Ko Hawaii Pae Aina, Volume V, Number 33, 19 August 1882 — He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua. KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA [ARTICLE]

He Nanea Kamahao Lua Ole NO KA MOI ATA O ENELANI. a me kona mau Naita Hopo ole he Umikumamalua.

KE ALII NAITA PUUWAI AHI O ALEBIONA

BUKE4 MOKUNA XVI. Owela ka olnlaau i na kauaka o ka Moi Lota—Nonoi iaiahaawipio anainai o kealii Ata—Hooili ia ke kaua—lkea na moIxo o ka la—Make ke alii Lota—Eo hou no ia Ata. Aole i emo k oili mai Ia ka makamua o ua pualikaua la o ka Moi Lota, a hoomoana mai la no hoi me ka makaukau no ke kaua. Ua hooionaia mai la he mau elele mai ua Moi la, a o ka mauao ano nui a keia mau eleie i lawe mai ai oia no ke noi ana mai īa Ata e haawi pio aku, a ina.ao]e .alaila o ke kaua no ia. •aelike no me ka Ata hana anai na elele o ka puaiikaua mua, pela no oia i hana aku ai i keia mau elele. A i ka hoi ana aku o keia mau elele a hai aku la i na_ mea a pau a ke Alii Ata i hai aku ai ia lakou, ua haawi koke ae la ke alii Lota i ke kauoha e hooili koke ke kaua. A oia no ka wa i hoolale iho ai na hauna a ke akamai, a o na hooleina puupuu a ke koa. Ma keia kaua ana, ua hoike mai la na koa o na aoao a i elua i ko lakou mau ikaika a me ko lakou mau ak&mai ma ka hookele ana i ka lakou mau mea kaua. Oiai e kaua ana,ua kokua ia ka Moi Ata e kona mau naita he umikumama lua, e ka naita o na pahikaua elua a me Balana, a me kekahi man naita e be i liui pu ia me kona mau wahi tausani koa i koe iho mai kela kaua mua ana, a i ke alii Jjota hoi he nui loa naita kokua iaia me ka ikaika, a o n& hiohiona a pau o ka lanakila aia wale no ma kona aoao. - I ke kana ana ua knpilikii loa mai la ko Ati aoao, olai ua hookua wale aku la no ka hoouka kaua ana a kona mau koa, n, ua emeane maoli «o $ h&a-

