Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 5, 4 February 1882 — NA NU HOU HAWAII. [ARTICLE]

NA NU HOU HAWAII.

2.W" Ko lioomnu aiHi nei no ko polululii iiiia o ua hiohioua o kn u« u>aluua o ko kulannkaulialo nlii nei, Ua liolo uku ka Iluuiuku Nui o hooponopouo n a ninauinnuio i keln hiliiH kipu mn Puīh, Mukawuo. Uu maknna i\o ku Moiwaliino i nu u\ui lepoui u\u lvuUulvuvca l\o nvau luilm 1010. m- Ua IU! ko 0 IX lli,Y«kost (Kililikn) o M.kuwno, Mi.ui, i k» Pouno wkn ini i luiln. U > ni;iko mi\ lloiH'lulu uoi i ko kakuliinka l\mlu ilio noi o Jlr W A Mukamu, 1 ko iihialii Poulu» iho nei, \m liolo aku ka inokuiilū Wuinmnulo no UiiiuUiioiio ku liiwo una uiai i ka poo koho o Wiiimino i Ewa. 1 ka pulo i hal.i nmii nku noi, ho vko|u nniu nliihiika o ka apana o llilo i pwlumii» o kn wni, a ko wuiho olohololio la ia nian kaliuwni u ko nlaiinku i kau iii. U" hoolimalima iho nei kn hui o H ilueklieki Mu, i ka moku Kalepa Jmy Turncr, no ka jawo ana i k.i ukana lio kopau Ilawaii ahiki i Nn loku, ma ko ula ao o ka Lio Ilao. E i no i ka moaua ko holo mai nei no Houolnlu, ho moku kiapa Gei'olūiiuia, o o anii i Jta inoa o ko kakou mea BAni\ko ilala 0 R Bisbop. E ku mai «ua oia i ka la S paha o keia ninhimn. IScSL.Ko luauiuaua luai nei ko konio koloheia o na liale moo o lloiiolulii nei, ii ko nnlowalo maii nku noi kelolii mmi \vaiw»i. Nohea mni !a keia man nioa o ino ni ko kakou kuhuiakauhalo muluhi.i. Ua pna ka Wuou olelo (telepone) raai Llilo a Ijiup .lioehoo, a ke iawo nei ka elelo niauia i kiina hinia. 0 ko koenu nku o knhi o hoouioo »i, m«i Liupnhoehoo a i Himakua, «liiki lou nku paha i Kawaihao a mo Mahukono. I keia poaha ne, Pcberunri 9, o liaalelo ni o Likelike ia llom.lulu noi. a holo aku no na awa mn Maui a me M-.-hukona (i me Kuwnihae uia ILiwaii. E ku iiou mni ana oia na llouolulu nei i ke kik-.Linka Sab*ti. Eāl?™ I ka Poakulu ibo neī, ua lawo aku ka moku kiapa I) C Murray no ka mnkeko o Knpnlakiko, lie 3089 kopan, 2246 eke hiiki, 161 ahui inaia, a me kekuhi maii waiwni Hawaii e ae i Liki aku ka WHi'wai io i ko $30.517.«3. EST I ka la 2G aku nei o lanuai'i, i ua puni uuiloko nei o ke awa o Honoluln, no amaamn lie kini a oi ak» i ka upena e malainaia nei e ka Hor. S K! Kaai. 0 ka pnni ia kiekie loa ana keia' iloko o umikumamulua niakahiki. Uu konio ae ma ke ala wai eli o Sueza, mawaena o ke kai Waenahopua a me k'e kai Ula, ka mokuahi makaikai honua Ceylon me 50 ohua, nia kana huakai kaapnni i ka lionua nei E hookipa mai ana o ia ma Honolulu nei ma kona alu hele moana. UW Mn k\ la 23 olin\i»ri i Imln, m» Honolnlu nei, na hoohuiia mn ka mwi'o e kn Eiliopa o 0!obi, o Hon- G.;ilfrey Rliodes. keka hi alii nhnolelo, me Mies Mary Chf.pman, mahopo 0 ka piha ana o nii in.'k.ihiki ewnlu o ko Knpenn Loke noho wnhino olu aiia maliopo iho 0 kana wnliine nula i aloha uui ai. J3ir Ua ku aku ma ke knlanakauhale o Laelana, i ka la. 6 o Dekemab,\ i liala, ka mokuahi pake Meifoo mai Sanahai, Kina aku, me 3,000 toua ti lau. 0 ka makamna ia o na inokualii e hnlihali ana i ka hae ].ake i kn nleu i Ladana ma ke ano kalepa. 