Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 3, 21 January 1882 — HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI! Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO NO ROSELANI!

Ka Hiwahiwa o ke Koa! ME KA NANI LUA OLE O AINAHAU! A O KA OLALI HOI O NA POAIANU.

[Unuliiia e ka Feni manawalea a Miehael llaliale, noka Hiwnbiira a kaLahui.] MAHELE 11. ih:iv 29.

I IvA PAU »na ae o na hnnololo kuukau » Muiin»silika, lnlau ko

ke ae la oia i kaua ohe ike, oia hoi k> auiaui uila, liowui ae la oia ia mea i k> lewa, a hoopili iho Ja i koua niuu mhk ii)a ua aninui la a nana aku la m» o a uiaauei o ka k>wa me keia maumakiauiaui ona, uoke iho la oia i ka uana < ako aua o ka ike akn ia Hoselaiii, a m koua ike o]e i kōna keiki, ua hoohuo ibo la o Mauuasiiika, oiai ua lohe oi.> i ka leo o kaua keiki e hai mui ana i ki lakou poiuo ana i ka ino o ka moaua. Noke hou iho la no keia i ka nnui i kana keiki, a iko »ku la ia i ke keik maluna o ka uioku e holoholo ana oi> ma ka oneki, a iwuena konu hoi o k> moana nui akea ma kehi a k» la e lu. poo ai, a O ka latitu 80liaro ia, oia hoi latitn i>k«u, a louitu tifor», a o ke ano o ia louitu komohaua. Lalau «e la ua o Mnun»silika i kom k»pa liulu lele, a lele mai !•> ilalo uei e ike i k«na keiki, he mau nnahulu loihi kona lele ana mai, e alo him iloko o ua ao kaalelew», na puahiohio, ka ua aw», ke ao uwahi, ka waipuilani, a hiki mm inalunapono ae o ka uioku a Roselani b opu nei, aohe «ae he ike ae o H«.sel»ūi i kona Alama, oiai, ua uhi m»i la kuoe a pouli, he mau au-i hulu loihi uo ko Roselani k'-knii »ua mai k» hoomaka ana mai a Muuu»kilika e lele m..i ilalo nei. 2!IU iho la o M»xiaatilika iloko o k; noe me kona n«»u kaumaha, uo k» iktana m»i i ke kulana kupilikii o kan» hiwahiwa, ka pua hookahi aua i hanai mailaui loa ai ma ke aupuui uila, uie ua kuluwai momoua ona pua »1». Oiai o Koaelaiii e opu hooknhi aiia malun» o koiia moku, ua pau na kia i ka haihai a olohelohe, aohe pea, aohe hoi k»n»ka, & e paialewa ia aua ka luoku u uu ule, a e kalele malie atm ko Bosolani m»u lima mu nu pnlekni, a e komo iu »ua n» auHO o ku moku e na puku wai he iiui Wale. No keia mau poiuo he lehulehu a kona mau kiiouohi i ike »ku ai i kaua keiki, ua lilo ia he uiea hoohaehae, a i me» | hoouaauauwa i kona puuwai, uo ka nui o ke aloha i kuna miliuiih, a kau iho I»' koun m»u lima uia koua umanmu iho, » leha ae la kona mau m»ka iluna a hoomaikai aku la i ua laui. A uiu ka lohe ole m>ii o kana keiki ua hoouna aku la oia i keia m»u hu» pule iinua o ka Hap»uen, a Luaui hoi o ua Kolu me k» leo moakuka peuei : " iMai ke akea o n» k»i «piipii* A mai ke po-ale»le omao A ke aouli e upoho nei m»luim Ohumu ae lu ua <>o opua Hoopihapiha lakou i ke e. » nui A bobolo mai la Ua inail uiakhUl 1», Mai na kukulu a puui ka houua 1 ukuli ia mai e k* ua £ ku oliu uoe hulii aiiwna Pap»ui »e la u pouli ka la A lilo ke awakea i kououli o ke [ immue A hoowaha lakoa meka huwihuwa Hiiiluku mai la ko lakou iuaiua M»luua o keiu pauku laau K.i olowaa auuaoana o kein hnlu ole I7h lllllpn Iwknii h linmiiliiinni A omolemole koUa uiau lulii

A nolo hoi i kona eheu e lele ai E pn-nee ai iaia no ka aina nialoo n«»ha keia e nn Kolu ? Pehea ka loihi o ko lnkou lili ana ? E kaupaona oe i kau mau Elele lle keia opio kina ole j4kit, me kou kela ana Pel» no kou lokomaikai palena ole E kala niui ai i ka'u keiki pela auanei ke Akuu E kokua ui iaia-—AainmH-Anien" I ki» hookuu ana aku o kana pule, a haliu inai la e imua i knni» keiki, «in hoi e hu ana na maku o kana keiki mao a maunei oke aouli lani, e liko ine ke pio e knli una i mau kokuu, pela no o Roselani. Na koia mea i kono aku e puiia t» wela i ke aioha o kona makua, a kulu iho la ka waimaka nwe ka opua. A iloko o ka wa e hiolo ana o ua waimakao kona mam», ua ptfana hou ae lu oia he mau huaolelo kaukau aloha : Poh'ih» ninopopo mai li» koni» leo mai li» kona leo m»iloko mai o ku pohina unhi o ka ohu, a iuo he hiuiehimo la i ke kulu numoe, n pnno mni la pouei E kuu Wilimi Hoaehnii—e Kuu luhi o ke nupuni ao E.uu uloha e, kuu'aloha e 1 ko aupuni uila au i ike ai Eia oe i ku po pilikia ma iw kni Ua hele m»i nei au e ike maka A o hoike aku ia oe ma ka oiaio E hoola oe i kou poe moku A me kou mau hoa nlo moana A mahope au e hoike aku ai I na kupua o keia olamoanH. A pau kau» puana ana i keia mnu liiluni uaele, ini hul.iw.'i pu ilio la ka mukun me k»ua keiki no ka wn pokolo

