Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 14, 8 April 1882 — MR. JOHN KALAMA A ME D. KE AWEAMAHI ME KA LAUA MAU EWA, MA KA MALU HEKUAWA O WAILUKU A MA NA WAIEHA HOLOOKOA. [ARTICLE]

MR. JOHN KALAMA A ME D. KE AWEAMAHI ME KA LAUA MAU EWA, MA KA MALU HEKUAWA O WAILUKU A MA NA WAIEHA HOLOOKOA.

E ae mai e kuu ipo nohea, ka Nnpepa " Ko Ilawaii Pae Aina," ma ko oe alo aku au o hooi[)0 ai. Mamuli o ka hoouna ana ae o ka Ahhui Opiopio inii pono o Kauinakapili e hele o Mr. J. Kahuna, i hui pu la ae e kuu oiaio Mr. D. Keaweamahi a me ka laua mau Mrs liele e kaapuni i ka mokti]iuni o Maui, ma ke ano hai Euanalio. e like mo ka Mr. Mute ma hana ma Amenka a mo Enelaui &c. A nialalo oia kumuhana, ua hookoia, ma na 'pulo hope o Feb. i hala, ua kau ae ma Ua Likelike, a no ka inalu ulu o lele, a hnomaka i ka laua hana malaila, me kn hookninu pn, ho mau " Ahaliui o[iioj)io imi pono Karisiano, ma na maln ulii o k'le la. Ua loho pono n»ai Ua moa kakau mai ua mau oiaio ala ( ua holo pouo a ua ulu ka hana a ka Ilaku ina ia kihapni oLahaina mulu nlu. Ola aku la ia Kini, ua-a Ue ahi. E ku ilnnt e hele i mua o na o[iiopio o ka ahahui imi pono l\arisiano o ka mnlii uln, i inau ai Uan mau kaenn ana, Eo no ia Maui. [-Inalele r»a hoa i ka mnln nlu a no ku LleUuawa, ua kipa ao'na hai Euaunlio i kt\ Poakahi hojie o Eeb. a hooinaka no i ka liana, maia h ipa pule a la Sabati, uala mai la na iwi malo o Wailuku, ua helo-nui ae na o[)io a mena haipule o ua JYĪalu Hekuawa ala, i moe loihi iloko o ka hoomaloka a me ka p.ikka. 0 ka [ioe i hoohalahala, a noho loihi iloko o ka huna, no na olelo ao ku i ka iniki eha a ke kahu ekalaaia, i hele ole iloko o ka hale o ko Akua, no na u H 3, 4, 5, ae aia la, uala ela, a aia pu ine na paahana hou, o uwe ana nie ka waimuka me ka mihi welenia puili kapu-o una, mo kekahi maa mapuna olelo maopoopo. Ho hana haipule ano hou loa keia &. He oiaio, he wahine, he kane hewa.loa wau. Ke koho nei au iulesu i hoola no'n ua hele ole mai au i ka luakini o ke Akua no ko'u liuhu a ano kanaka wale no. E jiono olua o noho loihi loa i I Wailuku nei, o hoihopo aua nei niukoii a o hoop-iii iiv ke Knhu o keia Ekalt-sia, oiai, he liouhou. C keia ka'u mau ma- j puna olelo i loho mai, mai ko Wailului i poo mai'a me na hai Euanulio. A uia I

Uoia a'ui o Uo Uukou nanoa īnoolelo O ka nuhon uhano, e hoiko aku ana wau, no ka'u mau mea i iko maka maoli i\i, Poaha Mnr, 2, ua hiki Uino mai nu ine Uo u oluna, a loho, a ike maUa i »n\ niea lion pili 'Lii, na lioohiluhihi a na wai oha, n.e Ua lohe pu i ka moolelo o tia hana a »u\ hai Euanelio, a oia aelu kola i hai nina ia maliiua, maia po iho liora 7i, ua komo kino aku Iu au ika luakini, oiai, ua hea nmi ka leo o pele o Kaaliumanu, e hele aku e ike i na mea liou nhane, ia'u i komo aku ai, aia ka Mr. D. K. ma ka pahu pila, e hooi{ani ana mo ke melo hinieni, ine ka laua mau i Mrs, a me na keiki, mamuli