Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 9, 4 March 1882 — Kokua nui e ao ia ka Lahui Hawaii ma ka olelo Beritania. [ARTICLE]

Kokua nui e ao ia ka Lahui Hawaii ma ka olelo Beritania.

1 ka Lnna Hoo|)„r.o t ,oiu> o ka " P ae Aina." Uu iu-luholu u\i tn>> ka liauoli mii i kuo m<>* i Umailio ai ma kau e kohiw uua i lm olelo Enokni, 0 ko'n mani\o k\-iu mai na makahiki mai ho lolmlohu i hula, «u i ikomaka ai, u ko luwawikai uku m-i uu i«i 110 ku loua a<iii iu oo o ku muka'u 010 o lioiko ato <u> i kou liooikaiku aua no koia kunm, iio ka m«i kv mana ) m>i uu oiu wale no ko kunnihnna ouu'u u.i kakon « hooholo ai. Uuhoike ninepine aku au i na kanul«i Hawaii o noho noi nia Kau, i na pomuikui ho nui ko hoonannao m ma k,i 01010 Ēneluni, ahiki mai i koiu wa ; ko hoomaka mai nei lakou o iko o lileo n,e ko'n. Eae mai oo īa'n o hoīk« ah.i ko.kahi ,nan po.naikai o k. iko olelo liaolo : 0 ke kanaku ilawaii i \m i ka heluliolu a mo ko kam»ilio nia ka o)do Enelani a me ka 01010 Hawaii, na oi aku kona pomaikai i na he paahaiia, Loio, Lwnkanowai, Aiii Ahaolelo Luoamakaainana, Kumukala, Kahnnal»ule, Ku[>akako, a Kamaua, mamua o ka mea i ike wale iho no i ke kamailio Hawaii. Pelu no hoi ko kakou mau wahioe, i na e hoonaanaoia e like me na kune ma ka olelo Enelani, lilo lakou i mau wahino a mau «akuanino «aikai. Ke kanalua uei anei kekahi i ka'u meai kamailio aenei ? Alaila e nana ae oia ma o a maauu, a e ike oia owai la o ua kanaka Hawaii kai mnkomake nuiianona hana ano nui. E loaa koke uo iaia o Sin>ona Kaai, Atoni Bow, J Nawahi o Hilo, na hoahanau Kawai«ui, JGM Sheldon, a he hanen aku o kapoo i leoe, hepooihiki ia'u ke helo l«»pa dku ma na inoa, e noho nei ma na kuluna hiki ko hilinaiia a me ka pomaikai, no ka mea o ko lakou ike ma ka olelo Boritania a me ka olelo Hawaii ka mea nana i kono ia lakou e itni aku i ka i hiki ole ke hapai. Pela no hoi i na he luua mahiko, a i ole ia he Alli moku kuua a mokuahi paha, ua ot ae ko lakou uku ina ho ike i na olelo elua, nmmua o 0 ka mea ike i ka olelo Hawaii wale no. Aka o ka mea nui loa i koe, ke manao nei au, oia ka hoonaauao ana i keia lahui ma ka olelo Beritania, e hooi aku aua i ka hookupaa a me ka hoomau ana 1 ko kakou lahui, mamua o na mea e ae apaua kakou e hana aj. No ka mea, ina e naauao na kanaka hana ana, makankau kkou no ka na ano hauu a pau, a pela e loaaai na uku oi e leuui ai i iiu ama hou ato a kukulu i mau home naaikai e noho ai. Koake neiauo ike i ko Hawaii nei, kukuluia ana i lahui ikaika a mahaloia, ma ka hoonaauao ana i na keiki ma ka olelo Beaitania, a oia wale no ka hopena ehiki ai, no ka me» e like auanei na' hanauna hou me na haole, nia keia hope aku. H ookahi mea i koe a'u e ake nui nei, alaila, e haliu aku au ma ka hoonaauao pnui ana ī na Hawaii a pau ma ka olelo ana imi aa mauaa wai, ua noa i na mea u pau e kii ana ia mea, pela hoi e hookuu akeaiu ui na kula o kakou, e noa i na meu a puu e imi ana i ka naauao, me Ue dala 010 a iuo ke kumukuai ole. Me keia iho k hana ma Ameriea. No ku mea o Amenea ka kakou kumuuo a me ke kokua houloha. E ninau mai paha uuanei kekahi, pehea la e hauaia ai i ko ? Ke pane aku nei uu, mu ka weho ana 3 naau kula olelo i?critauia maikai ma aa apuna a oia na kuuhule o keia uupuni, a e hoolimalinW ia na kumukula maikai e loaa ninau mai uuanei puha kekahi, mai he» uiai ke dala e Uokua ai i keia inau kula? Ke pano uei au. E hapai ka ahaolelo i hanahoua niwuao—e hooholo lakou i puu elala mai ke $60.000 ahiki i-ke $bu.ui)o no ka makahiki no keiu mau kuhij a i ole ia i §120.000 ahiki i ka $160 000 no na makahiki elua a na ka haawina ahiki i ka $200.000. 0 ka nui o na dala e hooliloia ai no ua kula, owauanei ka mea e uuku ai na hoolilo dula una no na mea puho, ' E hoomanao kakou, ke haka pouo mai nei na maka o ke ao nei maluua ou I e ilawuii, a he pono ia kakou ke wiwo ole o kukala aku ma ka kakou uiau haua, ke hupai nw k&kou i ka haoa no ko kakou aina a mo ka lahui e līoohalike aku mo na lahui e~iie aiua uoa o na kuluinameau pau-a he lahui kuokou. Aiaila o nuna uiai auanei iakou ia kakou a mahulo mai, ma ko auo he' ohuna iloko o na lahui o ke ao -nei. •No iu mea, e pupukuhi kakou iue kii leo hookahi e hookekena i ka ahaelelo a

me ko aupuni o kokua i b a laliūi n» {keia knmu ano »tii hookahi—o b#awi | ,nai ' hoonaanao noa i rm mea a paa , a me na Uuh uku ole, I ke aloha no Hawoii uoi, > H M WIKT. 1 Koaiwn, Kau, Fol), 1882,