0 keia niokuahi no hoi kekahi i lawe mai i ka mai Scii o kakou nkn nei i na malania mua o ka ISSI i hala. Ua kiin be elua mau Pukiki e ka Il'ipe il«kai M"goon o Makawno, i ka pu, a ua ku kolu.hi i ka poka oin ka uha, a o keknlii ma kn pnp .linn. 0 ke knmu, na kii i.leu ua Ilopi M.k»i nei i kekahi m*u Pukiki hoolō hnna o hopu, e nlii mai nua kekalii poe Pukiki e aln i..ia me nn kipikua a mo na kopala, 0 1 lioom .kaukau w»la aku n» l»na makai uei a ki ekoa, «kahi no a eini iho ka I l;a la 22 nkn nei, uu liaulo nni ibo na paka ua roii L«ie, a ua lioolanain he 22 mmi liale e ka wui roai lea hnpHlua kapuHi ahiki i k:i ekoln ke kiekia o ka wni mnluiia ao o fcu papahele. Ua hooneleia ua ona i na Lomo pumehana ole, mpakelo mahuuehuno naai na 010, ua nalowalo he uiau d«lu a lilo aku lie uniu woiwiii pilikino no keln a mo keia ohana. 'Ua holo' ka wnnpa innluna o ka wni lj(iluna ino he lukowai la. Ho moa kupnnnlia kei'a rna ke "Ziuna liou" o ka okalesia o na la linpo. Akn, ua inahn no nne kukou uo ko ola 010 i Inweia

252* Ua hiki nnii nei o Miss S. Polter mai Americ.\ mai, a ua pakuiiu nku nei oia keknhi o na kumu o k$ Kula Kaiknmnlūno o Miiuua Olu ma MakawaO; |® x No ka pilikia loa o ka moa knknu moolelo o ki u Ni\it.a Uokokilu lluiedu," U.U hoopaneeia kn puka ana nku o ka nioolulo i keia pule n kein pulo «o. Ua lioolilo nenoi mn ko kuni o Mv, M. Wio.kaoii i konn hulo pni kii mn alnnui P.ipa in Mr. J. Williama, koknlū j o kotu\ mu\ p \i\hnniv maUlo {>««, No miinuoniii i na men liou o i pili nnn i ko kolio balot,\ īinnninakaainnnn, ua hookaulua loaia kn puka nnn aku o k« kak'u\ t\\\p«pu i | !o ia la. 0 ka hulalnila' haolo i manaoia I ui ma ka Ualo hou o ko Alii Keelikolaui e weheia nua i ke nhiahi Poaha nenei, nii hoopameia a ke nhiahi Poalium. 3£T v !i!<\ uenei ia Uon. C H Biliopn ke kaluia a iue ka halo pohaku o Kauka llopemana e ku nei nia Waikiki iho o ka linlo Banako. G nuna makou poe helulielu īna na Kolamlu olelo Uooiaha, a e ike no i ke kuai kudala ma ka Halekuai Kahikinanui, i keia ahiahi Poaouo, a e hele nui ao, o loaa ua mea makepono. Ua kukuln aenei e S. O.Wailan me C, R, B.liopa o HonoluJu a me M. P. Joneso Kapalakiko i Hale Kwlepa ma ilahukona, mal.ilo o ka inoa o S. G. Waila a mo kn poe h«i. 110 keakw \na ka Hile Mele hou i keia nhialii Poaoua, no ka manawa hopa loa o Miss J. B >ver ma Houolulu nei. E helo ae ka lehulohu e loho i ka 00 knni leo loa. 110 uihu h ilnwni makaainnnn kni m ūamHin ma luakini o Kaumakapili n uio ka Ilale Molo iiou i ka po Poalua iho noi e ka pio liolo baloti luiiHmaknainana aua, a ua piha liko uae no ea hale elua. jJāF = " Ma ka la koho balota iho nei o ka iipana o Honolulu nei mn Aliiolaui H»le, lie maikai a maluhia walo no, aolio liakak». a mau hoopaapaa ino, ho l.i mnlio walo uo ka lehulehu,-aohe walii hiuliiona o ka waiona i ikoia aku ma o a niaanei. EāiP* Ua li-ma iho nei ke nupuni i aelike nie A. F. Oooko no ka hoihoi ana i n.i kanaka o na mokupuni liilii o ka hema i j)au ka mnnawa kepama keia «upuni. E hoihoi kokeia aku ana he 50 paha a oi o keia mau ano lahui i keia uiau la koko iho maluua o ka moku Julia. Ua pahola akn ke aupuni i na aua aua 1 keia poe o hoi nei, aka, ua paakiki ko lakou manao e lioi no i ka aiua hmau, E hooloee!