iuii na kuainilio nna- J£mioba mni 1« kona mnkua iaia. E unulii ae ob i it« ■iwili lnuolio he 12 » e wili iho i 12 wi' li ilio i 12 uwi an>i, a e hoouhi iho i ua >\vili lauoho tn >luim o ka moku, u lilo , iuauei n« pono a pnu o k« moku i uni»ni, oia lioi he uniaui u« kin, un pea, na \aula. a me nn me un muo a pnu. E hoolei aku ue i ka uila t il ipa iloko 0 ke kai, <t uanu uo e omo nmi i ua uioku i holoa-iu aku i ka papaku o ku ho'ionu, a mahope iho e oili m>ii ai ua Kanaku me ke ola njaikui lo», e like me | <o lakou wa mua i kiuohi, aka, ina oe e lohe i ka nakulukulu o kn papaku ol.ilo •) ka hohouu, e lu'OuiHuao oe he kupua kela, ulaila owili hou »e oe i na owili Uiuoho a hahau aku iluūa oka ilikai, .l«ilH, oohe kupua mma e nua aku i na ■ amoku a me ua pil-likoa i holoaia aku ilalo, ia wa uo l»kou e lana mui ai djo na pouo a pau iluna o ka ilikai. Eia mai ke t.niaDi nil-., oia kn mea uaua e hoike mai i n» kupua a pan, in» >ia i ka pouli a i kahi ualo loa paha k«hi i pee ai, a uh ia nei e hoike »e i>. oe 1 kupua nana keia poiuo i loohia ihn uei oukou. 0 keia ka'u hoike a e hooko pololei oe. Aioha oe e kun keiki, kun K->seltini ohohia, eia ke hoi nei kou m>.m-> nu ke «upuni uila, a i loaa iiou oe i ua poino .. me na pilikia a oa euemi ma ka >,iua i ma ke kai, e hoom.in io oe, me keia uifu mea kaua a'u i kuliikuhi aku 1.., a pela auunei oe e hiki ke lanakila ai m'aluua o ua euemi a pau, a ooai kaiioha »e oe ia'u, na'u uo ia e nana m.ii i kau liunkai kaahele. Aloha Oe. b ka mea heluhelu, a me ka poe e hoolohe ana i ka moolelo olali o na poai auu. E haalele aku k>.kou ia Mauna »ilika ke hao la kona iuuu pea-hekb no kona home uila, e naua hoi khkou i» RuBelaiii i na mea i kauohaia «ku e kona mama, no koua hoopakele an» iai» a U;e kona mau boa make o kn mo»n>i B me na moku hoi i p..u i ka holoa ia'ku' i ka p.ipuku o ka Uioaua ue Ua kino kanaka he lehulehu wale. L»lau iho 1» oia a unuhi ae h i na owili lauoho Le 12, lioomaka ae la oi i ew.li, aika 12 o kaua n.au wili aua, hoouh! iho la om i ua owili h.uoiio ma ka pnpnhele o ka moku, i it Wa koke uo i loli koke ae ka moku holookoa a me ua inen a pau he aniaui wale no, a koe ua kanaka aole auimii.

L,h,u bou ae U keia ika uil» t H l lipil Wlīuolei bku la iluko o ke kv.i, 0 ka koke ne iu uo i» ou* nn>kn it p a u i pO- - ai iloko ok« LoLouu ok a mo>.n. tu« ko l»kou m„u 1.,k0 u p . IU . e W oli mi, h ka poe i oi, t hou no k» in,.lamnlama o ka lii, euo btj hi'nio n)oeuh>.ne 1,. ko l«kou. E huhu hii,i k> t lii p,, e i,ii ka lioulh ia oko Lkou w a hinmoe. Ho uei -n-, l.e uu iua, paapnKĪn», a me be 1, l«« a-lulu teU . t I» U» ka wai knlie nui «. j »u»_k«mai k» piko oka n,„un.. uoI ke kiekie be 5 milu uiai kon» kumn • pouoi ue a ī U w«l„u oluua, H U ;i p. tpH I lua uku ka halolu o ka Mnnilo o Nore- , w«i uona ka hi.lulu o papa p on o ui k« lohe m-,i īm aekai o Fiuel«n : » non„ k rt ; loa btj. 6 mile. Ue ano u hku n» «uli o keia halulu ann, a ln.kukoi ae ln ke kai, » nuiiuia malie iI JO la no he olai la u ' meha pu wale iho .ia no . Pioo hou'ae I» ku poe o k« moku,.aohe mea a haka- | nu mai ko kakou olali, ku ae h ia me ka |miiK> aka ana, linnao iho la koria li m u iua owili lauolio. A tiei pule'ku.