o kana ajiana liana ; i ka pau nna o ka wa mele, ua noho liko nmila na hni euanelio ma mua iho o ka awai, eu hoonani mai ana i luna 0 na noho, mahoj)e o ke jiakaukau a hoomaka na liana ; me ka himeni i liai ia a 1 holnlielu i jiuana ia o U. Keaweainahi, ai melo pu ia e ke anaina ; a na J. Kalama ka pule a mu ka heluhelu i ka olelo nano a leau, no ke kanaka hilulnn, ma Mnt. 13 24-30. A e like no mo ka hiki mlia ela o na hana, pela no kona ukali. I ka pau ana o na himeni, pule helnhelu elua lanla, ua hai mai la oJ. K. i ke poo olelo Jlataio 13,, 30. He kahnnapule mao|iopo keia, he ku i ko eehia a aaauao Mikolalehu na olelo; he walohia me na waimaka ke aiinina e noho nna, ua noho a launa pu ka Uhane Hemolela me ba mea hai ame ke anaina pu. Ua kokua ia ka olelo e ka Mr. D. K., a me ka mea e kakau nei, ua kike ia na himeni pili jiono ma waena o na mea ekolu i kainailio maia po, a hookuu ia na hana me ko mahi, me ka pule hoiie, ma mua e nae o ka pule hookuu, ua koho ia na wahine e malama ai i ka halawai wahine 0 ka Poalinia, a eia ka hoonohonoho ana. Ia Mrs M K Kanianukeokoo ka haina a me kn puana himeni, a ia Mrs, L Keanu na pulo; heluhelu a me ka haiolelo. Poalima hora 3 p ii ua akoakoa e na wahino n me UeUahi mau kauna kane, oiai, ua hea mua iho la lea leo o bele. E like me na hoonohoqoho ana o ka kana, 1 ike ia ma ka po Poaha, pela no i malama raai ai na alakai o ka la, e liko me ka hiki ia laua. Ua ku ika muhaloia na hana mai na a'ak.i inai; oke poo olelo maia la Mutaio, 6., 18 20 a o ka mokuna heluhelu no ia. Ika wa i pau ai ka na nlakai mau olelo, ua ku mai ekolu niau lede, oia na Msr, Haole, lumeki, kaiUamahine a Mr. Malaihi o Makawno i make a me ka ke ulii Hon. H. Kuihel.ini, a mai na olelo a na mea hope o ike i UeUahi man mapuna olelo. O Uo'u mau inaUua, he man haipule io latia, a hiUi i ka wa a ka Ilaku i kii mai ai; aka, Owau he poo paakiki malalo o Ua hewa, a lie hewa hoi a hiki i keia wa, Ue noi nei au ia oukon nahaipule, e pule oukou nou. Ow.'Ui he wahine hewa loa wau o ku aku nei i mua o oukou, a ua tnaa ka kakou taona 'lii a me keia kuliinakauhalo, a o Ueia aupuni holookoa i ka'u mau hana, aka ; mamuli o ko ke Akna ae una maieolaloihi an, ke ku nei an i mua o oukou, a ko hai uei i Ua mea hiki ole ia'u i na la a pau o ko'u ola ana i hala aku la, a i na paha i ae mai ke Akua e haawi i kuu ola iloko o ka lima o ka ]ioe i manao e lawe i kuu ola, ina aole an e ku aku i mua o oukou a mihi aku i kuu inau hewa i tmta o ka Haku; uolaila, i keia hora a i keia la, ke koho nei au ia lesu i ola no'u 3 a i moa nana'e kala i kuu mau hewa, e pule pn oukou ena hai pule ike Akua no'u. O keia aela na olelo walohia a ka Mrs, K. Kuiheluni wahine mare a ke 'lii Hon K. Kuihelani o Wailuku, ma loleo o ka luakini Kaahumanu. Ma na hana o keia I la, ua kilee ia me na himeni pili pono i ka poe hai manao, a hookmi ja na hana me ka maluhia a ine ke eehia. Po Poalima hora 7i. ua akoakoa hou ae maia po he annina nui, a na malama ia na haua eua hai Euanolio J K a me D K e like me na apana hana i mahele ia na laua. O l;e jioo olelo maia po aia I ma Kinolii 3: 9, "Auhea oe." He ku i ko aloha me ke eehia na hua olelo i pa-e mai, mai Ua iiaiololo, i kokua, ia e kona lioa, a i Uui lima ia e J M' Koaloha L Iv A o llonuaula ma. Auhea'oe e ke..10-

