Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 1, 7 January 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole! NO KA MOI ATA O ENELANI a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole!

NO KA MOI ATA O ENELANI a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

BUKE 1 MOKUNA 1. Xo ka hannuia Hiia o ka mea nona keia Nnnea—Ka niiike oaa o ka Moi Uter;i—Olino ko kapu Alii m»lunn o ka Mea nona keia Niiiien. KA hoohikiia ana o Sa Ke e kona (A, luaui oia hoi o Sa Eketora, ua pane aku la ia me ka haalulu. "E kuu makua, kuu luani, o ke kumu i loaa nmi ai keia pahikana ia'u inai kuu hoahanau mai no ia, oia hoi o Ata, kau keiki aloha." la wa huli ae la o Sa Eketora a ninau aku la ia Ata. " E kuu Ata, peliea i loaa ruai ai ia oe keia pnhikaua?" Pane aku la hoi ia : " E kuu inakna, ke liai aku nei au ia oe me k;i oiaio. la'u i holo aku nei i kauhale no ka pahikana a Sa Ke, ko'n kaikuaana, oiai ua ike no hoi oe» he mea-ehaeha no'u ka ikts una e liele walo ana ia ine ka pahikaua ole ma kotia aoao, aka ia'u i hiki aku ai i ka hale, aia hoi aohe kanaka o kauhale, nolaila hooholo ' ola au i'ko'u manao e holo mai an i i nei a e hoao e huki mai i keia pahikana mai kona wahi mai, i loaa :ii hoi ho pahi na ko'u kaikuaana, a i ko'u hiki io ana mai a lioao iho la, he mea oinio, na hmno io mai la ia, a lawe aku la hoi au na kuu hanaii mnn." " Pehea, i ninau hou mai ai o Sa Eketora ia Ata, aolu anei i 10, a mai ia oo ho j)oo Naita e ku a o kiai ana ma keia wahi /" Aole, wahi a : pane aku ai. Nolaila, i pano hou mai ai o S i Eketora ia Atn, ke ike nei au ano, ina ho oiaio kau inau niea a pau i hoike mai nei, alaila ho mea oiaio o oe ka ke Alii a o ka Moi hoi o keia aupuni.

