Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 23, 10 June 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

JiUJiJJ 1 MOK.UMA XV. •Liuliu ki? Alii A(ti 110 ko knua- -Iv.« \vno in nna o nn Xaita he VmikumnmaliiH— Khiui mo ko Alii Nero Peloia kn Moi Loln o Moi'oliin, - -Make nn Alii ho l'mikumumaluH- Lanukila ko Alii Ata. āl'A mii k)i Imuoii o iki k;iiirtka k«ua o Ata i ka ike ann ua ae uku īiu oia ia lakou e oniu liou i ka lakou mau meu kaua, na punakolo a ko lakou mau lima i hoomoamoa ai. I ko kulu aumoe o ua po nla, i ku wa lioi a na mea apau e liaim ana 1110 ka malie, ka wa lioi a kekahi poe e kupehi ana i ko lakon mau kuli imna o ka 110lioalii oeliia o ke Akua ma nu Lani kiekie loa, aia hoi lioea mai la lie elele a lio/a' i( imua o ko alii Ata a hai niai la ke hoomukaukau ala ke nlii Nero a me kona mau mahele koa e kai ae a lele kaua aku i ka pakaua o Terabaila, knlii a ke kinaina Dubiona e mnlamn la. Xo keia lono i hiki mai i ke inimoe, ua hoeu ia ae la kamanao o kealii Ata, e haawi akii i ke kauoha i kona nuiu koa e haalele iho i ka pakaua o Kamelota, 110 ka pakaua o Terahaila kahi a ka nioi Keio e manao ala elele kunaae. Nolnila, ua haam koke aku la ia i ke kauoha i kona mau alihikaua, a ua kai io aku la na mnhele koa i waeia 110 ke kaua ma ke ala e hiki nkn ai i ka pakaua o Terabaila. I ka wohewolie ana ae hoi o kaiao liiki aku la ka moi Ata ma na poliai o ua pakaua la, a lioomakn leoke iho la ua hoonohonolio ana no ke kaua. A i ka o aua mai o na kukuna o ka la naaluua o ka ili o ka homia, uu lohe ia aku la na mea kani e owe mai aua iloko i o na ululaau lie aiieane ekolu mile mni ka pakaua aku. j la >va i hoomauao ae ai mi mea upau I o ka moi Koro ao keia, me kona mau ' koa he lehuleliu, a ualilo ihola iaeekona i wn. pihoihoi no nn mea apau o ko Ata mau i laliele koa. Maanei e na makamaka, lie mea pono paha i ka mea kakau ke liai uku i ke kulana o lea moi Nero, a me kekahi o kona poe e liele kaua mai la i ka Moi Ata, a e lioike aku no lioi imna o oukou i ka mea e pili ana i ka Moi Lota ka mea a kekalii o na lnlani hoakaaka e kan ae la maluna nei', ka moi i peloiae Mei'elinu, ke kilo a ka Moi Ata, oiai Tia iko ka ruea kakau lie mau men uui koia maloko o ko kakou moolelo e poiio ai ko ike ia e oukou, o na makamaka, i 010 ai e iwohihia wale kannon o Maua a lilo ke kaao i moa poaeao. O ka Moi Nero o hele kaua mai la me kona mau tausani koa, oia 110 kekaikaina ponoi o ke Alii Benitona i lilo ae uei i pio na ke Alii Ata, a na keia pio ana o Benitona i hookomo aku i ka mnnuo uilani o ka inaina iloko onn e kn mai mo leona mau tausani a hele mai e kau i ka hoop;ii o ka lili lioahanau i liuokauliua ai, mnhuia o ka M"oi Afca. He Alii keia i pihu me ka ikailen a īne ko koa, a ua pahohi ia kona inoa :na na poa apau o ka aina, he "Oi hopo ole a me ka wiwo ole ma ke kahua kaua." He naita akaniai a he koa puknni.me ka hohe ole, e aa ann e paio ma na ano paio apnu a kona enemi i aa ai e mokomoko pu me in. Aiapu ae ia ho Umikumunialua alii o kekahi' mau okana aina, a no lakou lioi

