Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 2, 14 January 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole! NO KA MOI ATA O ENELANI a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole!

NO KA MOI ATA O ENELANI a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

BUKE 1 MOKUNA 111. Ka ln o ka Penetek.ota—Kaili houia no e Ata ka lanakila—"Ka leo o ka lahui kaūaka oia no ka leo o ko Akua"—Lilo o Ata i Moi iio Enelaiii—Jva hoonohonoiaana o ua Luna Nui o kona Aupuni. KA hiki aoa uiai o ka la o ka Penetekota, ka la hoi i kualiana ia ai uo ka hoao hon nua e huki i ka pahikana, aia hoi ua ākoakoa hou mai la na kanak-a mai ke kiekio a ka haaliaa. Mamua ae o ka hoao ana o na mea a jmu e huki mai i ka iiahi, ua ku uiai Ia liu Aki-Epikopo a haiolelo roai la i mua o na kahaka. £ na 'lii, na hakn a me na niakaainaoa o ka aina—Aloha oukou : Ua akoakoa niai nei oukou i keia la e like me ka olelo kuahaua a me ka mea hoi i hoono ka hoao hou ana i ka pahīk«tui i kauoha in ai kakou e ko knkon Alii i hala aku i ka nmke. 0 ka eiea e hemo ai keia pahikaua niiii kona wahi mai i (ma sii o ko -Alii ia o Enelani nei. Noliiiln, eia ko'u manao, i na o ka mea io e hemo ana keia puhi, e liko me ka olelo, ulailu, o ko kakou Alii a Moi no ia, ine ka nana ole i kona kulann, i na iwlia no ke leuluua kiekio a haulma paha ja, a pela hoi kona auo, he auo opiopio a eleniukulo puho. Mahope iho o keia nian olelo nna a ka Aki-Epikopo ua liooho like mai la na mnkauinanu, " E hookoīa ko ke Akua inakeinake ! 0 ka uiea e hemo ai o kn pulii o ke Alii no ia, o ka makou Moi no m !" Llahope iho o na kupinqi wawalo aim a na leo o na mnkaainana, na liauwi ae ]a l;a la ka Aki-Bpikojio he pule, e nonoi ami hoi i ke Akua e ae mai ia e hoike inai me ka oiaio i ka niea e noho ana malunu o ke amuini o Enelani, a e liookomo pu inai hoi ia i kona lep iloko 0 na- kanaka i ikea ui ka munao 0 ka hapanui o ka lahui. A pau ku pulii nnft a ka Aki-Epiknj)o, ua hoonmka iiio In ua Ai.ii he uoi o liuki 1 ka |iuhiktvuu, aka, ua lniule ko lukou maii nianaolana, a na hcht?e ko lakon inuu kuko a me na liu unu'no lea, noho AVii. Aia boi mawaena mai o kekulii j)oe kiilmikahi oili uuū la he opio nona ria liioua e hoilen mai ana i kn ni, hule ae ln ia me na kapuai knoo a hiki aku lu ma kahi o ka ]mhi e paa Rtiii, ia wa ike in aku la ka pii aiuv ue o ka liuia ukan o na opio )u u me ka hene akn iki nna iho lmki ni'ui 1« iu i uu pulii kainaiwo la a «linolino iion ae la kona mau pupulimi i