11 1 ohe;i l maopopo ai ia oe ?" 1 i ninau aku ai o Ata. 10 kuu loi, kmi' mea a'u i hiipoi ai, ponei i maopopo ai | lau. l.a oleloia, aohe tuea eae e hemo ai keia pahikaua o ka mea wale no ua hauauia mai i Alii a i Jloi no keia Aupuni, nolaiia, e pono an o ike maka e iioohou au i ka pahikaua a e lioao hou oo e Ata, i ike io ai au i ka oiuio o ka'u! uiea o lia nei, a e hoaka o wale ia mai tioi nu nou, la wa hoi pane aku la o Ata, aole ia ho mea pohihihi iki, e kuu makua, ka mea hoi a'u i aloha ai. I kela wa, hon pololei aku la o Sa Eketora ma kahi o ua pahikaua la i paa mua ai, a lioao iho la ia e liuki mai, aole nae lie wahi mea a mohole mai. [ la manawa hnli mai la oSa Eketora a puue aku la 1110 ka leo uloha i kana keiki hanai: lli kuu Ata aloha, ua ike mai la no oe i ko'u lioao ana iho la e huki niai i ka pahikaua, aole nae i hemo a nolaila ko uiakemako nei au e iko ia oo i keia manawa. ! Aka, ua ike mua ao nei no na makamaka nialoko o ka helu mua i kunewa iho ne ( ua hemo no ua pahi la i ka lliwahiwa nona keia Nanea, a ke niau nei 110 paha ua manuolana llokoo oukou e loaa hou una no ka liaahen ia Ata ke hoao ia e huki ika pahi, ka mea a k hak umele e puana ae ai: " 0 ke kila uui no ia Ka makia paa o ke Aupuni." MOKUNA 11. Pinepine ka hemo ana o ka pahikaua ia Ata. " Ano," wahi a Sa Eketora ia Sa Ke, o ko'u manawa hoi keia e hoao ai i ike pu no ai hoi kakou i kou laki. Aka, e like me ka hemo ole ana ia Eketora pela no ka nele i loaa i katia keiki oia o Sa Ke, a huli iiou mai ]a o Sa Eketora ia A ta, iv.i mai la. Ea, e hoao oe ano, o kou mauawa keia. E kuu keiki, e hoike mai oy i keia wa i ka mea huna a ke Akuu e waiho la iloko ou. Ae, e kuu makua, wahi a Ata, ine ka hauoli au e hnna akn uei i ua uiea lii aole hoi no ka liu no ka noho aupuui, aka, i na nae oia ka makemake o ke Akua e lilo ua'u e kakele ko kakou aupuui nei, alaila, o ko na Lani makemake ke hanaia aole hoi o ko'u. Ia wa mo ka lima haalulu oh\ lalau aku la ia a pan aku la ma ke kuniu o ka pahikaua h mino aka ana iho hoi o kona niaa papulina huki mai la ia. Aia hoi, ua liemo io mai la ia mai kona mau papalina e nu luikuna la e pono iho ana ia mauawo. I kela wa hoi, ua haule iho Ia kuli o Sa Eketora a me Sa Ke ilalo a kulou aku la ko laua mau poo iniua o Ata. A tne na hiona i ulu puniia ae e lee pahaohao i>ane nuii la o Ata, imna o Sa Eketora ma, Auwe, e kuu makuu, knu luaui alolia, a me ko'u kuikuaana hoi lieaha la ke kumu o ko olua kukuli ana inei imua o'n, lie Akua anei au ? A i ole iia hehena ia anei olua ? Ea, lieaha keia ? Pa-e aku Ia hoi ko Sa Eketova leo rne ka haahilu, aole, aole e kuu haku nole peln, aka, eia ka mea oiaio. Aole j loa au o kou luaui, ka mea au e kapa mai ai lie nmkuakaue uou, aole hoi he wahi makili koko o'u iloko ou, aka, ke iko maka nei au i keia hora uo ko koko oe i oi aku inamua o ko'n, no loko mai oe o kekahi o na koko alii kiekie o keia aupuni nei. Mahopo iho o koia mau huaolele eehia a Sn Eketora, i pane aku ai imua o Ata, ua huhai aku la ia i na mea a pau e pili ana iuia. Aia hoi i ko Ata ike ana iho aolo ka o Sa Ekctora kona, luaui, ka mea hoi ana e kapa mau aua he makua, a o ka mea hoi nona ke aloha i pipili aku iaia m ii kona ir.au la opio niai, ua kaumaha loa iho la ia a ua kulu mai la kona mau waiinaka. Ia wu noi pano hon akn la b Sa Elietora ma ka ninau a'na'ku ia Ata. E kuu haku, ia oe e lilo aku ai i Moi no ke aiipuni īuii, e Inaa auei ke aloha ia iloko o līoii pimwai Alii no'u nei kankauwa a me ko'u ohana.