lu ! Auhe;v oo o, kiinloka !1 A»lvea cc o konlohn !!! l\īa ko kahea ana niai kn noho mai, na kn nola na haipnle ma ko lakou ano huipule ; a m;i ko kahea, tm kn ao ka poo inakomuko o inii i;\ losn, a a lw inau kanna o lakon, a mai ko noi nuū ka noho mai i ka mea nana keia !>eni. o |i«!e a « noi i ka Ilaku no ka poe? i makeinake o imi ia losn, ua hooko ia ma iia hanaa pau maia po, he mau hana kn walo no i ka walohia a iuo ka ihiibi nuni eeliia, a hiki walo i ka liookuu ia ana me kft malu mai ka Ilaku mai. Eia kekahi, ma ka Poalima, ua hoomaka na hai Enanelio e helo nia ka ekalesia o Waihee, a hana i ka laua hana a malaila a ua lohe mai ka mea kakau, ua elen ae ko ua Kilioopu e hni pu tne na mau paahana. Ua noi raai ko ia Ekaleaia e hui aku na hai Euanelio me ka luua mau Lede ma Waihee ma ka pule ahiaahi o ka la Sabati oka 5 o Mar., a ua hp ia aku. 0 lee kulanakauhale o Wailuku, ua komo kauhalo ia du e Mrs a na hai Euanelio, a ua lilolana i maukamaaina i mua o na maka i maa ole ia laua nniimia, Ma na lono oiaio, ona kkalesia o Waikapu, Honuaula, Paia, U>viku a me Makawao, ko kali nei lakou o ka hiki aku o na ha'i euanelio, aol« hoi hiki o ka umii paa o ko ka Malu Hekuawa. Eia kekahi iloko o keia mau la, ua nui r.a ano mea hou e puni ai na kanaka, oiai ua hiki kino ae ko kakou Moi, i i' noho ko Wailuku maialo o na hauoli īhe 'Lii a me na hoohiwahiwa ana ; ua paa na po Poaha Poalima, me na hoolealea hoonanea Lula haole i mua 0 ka Moi, īloko oia mau la a meia mau po; aole i hoonele ia ka hoopiha ia o Kaahumann e ka poe liele e lohe a e ike 1 na mea hou ano nui o ho aupuni Lani, nolaila, ma ko'u ike i na hiona o ka hana a na hai enanelio, ke holo nei ka laua mau hana, a e hauoli auanei ka poe nana laua i hoouna a me na haipule a pau E o'u niau oiaio a me ko kakou n#(n lede, e hele i mua a hiki i ka lanakila loa | ana. Nani wale na wawae. oka mea liai 1 ika euauelio; i mna ena Hawaii oihio ma r.a haua pono o ka uhane, ka inakia paa a ka Lani Kauikeouli i makiai no kona aupnni; o ke kanaka pono, oia ko J u kanaka. "E mau ke ea oka aina ika pono, e. ola ka Moi ike Akua," E o'u mau oiaio a me kuu mau kaikuahine iloko o ka Haku, ke pule nui nei au i ka Haku , e noho pu a e kokua pu ia oukou oiai oukou e hana ana, me kuu ake, e ike mau i na hana, aole hoi e hiki, ke kani mai nei ke oeoe o Kalakaua kaa 'hi a no ka oneki o Kilauea, a no ke taona alii. Owau no me ka hauoli ina hanaa ka Ūhane. S. P. K. Nawaa. Taona Alii Mar. 8 1882. .