—Ko aku nei makou i ua Luna nupepa a pau he mau nupepa ki lnkou e koe aua o u iHelu 1, 2, 3, a mo 4 aohe i p iu, e hoihoi koke mai ia makou mi Houolulu nei me ka hookaulua 010, no ka me<, ua hojkaa m ii kekahi poo i kalikou niau d>lanie ka lawa iin'i i na lielu mua o keia makahiki. E'wikiwiki mai no ka mea ua nele loa makon i ka heln olk. Ua hanlele aku ka moku kiapa Pelekane Dalhomie. i na mokupuni o Azore ine 322 Pukiki no Hawaii nei. 0 ka elinia keia o na moku i hoounaia inai o kn liui o Hoffnnng ma o L.\dann, Eia nialalo iho nei ka nui o na moku i hoounaia īnai a īne ka nui-o na'Pukiki: Rnvenscraig 419 Pukiki llighflyer 328 " " Suffolk, 469 " Highflyer 339 " " Dalhousia 322 " " Iluina 1877 " " Ke hoopukaia aku nei ma na ko . lamu o ko kakou hiwahiwa kekalii m»u moolelo hoouanea mnikai loa, i la\ceia inai m».iloko mai o kokahi m»u Bi)ke olelo Boritaui-«, a i manawalea ia mai a makuii makamnka makai, Joel kaula o kein kulannkauhale, ina aole mea nana keakeu it.ia,e hoopukamauia aku ana i kela me koia pule, uo ka hoohialaai aua o na tuismi puni mea bou 0 ko makou poe heluholu. U« lohe m«i makou, he wahi okaikni ko ke kolio b ilota ma Koolanpokn, i ka Poakolu aku nei,. mawaena o na luna heoikaika, a ua ulele iho lakoo 1 na »i a ka ui, a ma ka eleu h meka mikiala o na luna o ke anpuni , o keia okaikni nnn, ikeehu kaknhiaka wnle no, mahopo iho, na lai malie walo no a hiki i ka po «n». jJJSĒT Ua loaa hou mai i ku Eknlesiao Kaumakapili he mau kokua aloha no ka Luakini Hou, penei: Lewiiina h'apu, mai Ewa niai_.§ 5 00 J. Kukaiahn, niai Ewa mni 2 25 S. Knloa, n:ai Lahaina niai 23 00 Eev. S. Paaluhi, mai Kalihi mni 40 00 Gr. S. Kalama, mai Makawao iniū • 21 /50 Juo, liecs, mai Ilui Iloike mai,. 23 00 Hnina #134 75

I keia kilealiiaka i hoi muiai ka mnlio o Honolulu nei, Un hoi mni nei ka Hokuoo mo ka.pau 010 o nn wahi ik« kuin. oke kiiniu, no kn liu lon. E knpili houia nna oia. E lilo niin o Mahnkoim mn keia mwn aku i wnhi wniwai n\\i, koe wnlo no ka lona 010 o ka wni. jBST I kn nhiahi nei, Poalimn> Pehenu nri 3, ua hookahnkn mnkahiki no im kan kwwii ahi o ka Oīhawa Kinai Ah\ o llouohihi nei, e liko me k.i mare i n.i makahiki i hala, Ua houluulu mua ao lakou ma ko knea o Uelu 2 nie na'aahu piha o kn oi. hann, me na kaa wai i lioohiwnhiwaia a me na kukui e hoomnlinialamn ana, a hele aku la lakou ma na alanui maa mau ia lakon o kaahele ai i na makahiki a ~au, a komo aku la o ka ]>aa Alii, e lioike aku ai i ko lnkou hoomaikai i ko lakou " M«i Kinai Ahi ,"A maliopo o ka pau na hnua hookahakaha, ua malnma ae kela a me keia pnali i niau ahaaiua na lakou ina na Ila: « wai ilio o lakou. O ka loihi o ke ku ana o keia oihana, ho iwakaluakmuamaiwa makahiki. I keia makahiki, ua lioano eia ke kai huakai ana ika po, 110 ka makemakeia e pau ua hoa a pau i ke komo i ka luiakai.