nn kaulaun oko koa i liohi l v u ao ina un pea npau o kn aina, n ho man nailo oin--10 no hoi. I a hui ao lu koin poe npau uin ka i>oao hookahi 0 kauu mai i kn Mui Aln; ; malalo o iw kumu holohulehu wulo, oia hoi koiu, ho lili i ko AtrtUoho«na i Alii 110 Enolnni, ho ako 0 hoohulihin 1 kona nohoalii aiia, ho inaiua i na hnna i hnnnia 0 Ata mo kona nnnu kon, nu hnnu lioi 0 hookukui nnn i ko kaulana o konn inon Alii mni o a o o ka ninn. >iu koin uiau mauao i lioouluku ae i ko Inkou man houpo a na iho la ko Inkou niau nauu e lnlau i nn mea knua a lielo kuo mai i kn liona opiopio o Enelani, ka mea 1101111 ke kaunu a nu makamnkn e hooknunu pu nei i Wainlohn. 0 Lotn hoi kekalii Alii i hoilioi u'nlo mai i ka paani a keia kau kumnlii e hele nei e lealea 1110 Atn, u he oinio, he Alii o Loln i mnnnoiu 'ku o na knnnkn 0 konn uiun mo he niuhi la 110 kn nionaa, kn ololi o un ale hauupanupa, A o koia Alii ka Merelinn i liopohopo loa ni ina iu 0 komo io mm iloko o keia nluka loulo ' me Ivero ma, oiai ho Alii in i menehune kanakn iknilui, nolailn, i nuiuao ai ia lio mea poiio iaia, ke helo aku i kona aloalii e hookuu ai i keknhi o knna mnu konkun menn ))akna ana 1' miloin ai ia e knpunihei a poinn kn hipn n ku ninnao no ke knnn, nkn niuhope nku pnlia knkou 0 iko ai ia uiau hana mualen a ua wnlii 1-ilo nei, a e liuli 110 kakou a naiiu aku no ka liooi--11 kaua. In hiki auii mai o kn Alii Nero ma kuhi he apalua mile mui ka pnkuuu aku, ua hoomoann m;ii lu komi mau bntaliona kou he umi, a lioonohonolio koke mai Ia uo ku hoouka kauu. lloko oia wu. ua ike ia aku lu lie elima m«u Naila holo-Jio e liolo pololei nini ana i kalii a na koa o Ata e 011 alai ana me ho mau mauu aukuu lu 0. kini ann i ku makalia. 1 ka liilei una mai o ua mau Xaita la ua hoolauna leoke ia ae Ia lakou mo ke Alii At« a nin ia wa i launa aku ai lakou i lieluhelu aku ai kekaln o lakon i kekahi palapaln, a penei ua olelo o ua palapala la: Ika Moi Ata o ko Enelani-Me ka malialo: O makou o 1111 Moi 0 na mokuaiua kuikawa o na pea ma ke kukulu Akau a me ka Hikina Akau 0 Enelani nei, oiai ua loaa ia mukou ka lianohano 0 ka hui iokahi ana me ka mnnaopaa oiaio, a na ia manaopaa hoi i kono mai ia makou e aa e kue aku i kou Nohoalii aiin malnna o kekahi hapa o Enelani nei, ;i, oiai hoi ua knkuluia kou nohoalii ana maluna o keia mnu kumu moakaka a kaiinlua ole: 1- Ua nohoalii oe mamuli onu hann hooiuannniana ame ka hupo 01111 kanaka. 2 - Aole oe uo kekahi koko Alii koikoi mni o kn ainu. 3— Ua kapao no 00 ina liana man n na 'lii mamua aku ou, mamuli o kou na ana e pnio n, e noho kuo me im 'Jii o ua mokuaina e ae o Enelani nei. •i— Ua lawe oe i ko maleou hoa moi 1 alohain, oia o Eenikma i pio nau uu 1 ke leumu ole. A mamuli 0 keia mau kumu a 1110 kekahi mau kumu 0 ae, nolaila, ko kauoha koke aku uei makou ia oe ma keia olelo kauohn, 0 haawi pio koke mai oe ia 00 ilio a me kou mau koa malnlo 0 makou, a ina oe e kue una a kupae ae i kein, ulaila e lele kana aku 110 mnkou mnlnnu ou mo kn hopo u me ka wiwo j ole. Kakauinoaia niu ko makou knlma hoomonua kaun. ]S*ei'o Bir Lahiii >Sir Nulonu " Ponionn " Kftuaitu " Eileu-aelu " Paramide u Henele " Lamoiwla "' JBoi'e.sn. " Gunivnlu " Wilianui " Eelemona 1 Ja> ke Alii Ata ike iko una i keiu palapala, na pii mui lu. kona iuuina a hoike mai la konu mau maka opiopio i ka uila o ka liuhu, a iloko 110 oia oehuehu o konn niuu hiohiona ]-)iine mui lt, ia iinua o nu Elele; "E hoi nku oiikou u e hui nku i ko oukou num Alii, ua mukaukau 0 Ata ke Alii nana o rula 0 Enelani nei, e kaua mo ka poe n hnu e aa nna e paio mui inia." Ā leeia pule «e.