| tu\ o k:i la, | la \vh kimi ao la kn piho ona 100 j wa\vnlo o na huaku, 0 Ala ko makou j Alii, oiiii ko iko nei mnUou o ko ko • Aluia nwkomuko »o in o kona lilo i Alii a i Aloi no tnukon, u o ka mon o l<uo aua i lu>ia, e nu\ko 110 ia. 0 Ati\ ke Aiii! 0 Ata kn Jloi! E niako ko kipi uaim o hoole i lunm Alii ana I Aia boi o na Alii u \m na haku i lioojmneeiico wnlo no ko Ata lito ana i I Alii, iia lianlo ilio la ko lakou man kuli' ilnlo o krt hoinia, a uonoi mai iu iukou ia | Ata e aloha aku ia lakou a e kala nku I hoi. | Ku mai la hoi o Ata itmia o lakou nie im niaka i haloiia e na waimaka paue uiai la ia : B o'u mau kanaka, na kanaka i ulohii nui ia e ko'u niau nnm i hala o aku, mai makau a haalulu, nole hoi ko pihoihoia nie ka pioloke, oiai, ua hala na la ino, nala i noho ilihune ai ko knkou aiua nuikuahino i ko Alii ole, uno ! e ku, e luna ka manao, a o kikoo aku | no na nie- o hiki nmi ana. Ako nonoi alui nei no hoi au e kokua nini oukon a pau ia'u ma ka liami ana i n,i mea o pouo ai ko kakou luipuni, ko kakou uina alolia hoi, a na ko Akua no uuanei o hooponiaikai niai ia UaUou. 1Q hooualo i ka mokuahauu, e utni i ka inaina a o kaiua loa iloko o ka inm o ka lioonianao ole ana no ka liana eleele o ka hewu, a!ta, e oniia ko knkou noho aupuni ana e ka muluhia, ko kuikuhi a me ka - poniaikai, Na keia niau olelo a ke Alii opio Ata i hoonuueia akn i ua puuwai o na.mea a iati a lioohanini aiai la i ko lakou mau waiinaka, oiai, ua ike mai la lakou he Alii opio ko lakou i piha ia me ke aloha i na kanaka. Aia lioi mahope iho o keia maux>lel(> ann, ua kauoha mai la ka Aki-Epikopo ia Ata o haawi aku oia iaia i ka pahikaua, a me kona tnau lima ekia, a haa\vi aku la o Ata i ka pahi iaia, a nana hoi i waiho aku roa. ke kuahu, a na kekahi hoi o na Naita kiekie loa o ka ainu i hoo-Naita aku ia Ata. 1 kona lilo nna i ITaita, ua poni in ilio la ia i Moi e ka Aki-Epikopa, a hoohikiia iho la hoi ia imua ona 'lii, na haku a me iia makaainana, e malama no ia i ke kuniukanawui o ke aupuni, e lilo i Moi hoopono, e hana ana i ka pono a me ke knulike a pau kona mau Ui o ke.ok ana. I ke Alii ana ae hoi o Ata, ua hoopuka koke aku la ia lie kauolia imua o na'lii a me na liaku o ka aina, e hele mai l'akou e hoike niai iuiua ona i na nieu a pau a lakou i hana ai uia ko lakou man okana nina ilio, mai ka \va i niaUe aku ai o fca Moi Utera a hiki mai ia \va. A i na ]a mna o ko ka Moi Ata nolioalii ana, ua nui ua hoopii i luwe ia inai i raua ona no ka nui o ka hana pono ole i hanaia e na'lii a me Da haku, oiai hoi ua lawe wale ia e lakou na ainn he nui mai kekahi uanu Naita aku, mai kekahi mau haku i hala kō lakou mau la o ka noho uiana ana, mai na wahine kaneuiake aku a mai na makaainana akn he nui. JBnioolo ua pau keiu niaii hewa i ka hooponoponoia e Ata nie kanoiauame ka in-iikai, c loaa 010 ai ho hoahewa ia e ua niea a pau, oia hoi ua hoihoi hou aku la ia i ua .lina i ka [ioe no laliou ua mau aina la i laweia inai ai e na 'lii pakaha wale, a pela hoi me na hale a mo na holoholona. Ua lilo keia mau liana n ka inoi opio i mea e umo lua ai kona alohaia iwaena 0 na makaaiuana. I ka pau anu o keia maii hooponopono ana a ku Moi Ata i na pohihihi o kona ainu, ua hooniaka koke aku Ia ia 1 ka hounoho ana i na ]juna Nui o kona aupuui, a eia uu mau Luna Nui la: 0 Sa Kc, ka Puuku no na aina lei Alii a pau o Enelani, o ka Naita BoduI win» ka Ilamuku Nui o ke nnpuni, o ka [ Naita Ui'iuka kona Puuku iionoi, a o ka Naita Ber.itia ke kiuaina o nu okana aina nia ka nkau o Enelani, e hoouiaka uaa niui ka okuna'uiua nku o Terenete a lwla-iua ki' akuu lou, a oia hoi kahi i hooinenehu loa ia e na enemi he nui i ko uupuni ti i ka Moi, ~Aoh\ i pau. ,