l nu aolo pela wahi a At.a nui ka leo aloha alaih\, o kau niai ananei ka hoahe\va una mai a na Lani, oiai o oe liookahi ko kanaka ma koia honua e haka nku 0 haka aku nei ko'u inau inaka ma ko ano o ko u niakiiakano no 00, a o kau waliine i aloha ia 110 lioi o ko'u makualiino uo ia, a na kona uiau lima nloha no i pnlama inai ia'u a i malaina hoi «no ho luiii la īnai kona puhalui aku A ina o ko ke Akua niukemake e lilo au 1 Moi, e like hoi tue kau e olelo mai nei, o kau inea e makeinake ai na'u e hana aku nou, aole au e hoonele aku ia oe. E kun haku wahi a Sa Eketora, aole a'u inea e ao e noiioi akn ai ia oe, eiu wale iho no e lioolilo oe i ka'u keiki, kou hoahanau hoi, i puuku no kou mau aina a pau. E liookoia no leou makemake, wahi a t Ata, a ke hai aku nei au ia oe nie ka oiaio, aole loa lie knnaka e ae e lona ai >hi hana aka iaia walu no. Alaila, mahope ilio o keia mau kamakamailio ana, ua liele aku la lakou a ]iau imua o ka Aki-Epikopo, a hai aku la hoi o fc>a Eketora iuia no ka liemo 11,1,1 0 pahikaua, a me ka mea hoi nana i hoohemo e like nio kana i iko maka ai. I ka !ohe ana o ka Aki-Epikopo i keia mea, ua kulou mai Ja oia imua o Ata, a pnne niai la hoi oia ia Sa Eketora a ine Sa Ke : E na Nalta ua ike tio au e hoiko mai ana no ke Akua kahikolu i ka mea nana e noho ka nolioalii oko kakou aupuni nei, a oiai hoi ua hai mai nei oe e Sa Eketora, o keia kanaka ui opio ka niea nana i unuhi mai nei a henio io mai la ka pahikaua, alaila, eia ko'u manao he inea pono o hoopuka hou ia aku he olelo kuahaua e lioakoakoa hou ia mai na barona a pau o ka aina ma ka la 12 ae nei, a ma ia la e hoao ai lakon i ka unuhi ana i ka pahi. E like hoi mo ka oleloii ka Aki-Epi-kojw pela no i hanaia ai, i ka hiki io ana mai i uala!2, ua akoakoa mai la na barona a pau o ka Aina o Pelekane, a hoao nui iho la me na manaolana kuhihewa e hemo ana ka pahi kupaianaha ia lakou. I ko lakou hooneo ia ana me ka laki 0 ka pahikaua, ua kena aku la ka AkiEpikopo ia Ata e unuhi mai ia ia ua pahi la. Hele aku la hoi ia a huki mai la a hemo ua pahi la, aia hoi ma kahi o ka hoohoia ana ae i mau leo hnro olioli he mau leo o ka inaina kai puapuai ae ia manawa ma waena niai o na birona a me na kaukau alii, a pane okoa ae la uo kekahi poe: He mea hiluhila launa ole īio na mea a pau a me ko aupuni lioi e hoomaluia n e hooponoponoia hoi e kekalii keiki opiopio aohe ia no kekahi koko alii kiekie. Nolaila, ua hoopaiiee ia aku Ia ka hoiio hou ia ana a ka la 2 o Felrrt)ari, a ma ia la e akoakoa liou mui na alii a me na barona o ka aina. I ka hoea liou ana mai no oia la, ua 01 aku ka nui o ka poe i okoakoa mai niamna ae- o ko na wa mua, aka, aia no ia Ata ka liae o ka lanakila, a o ka hae o ke pio i kalii poe e ae. Nolaila, ua hoopaneu hou ia a ka la Pakoa, oia paha ka la o ka Ahaaina Moliaola, a i ka hiki ana mai ne lioi oia la ua hoao hou iho la na mea he nui a ua pau hou no lakou i ka haule pio i mau luuui na ka nele, a o Ata no ka mea nana i kaili i ka liaaheo o ka lanakila, aka, ua oi loa ia aku kona inaina I ia o na 'lii' he nui, nolaila, ua hoomoe I hou -ia a ka la Penetekota. E na makamaka, ke ike ae la.no kakou i ka pinepine o na hemo ana o ka pahikaua i ka kakou Hiwahiwa, alea, ua nui kav hookae ia no leona opiopio loa. Her maopopo no nae aia rio ko ke Akua koho aaa milnnao. kona hokua opio, aole hoi oia i nana mai ko ano ojiiopio a aoo palia o ke kanaka. [iofc i) a».] JSĪa ka po Poakahi nei, nmwnho iho o ka pa o ka h«le uoho o ko mHkou mHkmnaka Mi>x«'e]l o Knmnkela, u» lielo aekokahi ai»u Hnwnii Blua me ke kahiohio, a liooinaka iho la e hakaka. Lelo aku la ke kano a noko iho la i ka hou i ka opu okiwahine i ka laau, a noke i\e 1,» ka waliiue i lee knhen'. No kamakni ole, ua hoao uku la o Walaki ekipaku. Mai hele hou kela nmu meu uiulailn, ua ikea olua,

m* Ua muUma ao 0 Ilinau i hala wai hnipulo ma ka Halemai L«pera ma ko Sabali l)ekem»b» 1S i hala loa. I ka auina la Poalua iho noi, ua ku mai la ka mokuahi Zcahndia mai Kapalukiko mai iloko 0 7 la holo a me 1 hora. Ma ka hora H 0 ka po ana iho, ua holo loa aku oia no na Pnnalaau 0 ka hema. 83T* Ae e liolo aua 0 Kahikina Kelekona no 1882 ma ke ano kuokoa. A oka nohoo na apana pepa a me na īpu knha ua kupono 110 na keiki 0 ke keena Knokoa, oiai ua maa laua i ka ka ipu kuha o ke keena Kuokoa. * L.S.K.