Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 22, 3 June 1882 — Na Keiki Imi Hana He wahi m olelo hoonanea. Mai kekahi peni manawaleu mai i ka Nupepa Ko Hawaii Pae Aina.) [ARTICLE]

Na Keiki Imi Hana

He wahi m olelo hoonanea.

Mai kekahi peni manawaleu mai i ka Nupepa Ko Hawaii Pae Aina.)

āi ka la mamua iho o ko lakou haalelo ana mai i ka aiua, a me ke aupuui, ua kono mai la ko alii ka Moi ia lakou, a m© ko lakou man makua palupalu, e hele aku imua ona, e paina pu ma kana Papaaina, mamua ae o ko lakou au ana aku ma na kai no ka imi hele ana i ko kaikamahine alii; a ma ia poai alii, ua akoakoa ae ta lakou ma ka papaaina a ke alii, me na. mea ai kupono i ko alo alii, nolio iho la lakou me ka hanohano a paina pu iho Ia mo ke alii, Oiai lakou 0 ai ana, ua hoopuka mai la ke alii ka Moi i keia mau waki huaolelo, iloko o na kuluwaimaka e kakeawai ana ma kona mau lihilihi alii, 110 leo kaalu]u a me ka woha kaukau he naau ehaeha a mo ka Puuwai kaumaka, kamailio mai la'oia penei: " E a'u mau keiki aloha, a me kuu mau lioaloha maikai, [kukikuhi ao la kona mau lhna i ua makua ilikuue i liole a palupalu.] Aole i poina ia'u ko oukou mau helehelena, a ko hoomanao nei no hoi au i ko oukou ku ana imua o ko'u alo me ka wiwo ole, me na kuli i peluia i mua 0 ko'u hanohauo alii, ua noi haahaa mai oukou no ka malama ana i ke ola 0 ko oukou mau makua ilihmie i kole a palupalu; 'ua noi mai oukou i puu elala no ka hoopaa aua i ko ola o kekahi 0 .oukou. Mahope iho o ka hoopau ana i\ka oukou noi mai ka waka mai oiala [kuhi aku la kōna mau lima ia Beni] ua hoopihaia w.iu i ka aloka uo oukou, a īna kuu manao a me kuu noonoo ana, na ke Akua- i alakai ia oukou ma ia mau noonx>; nolaila, ua kaa'wi wale aku au i ke elala a me na lako o kupono ana i ka malama maikai ana i ko oukou mau makua; nkn, ua kala ia mau la mo ka maikai. He ma\; la pokole 110 īuahope iho o k >'u hua'n'i makana ana ia mau dala, uxili mai la maluna o'u ka haawina o ka luuluu, a me ka naau ehaolia, aole in hoi 0 kft eha a kana mai, o ka eha k 1. ia a ke ake mama la maloko loa aku. I ia 0 keia ekaeha a lie eha no ka kaule a.ia 0 kekahi 0 ko'u mau kukina, aiole-