wi pio aku oin; aka, me he mea la, i ke eekna i ike ai oia i kona pilikia, aia hoi oili mai la he punlikaua nui e alakai ia ana e kekahi naita nona keknlii lio ano e. A i ka hiki ana mai o ua naita la uie kona pualikaun, ua hoouka koke īnai oia ike kaua īna ka_ inoa o Ata ke alii. 0 na naita la hoi nona ka lio ano e hookele pono mai la oiu i kona alahele ma kahi e loaa mai ai ke alii Lota, oiai oia e luku nna i na koa o ka Moi Ata. " I ke kokoke aaa mai o ua naita la i kahi a ke alii Lota e ku ana, ua linhnu mai la oia i kann koi kaua maluna po no iho o kona poo, a i ka pa ana iho i ua liauna koi la maluna iho o ka papah kila o ua alii la, ua kapoo pu iho iu i komo i kona poo, a peia i make ni oi i. kekahi o na 'lii i hem. ia no ka i.tailci a mo ke kon. 1 ka ike ana o na kanaka o ua alii li i\3, make ko lukou moi, ua hoomaki. aku la lakou o auhee, a liolo aku la lakou me ka pioo lauua 010. A pela īho i lona ai he lauakiln kamahao i ka Moi Ata, kn inea hoi n ua- raoi la i moe uhano mua 010 ni e loaa ana iaia ia hanohano a mo in pakelo ana mai haulehia i pio nn ka nmi' nona ke aho i knili ia uo la. Ua luleuia e ko Ata aoao ka elun hapakolu o na kiuiaka o ko ka moi Lota, a o lea nni hoi o na malee a mo nn hoeha ia ma ko Ata aoao o ka okolu hapaha. He mea pono paha i ka mea kakau ke hai aku i na makamakn, o ka naita i hoea hou mai la a lilo i puu pale no ka Moi Ata, oia no kela alii Peliuoa, a Ata i hakaka pu ai maloko o ka ululaau ma kahi kokoke i kekahi punawai, a o ka uiea hoi nana i pepehi o Sn Geripeleta ke kanaka opio i nonoi ak\\ ai ia Ata e hoolilo mai iaiu i nuita a oia auanei ke hele aku iloko o ka ululaau a hakaka pu aku mo keia naita oia o Pelinoa. Nolaila, aole paha a pahaohao nna na makamaka o keia nanea no keia naita i hele niai ai me kona pualikaua. ! Aka, ika mako ana nae oke Lii Lota ia Pelinoa, ua komo aku ln ka inaina iloko o Sa Ouaiua ke keiki a Lota no kona mako uun, a ua hoohiki koko iho la ia o uhai no ia mahope o na kapuai 0 ke kanaka nann j papehi i kona luaui a hiki i kona kau ana aku i ka make mahma ona. A ho mea oiaio no, ua make io no na noita Pelinoa la iaia i ka hala ana ne o na makahiki he umi mahope iho o ka mako nna o koua makuakano. Mahope iho o ke kaua ana, ua liuliu ia iho la na mea e pili nna i ke kanu ia ana o ke alii Nero, na 'lii he nmikumamalua a me Lota, Ua hooholoia maloko oka pa hale pale o Kepaiio Hemolele e kanuia ai lakou, a o na kannka hoi ona aoao a i elua ma na oawawa o na mauna Elati. MOKUNA XVIī. | Ke kanuia ana ona 'lii lie umikumamalua—Ka wanana a ke Kilo Mereli))a. I ka la i hooholoia ai oia ka la e lumai ia ai na kino make o na 'lii he umikumamalue, he la nui lua ole ia ma ka apana ainn o Kamelota. Ua haiamu mai la na kanaka he nui a ua hele hoi ke kahua i kaua ia ai a lehau i na'lii a me na koa. I keia la i hiki mai ai ka Lede Moriana, ka wahine a ka moi Lota, a me ka laua mau keikikane he eha, oia hoi 1 o Gawaina, Agerarina, Gaherisa, a me Gareta. Ua hiki pu mai no hoi ka moi Uriana, ko makuakane oEwainn, a me kana (ka Uriana) wahine, o Moreg na le Fe, a o ke kaikuehine hoi o ka mea nona keia mooleloIwaena o na luakupapau i hanaia no na'iii he umikumamalua, o ko ka moi Lota ka ke alii At i i hana ai a mikihiiina, a o ka oi no ia o Maui hikina. Mahope iho o ka nalo ana o ua mau alii la iloko o ko lakou mau hale lua, ua kauoha _ae la ke alii Ata e kukulu ia i inau kii gula malunn, o na /ie-ku-papauiie umikumamalua, a ma ka lima akau o kela kii keia kii, i hookahi ihoiho kukui. E lilo hoi keia raau kii i mau hoailona no na'lii i haulehia ma ke kahua kaua o Terabaila. I ka pau ana o nn liana e pili ana i ke kanu ana i na kino make, a hoolai iho la ke anaina, ia wa i lohe ia aku ai kekahi leo kueo e ne ana iwaena o ka laipu e pahola ana ia wa, a o ua leo la no ke kilo Merelina, a he mau olelo wanana kana o hoohuai ana ia wa, a penei no ia: "E lono ka hookuina paa o na lani, Aekume ke eehia na pea o ka honua. Ke i mai nei ka Uhane hoanoE auhulihia ana ke au o ka manawa, E pu-ko ana na hoi-a m? na ale ulaula, A e kuhinu ia ana na waoakua, Me na hinu ona kino kanaia. j Auwe oe e Letehama, ke pookela o na Kakela, Kahi a na kipi i hoopunana ai ' Me na manaolana eleele o ka ino. E hiki mai ana kou hopena Meka weliweli lua ole; Aka, o ka mea oi akuAuwe oe e Balina ke koa. Ka mea nana ka hanna pahikaua o ka ehaeha E kau mai ana no ka poino uialuna ou, Aka, pela e hookoia ia ui ka ka Uhane Ano, e hoolohe hou mai a e maliu, E hoea mai ana he huakai kaua| A e kapaia ua kaua weHn eli la o Bana Karaila. E like me ko losepa o Aromatia ukukuhi ana i ke koko o ka Haku, A kapaia ai ke kiaha i hanaia al ua koko hemolele la o Sana railaOia hoi-he Kiaha Hemolele— Pela ananei e ukukuhiia ai na koko he nui iloko o na lua noho o na olohe o na kula mauu— Ano, e maliu i keia wa e hoolohe, Ke hohoja mai nei ka po me kona

kououli oleele, 0 ka Uliiiue ku'u e hoiko ne 1 , A pela auanei o liookoia ai — • Ameue I'' A /H'k > /(0« i'il n,