Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 26, 1 July 1882 — KA PAU AHI NUI KA MAKE MANAONAO O MERE PINEHASA WOOD UA HALA [ARTICLE]

KA PAU AHI NUI KA MAKE MANAONAO O MERE PINEHASA WOOD UA HALA

Me ka luuluu kaiunaha makou e lioike aku nei i ko makou poe heluhplu no ka loaa ana mai 0 kekalii ulia poino nianaonao maluna 0 Mero P. "Wood, ka wakino mave a kekalii o ko makou hoa eilolia maikai 0 keia knlanakauhale. •, Ua lawe mai makou i ka moololo malalo ilio, mai kona oliana ponoi mai, a mai ka mipepa "Ka Elele Poakolu " mai 110 hoi 0 Jiuie 28 1882, oia koia:— Ein kahi moolelo pokole no More ī*• "Wooel. Ua hanauia oia. uia Map\xlelin, Molokni, nia ka la 17 0 Maraki, M. H. 1811, a ua hoonaunao ia ma Kalunnha "Molokni, a niahopo mai, ma Wailuku, Maui, a i kona puka ana mai ko kulft niai, un \io\ aku )a oia 1110 na uinkua ma Molokai. Ma ka malama o Okatoba lti 18G1, ua mai-eia oi_a mo Hon, W. P"\Yoort; un luuuiu iuai ua laua lio eha man koiki, okolu koiki kano n hookahi knikamahine. Ua mako olun koilei kano a koe hookahi keiki kano a īne ko kaikamahino. O ka nui o kona mau la o ko ola ana nin keia ao, ho 41 iuakahiki. Hc 15 paha minulo i hala oka hora 12 0 ka po Poakahi nei, ua hoopuoho ia a hooletc ia ka hauli oko ke kuianakauhale nei mniloko ne 0 ka hiamoe, iko kani ke kni ke ona bcle pauahi. Ua hoike ia ma ku lioailona 0 ke kani ana 0 ka belc nui, aia ke alii ma ka Apana Helu Elua, a ua naholo aku la na kanaka me na kanwai ma ke ala e hiki ai ia mahele. Na ka ula wena puuolm a ke ahi i ka lewa, e paio ana hoi mo kn malamalama konane maikai 0 ka mahina, i hoike mai, aia i Kauluwela ka enemi kahi i numo hala ole ai, Ua awiwi aku )a | na kapuai wawae ilaila, a i ka hoeaana aku, ■ auwe ! he mea e ke kaumalia i ka ike ana | aku e muu mai ana ke koena lehu o ka home 0 kokahi ona mea kamaaina oke alo Alii, a - .nakamaka maikai hoi 0 ka lehulehu | a pau. Ae Oka home oMr W Pinehaka Wood, ua pau, a ua neoneo ia k*hua ; a o ka mea oi loa aku 0 ke koikoi a me ke kaumaha, ka pilihua a me ka menenaene, oi& 110 ka loaa ana aku 0 ke koena kino 0 Mrs Mele Wooil mawuena 0 na momoku lehu koena ake ahi. Lihaliha walo a menemene ke hoomauao ae, o kela wahino a makou i kamaaina ai, a i aloha ia ai hoi e na mea a pau no kona puuwai aloha oluolu a lokomnikai oiaio, e kau mai ana ka he uli» poino nana e kaili aku i kona. haini, a e hoomainoino hoi 1 kona kino. He oiaio, he aihue ka make — aka, uie he la, he powa oiaio maoli'hoi k«ia. t ke kani ana a na bele, ua awiwi aku la na puali kinaiahi i kahi 0 ka pilikia, aka, no ka loihi o ke ala e hiki aku ni, ua ulolohi, a ika hiki ana aku ua pau ka pono. Aka, he mea hiki īa makou ke olelo ae. ua pauaho ole na hooikaika ona a ka poe kinaiahi ma ka lakou hana ; a ua eleu no hoi ka llamuku me kona puali makai; aka, o ka mea i inahalo nui loa ia, oia no o Uilama Kele. Ua komo poo oia iloko 0 ke ahi ma k»na hooikaika «na e pio, oiai, ua lilo mai la ma kona lima kahi i paa ai o ke kanuku 0 ka iliwai oke kaa kinaiahi, lloko oka manawa e hooikaika ia nei e pio ke ahi, eia ka lehulenu ke hauwawa nei me na leo pihoiI h»i oka lihaliha, no ka mea, ua pahola ia ae la ka lohe aia no iloko 0 ka hale 0 Mele , Wood. A īloko o keia mau hiona ku ike kaumnlia, ua hohola iho la ka ukana pilihua maluna 0 ko makou hokua i ka lohe aaa aku i ka leo paiauma o W P Wood, e uwe kanikau mai ana rne ka hiona mokumokaahua, 1 ka hoike ia ana aku, ua loaa akn la ka hopena 0 kana wahine aloha, kona hoapili kulolia o na kau makalii me ka hooilo, hoa ohumu a haihaiolelo 0 kahi mehameha, hoa hooikaika pu ma ka hana a na Haku na mea nui hoi i kona mau onohi maka. Aloha wale. Mokumokuahua ka naau ika hooho ia ana ae e na leo piha i ka u, ua koe iho la he hakina kohu momokuahi o kona kino. Aloha wale oe e-Mele, aloha kou leo heahea uiai, aloha leou mau enaka oluolu, aloha kou lokomaikai e pnloli ole ai ka makamaka a me ka malihini, aioha kou maaloalo ae maloko oka uluaoa 0 Ulakoheo, Me ka malle i 'iapai ia mai ai kona koena lehu, a hookomo ia iho la iloko 0 ka olowaa kupapau, a i ka lohe aku i ka leo kanikau 0 kana kane he mea eke kaumaha. Ika pio ana oke ahi, aolie wahi ahoilono, pau ka hale. pau pu me na lako o ua hale la, a me na pono a pau o ko kino.