ia no ka mako ana p.ihu o kekalu o n« alii haiiau o ko'u aiolo la hoi 110 kokahi o ko'u ohana.inala lioipahn, ua ola i ka lapnauia mai, aolo, o ko kii ia mai nei no ka ia a ka hua hookahi wale no a ko'n puhnka; ua liko loa uo me ka lawo aua ao i ka lianu oln, holo mai ke kupouli i kokahi wa aolio 1100noo pono o ke ako nui walo 110 o ko'u nianao, o ka iko lilii wale aku uo i na helehelena o kuu kaikamnhino aliii aka lioi, ma ko oukon helo ana mai nei hoi e noi ia'u, e hoolako aku ia oukou i nioku, no lea oukou huakai imi alii, nolaila ua lioolanaia ae ko'u manao, a no kuu makemake hoi e ninau aku ia oukou no kokahi mea, nolaila, ua kauoha aku nei au ia oukou e ai pu me a'u ma keia Papaaina. Ke hilinai nei au maluna o oukou, & like lioi me ko'u kokua aiia ia oukou no ko oukou pilikia, pela hoi au' e noi haahaa aku nei mamua o ko ou';ou alo. Ua hoopuka aku au i ka'u olelo kuahaua, i ka mea a mau mea paha e imi a hoihoi mai i kuu lulii liookalii, kuu kaikamnhiiae, aka, e noonoo oukou, o ka makana oi aku, niamua o na makaua a pau maloko o ke kuahaua alii, oia uo ka mave ami i ke kaikoinahine alii a lilo i hooiliua 110 ko aupuni. E na keiki aloha, ke lioi aku nei ati ia oukou, mamua o ko oukou au ana aku mn ka oukou ]niakai, o ao mai oukou e hoike mai ia'u. Pehep la i lioolanaia ai ko oukou manao e " ' ke kaikamahike alii, a ma ke alanui hea la oukou e imi.ai, a aia la i hea kahi i noho ai ke alii wahine. opio i keia M r a ? Heaha la na makaukau kupono a oukou e hele nei ma keia huakai ? Ua hoolaha oku au i ka'u olelo kuakaua alii mamua, aole nae he poe uaauao i'kuhikuhi mai, ua ui aku au i ko'u poe kilokilo, a ine ko'u poe akeakamai, ma na poai o ko'u aupuni, a mawaho aku no hoi o na Legue o ko'u mana aupuni, aole hookahi i aa mai, 0 hiki ia lakouke imi aku i ke kaikanaahine alii, aka, o oukou Tvale no. Nolaila, ke nei aku nei au e hoolana koke ia ko'u manao, a e hoomama iki ia mai na liaa-we o ka eha' ha maluna, o'u, anoai hoi, he mau wahi huaolelo uo kekahi o ka man&olana no ke kaikamahine alii, e oluolu e heike mai. I ka pau ena o na olelo a ka Moi, ua lo'u like iho la ko lakou mau poo ilalo, me ka u\ve nui ana, no ka olelo a ke alii, a hala kekahi mau minute, ea ae la ko lakou mau poo iluna, alaila, uana pono ae la ko lakou mau maka maluna o ke alii ka Moi, oiai ke alii ka Moi e noho ana maluna o kona nolio me ke kaumaha, alaila, lioopuka mai la o Beni i na huaolelo imua o lakou me ka waimaka haloiloi penei: E ke alii ka Moi e—E ola mau loa oe. I ka hoike ana aku ia oe i ka haina o kau ninau, a mo ka weliewoho ana aku ia oe, no ke kumu o ko makou manāo ana e hele aku e imi i ke kaika- ' maliine alii i nalowale; he mea uui a kaumalia ia'u, a ia makou no hoi a pau, 1 ka pane pololei ana aku i kalii e hookoia ai ka makemake o kau ninau, a me ka iini o kou manao e ke alii ka Moi; no ka nianao nui, a me ka iini aloha no kou hanohano alii, oiai oe e noho ana iluna o ke kalauuu o kou aupuni, me ke kaumaha a me ka luuluu, ua komohia pu iloko o makou, ka walohiaT kuhohonu, no kau kaikamahine alii i. nalowale;-a no kamea hoi, aole makou e hoopoina ana ia oe, no kau matf'liana lokomaikai, a ma kau mau makana aloha, no ko makou mau makua ilihune, i ko inakou noi ana aleu ia oe o ke alii no kekahi puu dala nui no ka malama maikai ana i ko niakou inau makua, ine ka manao e hooopaaia ko ola o kekahi-o ko makou k'aikaina, aka, mamuli o kou naau lokoinaikoi, ua hoole oe i ka hoopaa aiia i ke ola o. ko kino uhane no ka puu dala, a ua haawi wole mai oe i kau elala me 'ka uku panai ol« aku mai ko makou aoao aku. E ke alii © —, e hoomama, i kou naau ehaeho, a e hookuu uialie i ka lianini ana o kou waimaka $loli3 keiki; ■alioomanao hoi kou hanohano, o na haawina pomaikai a me na haawina o ka luuluuu, mai ka mea hookahi īnai no ia, nana i hana ia kakou> a mamua o ko'u hoike ana-akuia oe e ke alii i

