o!e iaia o ka nianawu, e puana ae ai, "Amania I" JSo ka men, nn helo o Unwaii a Keawe e noho mui la a enaenu ;—O. Maui mai hoiaKama, u« hele a KahuKnena 0 Molokai mai u Hina, ua hele o okakala ke ku a na ule o Puilolo; —Aole hoi a Kuknhihewa nei, ho aaka (oaoli aku- no lea hoi i ku _ m a akupaha o Elepnluikuhouiiii, ke-ke luu na niho o ko.puhi a lawai i ka inukaui I