1 Ite kakahiaka n nehinei, iia noho he aha nieniele imua o kekaln o na Koronero o ke kulanakauliale nei, oia o W C Parker Esq., a ua niaaninau ia na hoike, a eia na meii ano nui i hooniaopopo ia e makou. Ua bele o Meie me kana kane aloha. o . Pinehaka. ma ia nliiahi i kekahi wahi paina luana ma kekahi hale kokoke mai o kekahi o ko laua raau hoa'loha, a ua ukali pu aku me laua o W J Noa, he makuakane tio hoi no laua. A i ka hoi-a 10, ua hoi mai la o Mele me Noa i liauhale o lakou, a hoi no hoi kela ma iona lumi ahiamoe, aia kona Inmi ma ka aoao mauka loa ; a o Noa hoi, ua hoi oia e moe ma ka lumi ma ka aoao makai loa. Ma ia hope mai ua pauhia loa ia o Noa i kahiamoe, a i puoho ī ka ike ana i ka hahana o ka wela a me ka paapaaina o ka papa, a i puoho ae ku hana, ua kokoke loa ka ula o ke ahi iaia, a ua piha ka lumi i ka uwahi. Aia he wahi pukaaniani ma ka aoao makai o kona Lumi, a malaili oia i lele aī a puka iwaho. O ka mea mua loa ana i noonoo ae ai, oīa ao o Mele. Holo aku la ia a ma kona lumi. īke aku la ua puni paa loa o loko i ke ahi, kahea aku la » E Mele, e Mele," a hooho leo nui ae la ia me ke pihoihoi—" pau makou i ke ahi e, pa.ii makou i ke ahi e!" A ia manawa no ua puni loa ka hale i ke ahi mailuua a la.li ; i oka manawa no hoi ; ia i hoea ai ka lehulehu. j I ko Mele hoi ann e moe, ua ho« oia he- ; kukui ihoiho, a ua huki iiona pukaaniani | ma ka aoao mauka, a ua .nanao ia, ua pa ; mai la ka makaui ī ka pakumakika a loaa , aku la ka ula o ke alii, a ua a ia ; a no kona ī pauhia loa ia e ka hiamoe, a no ka hikiwaf wo loa o ka lalapa a ke ahi, ua pnia koke ; īa oia, a me he la i kona puoho ana ae, ina i i puoho iki oia, ua liala ka manavya,'a ua make koke oU i ku ai ia e ke ahi. Aka, ua manaoia e kekahi poe aole loa i oia i ala iki, me he la wahi a lakou ua map ife no oia iloko o kona naanawa e'hiamoe | ana, oiai ua hikiw B we loa ka a ana a ke ohi LAka.ma kfiiawaii, aole ho mea hiki ke j hoomaopopo aku.hookahi wals no raea i

°iaio, o Mele Wood, ua hal». aku la niii o. A mahope o na oieniele ana, ua hoopuka ia ka olslo hooholo aka Aha Kiurc Koronero peiiei : '■ Ua make o Mele P Wcod mamul* oka pau ana oka hale i ke ahi, oiai oia ua hiamoe loa ia." W C Varke Koronero; S H Hiaheo, W L B Moehonua, J K Kaoliko, J K»iola, J K Waiwaiole, A B Kaaukuu. A i ko'ahiahi i nehinei, ua ia&ku kon* hopena a waiho ma kona home hope loa, i ukali k aku e na makamaka lehulehu iloko o ke kaniuhu a me ke kaumaha inanaonao. A oiai iloko ona kipona pilihua, ke hui pu nei m&kou me ka ui&kamaka nona ka hoapili i kaili ia aku la mai kona pol) aku; me na keiki hoi i hoonale ia o ke aloha a me na mnlnma makaala a ka makuahine hiipoi, ame na pilikoko u me ka lehulehu pu ko makou upu ana me ka mmomina. O Mele, oia kekahi ona wahine Hawaii i kaulana nui no kona oluolu, ka lokomnikai a me ke akahni. Aioha ino oia. E Jioi>ioi loa nna nn puuwai Amerika i ka la 1 nenei o lulai. 110 omaiuini ko ko Kinnina Doruinis i keia umu iu. Ho halnwni uiannwalon k« mnlamuia nnn vua kn luiilyjii o Kauniakapili i koia nhinhi. a o liaiololo nna 110 lioi na elomakule Gilibati mn in halawai. Ke uoi ia aku uoi ka oluolu o ka loluileliu e nnue ao malaila i lohe i na mapuna wni ono o ka olelo ninikai a Krißto, mni ka elemakule Zaknria mni, a o nnuhi ia mai anti ka laua olelo e Rer. Kapu im ka maopopo lon 0 hiki ola ni ke lioolialuliala iho ka mano.