kekuhi n\tvu wnhi hunolelo uwkU) o pili aua i kou luanaolaua, o noi aku ivu& au i kou uaau nlii, n\ai pilioihoi, a wikiwiki, e hoolnna i kou manao iluua a naua 0 hooluolu mai. Hoomaka nku la o I3oni o hah&i i ka moolelo o ka lakou huakani iuii Haua, a mo na inakana p&kalii a lakou mai ko lnkou mau Haku īuai, o like me aaa īuea i lioikeia aku ma ua Helu 1 haia. Ika loiie aiio oka Moi i kein uiau | huaolelo, ua hoolauaia ao la koua mau mauao, a hookanahai ia mai la na au- | wai o ka waimaka o lianini ana ma kona mau lihilihi, a ea ae la koua poo iluna, mo ka naau o ka mauaolana; uinau mai la oia ia Beni. E hiki anoi ia oukou a aie ka oukou mau makana, ko hoike mai» ia'u aia la ihea ke kaikamahine alii 'i keia wa? I ka pau ana no o ka ninau a ke alii ka Moi, ia wa no, lavre ao la o Beni i kaua oho i ko loa, kukulu iho la oia ifc moa ma ka honua, hoohuli ae la oia i ka oho iliuia, nana iho la maluna pono a pano mai la; ko hoike mai nei kuu ike, aole ko kaikamahine alii i ka lewa. Lawo liou ao la oia i ka welelau o ka olio, a hoohuli hou aku la i na mauuu, uana iho la oia, a pane mai la, ua nele no ko alii uia ka wolelau o na kuahiwi; ia wo-410, hoohuli hou ao la oia i kana ohe i ka iliwai o ka moana, a nana iho ]« iloko o ka oho; ia wa no me ka naau hauoli, a me ka holehelena o ka hoihoi i hooiliia iho inaluna o kona kino opiopio, huli mai la oia imua o ke alii a pane mai Ia iinua o ke alii. E ka Moi, e hoopau i ka hanini ana o na waimaka ma kou mau lihilihi, a e manaoio mai; ke hoike mai nei kuu ohe ike loa, aia ke kaikamahine alii i ka aina lowa i ke kai, nialalo pono o kokahi pukoa nui iwaena konu oka moana, naka Moolele i lawe aihue aku iaia mai kou hale alii aku, a ua hoopaaia oia īnaloko o kekahi hale alii nani ma ka papaku o ka hohonu, ua manaoia no hoike kaikamaliine alii e mare i kela moolele, oiai, he kino lehulehuikona. He kino kanaka i kekahi wa, he kino manu i kekahi wa, he kino holoholona i kekahi wa,. a he kino ia i kekahi wa, aka nae, o kona kino mauuae. he kino moo. Mai ka la i hoopaa ia ai ke alii ilaila a hiki i keia la, aole i hoohaumia ia ke alii, aka, ua lioao pinepineia aku oia e hana i ka hewa, aka aole i ko kona makemake, a uolaila, ua huhu iho la ka_moo, a hoopaa aku la i ke alii i kahi paa loa, e hiki ole ai i ka aihue, a me na. mea mana o keia ao, a me na ikaika o ka Honua nei ko kii aku, iiia oia ko noho hookahi la, me na kiai o hoopuni ana i kona hale alii paa, ua kauolia ia lakou, t e makaala loa, o ka mako ka hoopai no ko lakou hemahema ko hemo ke kaikaainahihe alii, a ko nalowale a lilo aku paha, mailoke aku o ka hale alii nnni. Āpuku hou uku.